هنگامی که تمام ناحیه کف پا در هنگام ایستادن در تماس با زمین قرار گرفته یا نزدیک به زمین باشد، به این شرایط در اصطلاح صافی کف پا گفته می شود که باعث بروز درد کف پا می شود. در نتیجه این مشکل، هیچ انحنا یا قوس مشخصی در کف پا وجود ندارد. صافی کف پا یک مشکل عادی است که بر ۲۰ تا ۳۰ درصد جمعیت تاثیر می گذارد. این مسئله یک نقص پیچیده است و انواع و میزان متفاوتی از آن در بین افراد مختلف قابل مشاهده می باشد. این مشکل با توجه به شدت می تواند سطوح مختلفی از علائم و ناتوانی ها را برای فرد به همراه داشته باشد. كف پاي صاف همچنین به عنوان اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی یا کف پای صاف نیز شناخته می شود.
حرکات اصلاحی فوق العاده موثر برای افتادگی شانه
رایج ترین علائم صافی کف پا عبارت اند از:
- درد مچ پا (قسمت داخلی) که گاهی با تورم نیز همراه است.
- درد پا به طورکلی
- درد قوس کف پا
- درد عضله ساق پا
- درد زانو
- درد مفصل ران
- درد پشت و کمر
- درد قسمت پایین پا
- افراد دارای کف پای صاف از خشکی یک یا هر دو پا رنج می برند.
- کف یک یا هر دو پا ممکن است هنگام قرار گرفتن روی زمین کاملاً صاف شود یا قوس اندکی داشته باشد.
- کفش ها به شیوه متفاوتی ساییده می شوند.
علت
قبل از اینکه به درمان صافی کف پا با فیزیوتراپی و ورزش بپردازیم به بیان علل آن می پردازیم. صافی انعطاف پذیر کف پا در میان خردسالان رایج و طبیعی قلمداد می شود، چون کف پای نوزادان هنگام تولد به طور طبیعی دارای قوس نیست. قوس کف پا گاهی اوقات تا سن ۷ تا ۱۰ سالگی به طور کامل شکل نمی گیرد. حتی ۱۵ تا ۲۵ درصد بزرگ سالان نیز دچار صافی انعطاف پذیر کف پا هستند و علائم خاص این عارضه هرگز در اکثر این افراد بروز نمی یابد. صافی کف پای بسیاری از بزرگ سالانی که از دوران کودکی کف پایشان به طور انعطاف پذیر صاف بوده است، عارضه ای ارثی و مرتبط با شل بودن عمومی رباط ها (لیگامان ها) است. مفصل های سراسر بدن و نه فقط پای، این افراد معمولاً از انعطاف پذیری و قابلیت حرکت بسیار بالایی برخوردار است. کف پای صاف در دوران بلوغ نیز به علت ابتلا به بیماری های مفصلی مانند آرتریت روماتوئید و اختلال های عملکرد عصبی (نوروپاتی) ایجاد می شود. علت صافی کف پا از نوع سخت آن، برخلاف صافی انعطاف پذیر، غالباً پی آمد وجود مشکلی قابل توجه در ساختار یا رباط (لیگامان) استخوان های تشکیل دهنده قوس پا است.
بعضی از علل رایج صافی سخت کف پا عبارت اند از
- عمودی بودن مادرزادی استخوان تالوس (قاپ) پا: در این عارضه هیچ قوسی در کف پا وجود ندارد، چون استخوان های پا به نحو مناسبی تراز و منظم نیستند. در بعضی موارد به جای قوس طبیعی قوسی معکوس (کف پای گهواره ای) وجود دارد. عمودی بودن مادرزادی استخوان تالوس (قاپ) عارضه ای نادر است که همان گونه که از نام آن برمی آید از همان بدو تولد وجود دارد. این عارضه غالباً مرتبط با اختلال های ژنتیکی مانند سندرم دان یا دیگر اختلال های مادرزادی دانسته می شود. علت بروز صافی کف پا به دلیل این مشکل در قریب به نیمی از موارد مشخص نیست.
- پیوستگی قوزک پا (کف پای صاف انقباضی نازک نی): در این عارضه ارثی، دو یا چند استخوان به گونه ای به یکدیگر متصل می گردند که انعطاف پذیری پا مختل می شود و قوس طبیعی از بین می رود. این عارضه نادر غالباً بر چند نسل یک خانواده اثر می گذارد.
- دررفتگی کناری ساب تالار یا صافی اکتسابی کف پا: این عارضه در فردی رخ می دهد که قوس کف پایی اش در ابتدا طبیعی بوده است. هنگام دررفتگی کناری ساب تالار، استخوان تالوس (قاپ) قرارگرفته درون قوس کف پا از جا درمی آید. استخوان تالوس دررفته از جای خود به بیرون می لغزد و به سمت پایین و کنار می افتد و قوس را از بین می برد. این اتفاق معمولاً به یک باره و ناگهانی و به دلیل وارد شدن صدمه هایی با شدت بالا هنگام سقوط از بلندی، تصادف وسایل نقلیه موتوری یا ورزش کردن رخ می دهد و احتمالاً همراه با شکستگی یا آسیب های دیگر خواهد بود. عامل های خطر زیر احتمال صافی کف پا را افزایش می دهد:
- چاقی
- دیابت
- بالا رفتن سن
- بارداری
- آرتریت روماتوئید
- صدمه دیدن مچ یا کف پا
- اختلال عملکرد یا پارگی تاندون درشت نی خلفی
حرکات اصلاحی و درمان کف پای صاف
* اگر کودک تان، درد و یا مشکلی در راه رفتن ندارد، هیچ درمانی لازم نیست.
