علائم بیماری سرخک و راههای درمان آن

سرخک چیست ؟

سرخک نوعی عفونت دستگاه تنفسی است که توسط یک ویروس به نام پارامیکسوویروس ایجاد می شود. این بیماری معمولا کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد، اما بعضی اوقات به بزرگسالان نیز حمله می کند. ویروس این بیماری عمدتا یک فرد دارای سیستم ایمنی ضعیف را مورد حمله قرار می دهد. ضعف سیستم ایمنی معمولا به علت کمبود ویتامین A، سوء تغذیه، شرایط غیر بهداشتی و غیره است.

علائم و نشانه های سرخک

علائم بیماری سرخک، ۱۰ تا ۱۴ روز پس از قرار گرفتن درمعرض ویروس خود را نشان می دهند. علائم و نشانه ها عموما به قرار زیر هستند:

• تب
• سرفه خشک
• آبریزش بینی
• گلودرد
• چشم های ملتهب (ورم ملتحمه)
• لکه های کوچک با مراکز متمایل به آبی-سفید در زمینه ای قرمز که در پوشش داخلی دهان در قسمت گونه ها دیده می شود و به لکه ی کولپیک (Koplik’s spots) معروف است
• تحریک و آزردگی پوستی که به شکل جوش و لک به هم پیوسته ظاهر می شوند.

علل ابتلا به بیماری سرخک

سرخک نوعی بیماری ویروسی و به شدت واگیردار است که در گلو یا بینی کودکان و بزرگ سالان تکثیر می شود. وقتی فرد مبتلا،سرفه یا عطسه می کند و حتی حرف می زند، ذرات کوچک ویروسی به هوا منتقل می شود و سایر افراد با تنفس هوا، این ذرات را وارد بدن خود می کنند. این ذرات می توانند روی سطوح مختلف هم بنشینند، تا ساعت ها فعال بمانند و باعث سرایت به دیگران شوند. اگر شما این سطوح را لمس کنید و بعد دست خود را به چشم ها، دهان و بینی خود بمالید، ویروس وارد بدن تان خواهد شد. حدودا ۹۰ درصدِ افرادی که در ارتباط با بیمار یا درمعرض این ویروس قرار می گیرند، به سرخک مبتلا خواهند شد.

تشخیص سرخک

ازطریق علائم ظاهری مانند لکه های کوچک با مراکز متمایل به آبی-سفید در زمینه ای قرمز که در پوشش داخلی دهان در قسمت گونه ها دیده می شود و به لکه کولپیک (Koplik’s spots) معروف است، امکان تشخیص این بیماری برای پزشکان مقدور است. اما برخی از پزشکان تا کنون فردی مبتلا به سرخک را از نزدیک ندیده اند. بنابراین ممکن است علائم آن را با سایر بیماری ها اشتباه بگیرند. در صورت نیاز، باید از آزمایش خون برای اطمینان از ابتلا به سرخک کمک گرفته بشود.

پیشگیری از سرخک

در صورتی که فردی در خانه شما به سرخک دچار شد، برای جلوگیری از ابتلای اعضای خانواده و نزدیکانی که آسیب پذیرتر هستند، این اقدامات را در مدنظر داشته باشید:

واکسیناسیون: بزرگ سالان و کودکان بالای ۶ ماهی که واکسن سرخک نزده اند، باید حتما این واکسن را تزریق کنند. اولین دُز واکسن برای کودکان، معمولا در ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دُز بعدی در ۴ تا ۶ سالگی تزریق می شود. اگر کودک یک ساله دارید و می خواهید به سفر بروید، درباره ی تزریق واکسن با پزشک مشورت کنید.

عوارض سرخک

• اسهال
• عفونت گوش
• پنومونی
• نابینایی در اثر کمبود مواد مغذی از جمله کمبود ویتامین A
• تورم حاد مغز(انسفالیت): خیلی کم است. 6 روز بعد از ظهور دانه ها، انسفالیت رخ می دهد. علائم انسفالیت: سردرد، تهوع، سفتی گردن، خستگی، تشنج و کوما.

