علائم بیماری خوره کبوتر یا تریکوموناس و روش های درمان

بیماری تریکومونیازیس گالیه (trichomoniasis gallinae) است، یکی از شایع ترین بیماری های کبوتران است و تقریبا ۸۰ درصد کبوتران با آن دست و پنجه نرم می کنند.ارگانیسم این بیماری مربوط به تک یاخته ای های میکروسکوپیک تاژک دار می باشد.این بیماری بیشتر در هوای گرم و یا در طول دوره گرما اتفاق می افتد.کبوتران بزرگتر حامل این بیماری(تریکوموناد) به صورت متغییر می باشند و شاید هیچگونه علامتی نشان ندهندو در زمان ایجاد استرس ها(شامل بیماری ها، هجمه انگلی و یا باروری) با تکثیر این تک یاخته ها، بیماری خود را نشان می دهد.

در دهان .مری. حاق و چینه دان زندگی می کند ایجاد ضایعات نکروتیک می کند ۸۰-۹۰% کبوترها به ان الوده انداین تریکوموناس برای جوجه کبوترها بیماری زاست در آلودگی شدید مایع سبز رنگی که حاوی انگل است در دهان دیده میشود و سبب مرگ و میر می شود

علائم بیماری خوره در کبوتران

این تک یاخته از نظر قدرت بیماری زایی دارای انواع مختلفی می باشد و می تواند طیف وسیعی از عوارض گوارشی و تلفات را باعث شود. در هنگامی که قدرت بیماری زایی سویه انگل کم باشد و یا پرنده از سلامت کافی و شرایط نگهداری خوب بهره مند باشد ، عوارض بالینی مشخصی به جز حالت تهوع ، کم اشتهایی ، لاغر شدن تدریجی ، ژولیدگی پرها و بوی بد دهان مشاهده نمی شود.

در صورتی که قدرت بیماری زایی انگل زیاد و یا پرنده ضعیف باشد ، علاوه بر عوارض قبلی ، کانون های نکروتیک ( چرکی ) متعددی به رنگ سفید مایل به زرد با قطری بین 1 تا 10 میلی متر در نقاط مختلف مخاط دهان یا مری و چینه دان قابل مشاهده است . که دارای بوی زننده ای می باشد و یا سوآپ قابل کندن است .

در برخی از موارد پیشرفته بیماری ، اسهال نیز دیده می شود . اگر سویه انگل فوق العاده حاد باشد و یا پرنده ضعف شدید داشته باشد ، امکان دارد که پرنده بدون بروز هیچ گونه علائمی از بین برود . معمولاً در پرندگان جوان خصوصاً جوجه هایی که والدینشان غذا دریافت می کنند ، بیماریزا تر و کشنده تر است .
بسته به شدت بیماری ، به هنگام کالبدگشایی عوارض مختلفی به چشم می خورد . این عوارض شامل لاغری لاشه ، پالاک های چرکی سفید مایل به زرد ( نکروتیک ) در محوطه دهان و مری و چینه دان ، تجمع مایعات غلیظ و بدبو در داخل چینه دان و بالاخره به ندرت کانون های نکروزی زرد رنگ در سطح کبد می باشند .

راه انتقال بیماری تریکومونیازیس

از طریق تماس پرنده سالم با ترشحات دهان و مدفوع پرنده بیمار است.انتقال از کبوتر به کبوتر دیگر مستقیم است از مادر به جوجه پس از خروج از تخم، برای طیور دیگر مثل بو قلمون و ماکیان شاید از راه آلودگی اب صورت گیرد.

تشخیص خوره در کبوتر

تشخیص سریع با تهیه لام مستقیم از ضایعات نکروتیک داخل دهان و یا ترشحات داخل چینه دان و مشاهده انگل در زیر میکرسکوپ امکان پذیر است. این انگل به صورت تک یاخته ای ناژک دار متحرک است. هم چنین جهت دیدن بهتر انگل , می توان از ترشحات داخل دهان یا چینه دان گسترش تهیه کرد و با رنگ آمیزی گیمسا آن را مورد مطالعه قرار داد.این تک یاخته از نظر قدرت بیماریزایی دارای انواع مختلفی می باشد و می تواند طیف وسیعی از عوارض گوارشی و تلفات را باعث شود.

تشخیص خوره کبوتر از ظاهر پرنده

1. شكل حنجره ای:بروز ضايعات زرد رنگ پنيري بر روی غشا مخاطی دهان و حنجره كه با بزرگ شدن به اندازه باقلا باعث عدم تنفس و دانه خوردن می شود.
2. شكل نافی:در اثر ورود عفونت از كف لانه و از راه ناف بيماری به صورت تورم زير جلدی رخ می دهد . كه با شكافتن آن چرك پنيری خارج می شود و گاهی عفونت پيش رفته و به اندام داخلی سرايت می كند.
3. شكل مختلط:كه در اين شكل هر دو صورت بالا به وجود آمده و مرگ و مير به 0/80 در جوجه ها می رسد .

انواع خوره در کبوتر

همان طور که در قسمت بالا بیان شد، تریکوموناس ( خوره کبوتر ) ، یکی از شایع ترین بیمار های کبوتران است و در انواع مختلفی هم بروز میکند که در ادامه بررسی میکنیم.

نوع اول بیماری تریکومونیازیس

هنگامی که قدرت بیماری زایی سویه انگل کم باشد. و یا پرنده از سلامت کافی و شرایط نگهداری خوب , بهره مند باشد. عوارض بالینی مشخصی به جز حالت تهوع , کم اشتهایی , لاغر شدن تدریجی , ژولیدگی پرها و بوی بد دهان مشاهده نمی شود.

