عوارض و موارد مصرف دیگوکسین

موارد مصرف قرص دیگوکسین یا قرص digoxin

داروی دیگوکسین یا digoxin جزو قدیمیترین داروهای ضدآریتمی است که به درمان نارسایی قلبی و آریتمی فوق بطنی (به ویژه فیبریلاسیون دهلیزی) کمک میکند. این دارو به طور کلی قدرت عضلانی افراد مبتلا به نارسایی قلبی را افزایش خواهد داد.

موارد و مقدار مصرف

نارسایی احتقانی قلب (CHF)، فیبریلاسیون و فــلوتر دهلیـزی، تاکیکاردی دهلیزی ناگهانی.

بزرگسالان:برای دیژیتالیزاسیون سریع ابتدا، مقدار mg/day 1- 0.5 در مقادیر منقسم 2 الی 4 دوز از راه خوراکی یا تزریق وریدی مصرف می شود. مقدار نگهدارنده mg/day 0.125-0.5 (به طور متوسط 0.25 میلی گرم) از راه خوراکی یا تزریق وریدی است. برای درمان آریتمی، بر اساس پاسخ بیمار، مقادیر زیادتری تجویز می شود. برای دیژیتالیزاسیون آهسته 0.125 الی 0.5 میلی گرم در روز برای 5 الی 7 روز، دوز نگهدارنده 0.125 الی 0.5 میلی گرم در روز است.

شکل خوراکی

کودکان بزرگتر از 10 سال:mcg/kg 15-10 خوراکی در عرض 24 ساعت در دوزهای منقسم بیش از 2 بار و ترجیحاً هر 6 الی 8 ساعت. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی ذکر شده است.

کودکان بین 5 الی 10 سال:mcg/kg 35-20 خوراکی در عرض 24 ساعت در دوزهای منقسم بیش از 2 بار و ترجیحاً هر 6 الی 8 ساعت دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی ذکر شده است.

کودکان بین 2 الی 5 سال:mcg/kg 40-30 خوراکی در عرض 24 ساعت در دوزهای منقسم بیش از 2 بار و ترجیحاً هر 6 الی 8 ساعت. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی ذکر شده است.

کودکان بین 1 ماه تا 2 سال :mcg/kg 60-35 خوراکی در عرض 24 ساعت در دوزهای منقسم بیش از 2 بار و ترجیحاً هر 6 الی 8 ساعت. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی ذکر شده است.

نوزادان کوچکتر از 1 ماه:mcg/kg 35-25 خوراکی در عرض 24 ساعت در دوزهای منقسم بیش از 2 بار و ترجیحاً هر 6 الی 8 ساعت. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی ذکر شده است.

نوزادان نارس:mcg/kg 30-20 خوراکی در عرض 24 ساعت در دوزهای منقسم بیش از 2 بار و ترجیحاً هر 6 الی 8 ساعت. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی ذکر شده است.

شکل تزریقی

بزرگسالان:برای دیژیتالیزاسیون سریع 0.4 الی 0.6 میلی گرم ابتدا به صورت وریدی و سپس 0.1 الی 0.3 میلی گرم وریدی هر 8 ساعت تا یک روز. برای دیژیتالیزاسیون آهسته دوز نگهدارنده را به مدت 7 الی 22 روز تجویز نمایید تا سطح سرمی مورد نظر بدست آید. دوز نگهدارنده 0.1250 الی 0.5 میلی گرم وریدی در روز در یک یا دو دوز منقسم است.

کودکان:برای دیژیتالیزه کردن برحسب سن دوز متفاوت است و می بایست دوز را در 3 یا تعداد بیشتر در عرض 24 ساعت اول منقسم نمود دوز اولیه می بایست 50 درصد دوز کلی باشد و دوزهای بعدی بایست هر 4 الی 8 ساعت در حد تحمل بیمار تجویز شود.

کودکان بزرگتر از 10 سال:برای دیژیتالیزاسیون سریع mcg/kg 12-8 وریدی در عرض 24 ساعت، که به صورت دستور ذکر شده منقسم شده باشد. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی است که یک بار در روز تجویز می شود.