درمان های خانگی بیماری سرخک

اگر خود یا کودک تان به سرخک دچار شده اید، می توانید ضمن مراجعه به پزشک برای کنترل وضعیت و بررسی علائم به موارد زیر هم توجه کنید:

استراحت کنید و از فعالیت های پرتحرک بپرهیزید.

مایعات زیادی چون آب، دمنوش های گیاهی و آب میوه بنوشید و اجازه دهید که فقدان آب ازدست رفته به خاطر تعرق و تب جبران بشود.

برای تنفس راحت تر و برای رهایی از سرفه و نیز درمان گلودرد از دستگاه بخور کمک بگیرید.

به چشمان تان استراحت بدهید، زیرا افراد مبتلا به سرخک نسبت به نور شدید و لامپ حساس می شوند. پس نور چراغ ها را کم کنید و در صورت نیاز از عینک آفتابی استفاده کنید. اگر نور چراغ مطالعه یا تلویزیون آزاردهنده است، بیمار باید از تماشای تلویزیون و مطالعه بپرهیزد.

درمان پزشکی بیماری سرخک

۱. کاهنده ی تب: برای پایین آوردن تب بیمار باید از داروهای بدون نسخه ای چون استامینوفن (تیلنول و …)، ایبوپروفن (قرص ادویل، موترین مخصوص کودکان و…) یا ناپروکسن (Aleve) استفاده شود. به کودکان و نوجوانانی که علائم سرخک دارند، آسپرین ندهید. با وجود اینکه مصرف آسپرین برای کودکان بالای ۳ سال مجاز است، اما هرگز به کودکان و نوجوانانی که درحال بهبودی از علائم بیماری هایی نظیر آنفولانزا یا آبله مرغان هستند، آسپرین ندهید. علت این است که آسپرین می تواند باعث بروز سندروم رِی (Reye’s syndrome) می شود که وضعیتی نادر اما کشنده است.

۲. آنتی بیوتیک ها: اگر با وجود سرخک، عوارضی چون عفونت گوش و ذات الریه به سراغ کودک بیاید، ممکن است پزشک برای درمان از آنتی بیوتیک ها استفاده کند.

۳. ویتامین A: کودکانی که کمبود ویتامین A دارند، شدیدتر از بقیه به سرخک مبتلا می شوند. مصرف این ویتامین از شدت بیماری می کاهد. برای کودکان بالای ۱ سال، دُز مصرفی ویتامین، ۲۰۰ هزار UI است. UI واحد بین المللی دُز دارویی است.

سخن پایانی

• واکسینه کردن فرزندتان در مقابل سرخک بسیار مهم است زیرا که ابتلا به سرخک در برخی موارد می تواند مشکلات جدی به همراه داشته باشد.
• ادعاها و باور های نادرستی که در مورد ارتباط بیماری اوتیسم و واکسن سرخک وجود دارد باعث شده است که برخی والدین از واکسینه کردن نوزادانشان امتناع کنند. بهتر است بدانید که تا به حال هیچ تحقیقی نتوانسته است ارتباطی بین واکسن سرخک و ابتلا به اوتیسم را ثابت کند.
• سرخک یک بیماری مسری است و شیوع آن بسیار به راحتی اتفاق می افتد. کوچکترین تماس با فرد مبتلا و یا حتی استنشاق هوایی که فرد مبتلا در آن سرفه و یا عطسه کرده است می تواند شما را در معرض خطر ابتلا به سرخک قرار دهد.
• اگر نمی دانید که در مقابل سرخک واکسینه هستید و یا خیر می توانید به مراکز بهداشت و درمانی و یا پزشک مراجعه کنید و از آنها تقاضای راهنمایی کنید.