نوع دوم بیماری تریکومونیازیس

در صورتی که قدرت بیماریزایی انگل زیاد و یا پرنده ضعیف باشد , علاوه بر عوارض قبلی , کانون های نکروتیک (چرکی) متعددی به رنگ سفید مایل به زرد با قطری بین ۱ تا ۱۰ میلی متر در نقاط مختلف مخاط دهان یا مری و چینه دان قابل مشاهده است که دارای بوی زننده ای می باشد و یا سوآپ قابل کندن است.

نوع سوم بیماری بیماری تریکومونیازیس

در برخی از موارد پیشرفته بیماری , اسهال نیز دیده می شود. اگر سویه انگل فوق العاده حاد باشد و یا پرنده ضعف شدید داشته باشد ,امکان دارد که پرنده بدون بروز هیچ گونه علائمی از بین برود. معمولاً در پرندگان جوان خصوصاً جوجه هایی که والدینشان غذا دریافت می کنند , بیماریزا تر و کشنده تر است.

نوع چهارم بیماری تریکومونیازیس

بسته به شدت بیماری , به هنگام کالبدگشایی عوارض مختلفی به چشم می خورد. این عوارض شامل لاغری لاشه, پالاک های چرکی سفید مایل به زرد (نکروتیک) در محوطه دهان و مری و چینه دان , تجمع مایعات غلیظ و بدبو در داخل چینه دان و بالاخره به ندرت کانون های نکروزی زردرنگ در سطح کبد می باشند.

درمان بیماری خوره کبوتر

راه های مختلفی برای درمان این بیماری در بین کبوتران وجود دارد که در ادامه معرفی می شوند.

1 – داروی امينونيتروتيازول ( انهپتين )

از طريق آب آشاميدنی به نسبت 05/0 تا 1/0 درصد در آب به مدت 9 روز داده می شود. مصرف بيش از حد مقاومت در قبال بيماری به وجود اورده و ممكن است باعث فلجی و عدم توانایی توليد مثل گردد .

2 – داروی ديمتريدازول ( ايمتريل )

داروی كابركول كه از دو داروی ديمتريدازول و يك آنتی بيوتيك به نام امينوسيدر تشكيل يافته مناسب است . زيرا كه آنتی بيوتيك موجود در آن علاوه بر درمان عفونت ثانويه باكتريای به طور غير مستقيم بر تك ياخته ها نيز اثر می كند .زيرا اين آنتی بيوتيك باعث از بين بردن باكتری ها كه منبع غذای تك ياخته ای هاست می گردد . ميزان مصرف كابروكول در آلودگی شديد 5 گرم در 1 ليتر آب و داروی ايمترال 1 گرم در 1 ليتر آب مدت يك روز در دو هفته است.

3 – تجويز داروی فلاجيل

مترونيدازول با نام تجاری فلاجيل ( Flagyl ) به ميزان 60 ميلی گرم در هر كيلو وزن پرنده از راه دهان ، مخلوط با دان برای مدت 5 روز و يا محلول در آب آشاميدنی به نسبت 1:4000 مناسب است . مصرف بیش از حد مقاومت در قبال بیماری به وجود آورده و ممكن است باعث فلجی و عدم توانای تولید مثل گردد.

4 – داروی اريترومايسين

بعد از بر طرف شدن علائم بيماری درمان را با داروی اريترومايسين ادامه داده به صورت 1 گرم در 1 ليتر آب يك بار در هفته و 4 هفته متوالی

5 – روش قديمی درمان با سولفات مس نيز استفاده می شود .

محلول 1:2000 سولفات مس در آب آشاميدنی تهيه نموده و به مدت 3 تا 5 روز در دسترس پرنده قرار داده و بعد از 7 روز مجددا اين روش تكرار می شود .در كبوترهای بيمار بايد جراحات را برداشت و جای آن ها را با محلول گليسيرين يده و يا محلول مترانيدازول آغشته نمود .بايد به صورت مستمر و دوره ای اقدام به ضد عفونی كردن جايگاه كبوترها كرد .

پیشگیری از ابتلای کبوترها به بیماری خوره

1. پیشگیری با رعایت اصول بهداشتی و آزمایش کردن پرنده های تازه خریداری شده ( از نظر پاک بودن از انگل ) امکان پذیر است.
2. در صورت آلودگی قبلی گله ، بايد درمان دوره ای ادامه يابد .
3. پيشگيری بسيار واجب است ، زيرا كبوتر مبتلا در اثر عوارض داخلی به ويژه كبد ، قادر به رقابت در مسابقات نیست .
4. گله درمان شده كاملا پاك نمی شود ، ولی جوجه های به وجود آمده نوعی ايمنی در برابر آن پيدا می كنند .
5. به محض مبتلا شدن جوجه و دیدن علائم اولیه در صورت امکان آن را از گله جدا کنید . موارد زیر می توان در حفاظت و جلوگیری از این بیماری جلوگیری کند .
6. رعایت کامل بهداشت .
7. در صورت وارد کردن پرنده جدید به گله باید آن پرنده 30 روز در قرنطینه باشد .
8. عدم استفاده از آب مانده و استفاده از آب تازه

کنترل بیماری خوره کفترها

ضد عفونی کردن جایگاه کبوتران که معمولا“ می توان بعد از یک ضد عفونی کردن کلی ، هر 2 هفته یک بار این کار را ادامه داد .

علائم بیماری سینه کاردی در پرندگان و روش های درمان