کودکان بین 5 الی 10 سال:برای دیژیتالیزاسیون سریع mcg/kg 30-15 وریدی در عرض 24 ساعت که به صورت دستور ذکر شده منقسم شده باشد. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی است که یک بار در روز تجویز می شود.

کودکان بین 2 الی 5 سال:برای دیژیتالیزاسیون سریع mcg/kg 35-25 وریدی در عرض 24 ساعت که به صورت دستور ذکر شده منقسم شده باشد. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی است که 2 الی 3 بار در روز تجویز می شود.

کودکان بین 1 ماه تا 2 سال:برای دیژیتالیزاسیون سریع mcg/kg 50-30 وریدی در عرض 24 ساعت که به صورت دستور ذکر شده منقسم شده باشد. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی است که یک بار در روز تجویز می شود

نوزادان کوچکتر از 1 ماه:برای دیژیتالیزاسیون سریع mcg/kg 30-20 وریدی در عرض 24 ساعت که به صورت دستور ذکر شده منقسم شده باشد. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی است که 2 الی 3 بار در روز تجویز می شود.

نوزادان نارس:برای دیژیتالیزاسیون سریع mcg/kg 25-15 وریدی در عرض 24 ساعت که به صورت دستور ذکر شده منقسم شده باشد. دوز نگهدارنده بین 25 الی 35 درصد دوز کلی است که 2 الی 3 بار در روز تجویز می شود.

نکته:به طور کلی زمانی که دوز خوراکی یا عضلانی به شکل وریدی تبدیل میشود، می بایست 20 الی 25 درصد از دوز دارو کاسته شود.

تنظیم دوز در نارسایی کلیه

در ml/min 50-0 Clcr، 25 الی 75 درصد دوز را بسته به نیاز هر 36 ساعت تجویز کنید.

در ml/min 10> Clcr، ده الی 25 درصد دوز را هر 48 ساعت تجویز کنید.

دوز ابتدایی در بیماران مبتلا به نارسایی انتهایی کلیه 50 درصد کاهش یابد.

دارو توسط دیالیز برداشته نمی شود.

تنظیم دوز در اختلالات تیروئیدی

بیماران هایپوتیروئیدی نسبت به گلیکوزیدهای قلبی بسیار حساسند، در صورتی که بیماران هایپرتیروئیدی نیاز به دوز بیشتری دارند.

روش تجویز

تزریق عضلانی:در هر تزریق و در هر محل بیش از 2 سی سی تزریق نکنید ممکن است باعث درد شدید شود.

تزریق وریدی:تزریق وریدی می تواند بدون رقیق سازی و یا با رقیق کردن با محلول دکستروز 5% یا نرمالسالین صورت گیرد. اگر رقیق سازی با کمتر از 4 برابر محلول صورت گیرد ممکن است رسوب به وجود آید. آرام و در عرض بیش از 5 دقیقه تزریق کنید.

عوارض جانبی

اعصاب مرکزی:خستگی، ضعف عمومی، آشفتگی، توهمات، سردرد، کسالت، سرگیجه، سرگیجه حقیقی، استوپور، پارستزی.

قلبی ـ عروقی:شایع ترین آریتمی ها اختلالات هدایتی قلب با یا بدون بلاک قلبی، PVC و آریتمی های فوق بطنی هستند که ممکن است باعث تشدید نارسایی قلبی و افت فشار خون شوند.

چشم:دیدن هاله هایی به رنگ زرد تا سبز در اطراف اجسام، تاری دید، مشاهده جرقههای نورانی (light Flashes) ترس از نور، دو بینی.

دستگاه گوارش:بی اشتهایی، استفراغ، اسهال، درد شکم .

توجه :در صورت بروز علائم مسمومیت با دیژیتال (تهوع، استفراغ، آریتمی)، باید مصرف دارو قطع شود.

مسمومیت و درمان

تظاهرات بالینی:عمدتاً به صورت واکنشهای قلبی، CNS و دستگاه گوارش می باشد.

مسمومیت شدید ممکن است موجب زیادی پتاسیم خون شود که می تواند به سرعت ایجاد شده و به تظاهرات مخاطره آمیز قلبی منجر شود. علائم قلبی مسمومیت با دیگوگسین ممکن است با یا بدون سایر علائم مسمومیت و معمولاً پیش از آنها بروز کند. از آنجایی که اثرات سمی قلبی دارو می تواند به صورت تظاهرات بیماری قلبی نیز بروز کند، تعیین آنکه این اثرات ناشی از بیماری قلبی یا مسمومیت با دیگوگسین است، ممکن است مشکل باشد.

دیگوگسین تقریباً موجب بروز انواع آریتمی ها شده است، انواع مختلف آریتمی ها ممکن است در یک بیمار بروز کنند. بیمارانی که به مسمومیت مزمن با دیگوگسین دچار هستند، معمولاً آریتمی بطنی و یا اختلال در انتقال الکتریکی گره AV دارند. میزان مرگ و میر در اثر تاکیکاردی بطنی ناشی از دیگوکسین زیاد است، زیرا ممکن است فیبریلاسیون بطنی یا آسیستول بروز کنند.

درمان:در صورت شک به مسمومیت با دیگوگسین، مصرف دارو باید قطع و غلظت سرمی دارو اندازه گیری شود. معمولاً شش ساعت لازم است تا غلظت دارو در بافت و پلاسما برابر شود، در صورتی که غلظت پلاسمایی دارو زودتر اندازه گیری شود، ممکن است غلظت بالاتری را نشان دهد، زیرا دارو هنوز در بافتها انتشار نیافته است.

اقدامات درمانی دیگر عبارتند از واداشتن فوری بیمار به استفراغ، شستشوی معده و تجویز ذغال فعال برای کاهش جذب داروی باقیمانده در روده، مصرف مقادیر مکرر ذغال فعال (مثلاً، 50 گرم هر شش ساعت) ممکن است به کاهش بیشتر جذب دارو، بخصوص آن مقدار از دارو که وارد چرخه کبدی ـ رودهای شده است، کمک کند. بعضی از پزشکان، در صورتی که دیگوگسین به تازگی مصرف شده باشد، کلستیرامین تجویز می کنند. با این وجود، در صورت مخاطره آمیز بودن مسمومیت دارویی، مصرف آن مفید نخواهد بود.

در صورت هرگونه تداخل دارویی احتمالی، مصرف داروهای دیگر باید قطع شود. آریتمی بطنی را می توان با تزریق وریدی پتاسیم (مقادیر مصرف جانشین شونده در بیمارانی که دچار بلوک قابل توجه گره AV هستند، توصیه نمی شود)، تزریق وریدی فنی توئین، تزریق وریدی لیدوکائین یا تزریق وریدی پروپرانولول درمان کرد. تاکی آریتمی بطنی مقاوم ممکن است با overdrive pacing کنترل گردد. پروکائین آمید ممکن است برای درمان آریتمیهای بطنی که به درمانهای بالا پاسخ نمی دهند، به کار رود. در بلوک شدید گره AV، آسیستولی و برادیکاردی قابل توجه سینوسی با منشأ همودینامیک، مصرف آتروپینضربان طبیعی را بر می گرداند.

تجویز آنتیبادی اختصاصی دیگوگسین درمان تازه و نویدبخشی برای مسمومیت مخاطره آمیز با دیگوگسین است. هر 40 میلی گرم از دیگوگسین ایمون Fab (آنتی بادی اختصاصی دیگوگسین) با تقریباً 0.6 میلی گرم دیگوگسین موجود در جریان خون پیوند می یابد. این کمپلکس، پس از تشکیل، از طریق ادرار دفع می شود و غلظت سرمی دیگوگسین را سریعاً کاهش داده و بنابراین، غلظت قلبی دارو را کم می کند.