* کودک ممکن است پابرهنه راه برود، بدود و یا بپرد، بدون آن که کف پای صافش بدتر شود.
* در کودکان بزرگ تر و بالغین، کف پای صاف انعطاف پذیری که درد و یا مشکلی در راه رفتن ندارد، نیازی به درمان ندارد.
اگر شما دارای کف پای صاف انعطاف پذیر هستید و درد دارید، نکات زیر را مد نظر قرار دهید:
* کفش های مخصوص و کفش هایی که قوس پا را حفظ می کنند، بپوشید.
* اگر کف پا سفت شده و دردناک می باشد، نیاز به درمان دارد. درمان هم بستگی به علت کف پای صاف دارد.
* برای پیوستگی قوزک پا، درمان شامل استراحت می باشد.
* اگر با استراحت، درد کاهش نیابد، عمل جراحی مورد نیاز است. جراحی، آخرین مرحله درمانی برای این افراد می باشد. افرادی که جراحی می کنند، غالبا درد پایشان بهبود می یابد.
* در موارد شدید، عمل جراحی ممکن است به صورت ترمیم تاندون و یا پیوستگی برخی مفاصل پا در موقعیت مناسب انجام شود.
* کف پای صاف در بالغین با استفاده از داروهای ضد درد، اورتوتیک ها (وسایل و تجهیزات حفاظت کننده استخوان) و در بعضی مواقع با عمل جراحی درمان می شود
* ورزش های کششی نیز از آنجایی که تاندون ها را می کشند، ممکن است مفید باشند.
حرکات اصلاحی کف پای صاف
داشتن کف پای صاف به این معنی است که جذب نیروهای وارده از زمین به درستی صورت نمی گیرد بنابراین، منجر به فشار بیشتر بر روی آشیل، ساق پا، زانو، لگن یا حتی کمر می شود؛ بنابراین اجرای تمرینات اصلاحی برای تقویت این عضلات به بهبود سریع تر عارضه کف پا کمک خواهد کرد.
تمرین 1
روی صندلی بنشینید. پای آسیب دیده را روی ران پای دیگر قرار دهید. یک باند کشی را دور کف پای آسیب دیده حلقه کنید و انتهای دیگر آن را زیر پای دیگر بگذارید. به کمک دست انگشتان پای آسیب دیده را به سمت بالا بکشید. سپس به آرامی، پا را بر خلاف جهت کشیده شدن بند به حالت اول بازگردانید.
تمرین 2
در حالت ایستاده یا نشسته روی صندلی قرار بگیرید. یک حوله جلوی انگشتان پا پهن کنید. سعی کنید در حالتی که پاشنه روی زمین ثابت است به کمک انگشتان پا حوله را به سمت پا جمع کنید. در مراحل بعدی با قرار دادن وزنه روی حوله تمرین را انجام دهید.
تمرین 3
حوله را روی لبه یک پله یا جعبه محکم قرار دهید. پنجه پای آسیب دیده را روی حوله قرار دهید، در این حالت قوس و پاشنه پا بیرون از لپه پله قرار دارد. برای حفظ تعادل دستان خود را به تکیه گاه صندلی، نرده پله یا دیوار تکیه دهید. درحالی که با انگشتان پا حوله را جمع می کنید، پاشنه پا را به سمت زمین پایین بیاورید. از پای دیگر برای بازگشت به حالت اول کمک بگیرید و سپس تمام وزن بدن را به پای آسیب دیده منتقل کنید.
تمرین 4
پنجه هر دو پا را روی لبه یک سکو قرار دهید. پاشنه خود را پایین بیاورید تا جایی که احساس کشش در ماهیچه های ساق پا احساس کنید. چند ثانیه مکث کنید و به حالت اول بازگردید. این تمرین را می توان با یک پا و درحالی که پای دیگر معلق است انجام داد
تمرین 5
در مقابل دیوار بایستید. انگشتان پای آسیب دیده را به دیوار متصل کنید. زانوی پای آسیب دیده را خم و به دیوار متصل کنید تا جایی که کشش کف پا را احساس کنید. چند ثانیه مکث کنید و به حالت اول بازگردید.
تمرین 6
روی صندلی بنشینید. کف پای آسیب دیده را روی یک توپ کوچک قرار دهید. پای دیگر روی زمین باشد. درحالی که به صندلی تکیه داده اید، با قوس کف پا، روی توپ فشار بیاورید.
تمرین 7
در حالت ایستاده یا نشسته روی صندلی قرار بگیرید. درحالی که انگشت شست را به پایین فشار می دهید، چهار انگشت دیگر را بالا بیاورید. 5 ثانیه مکث کنید، سپس چهار انگشت را به پایین فشار دهید و انگشت شست را بالا ببرید و 5 ثانیه مکث کنید.
تمرین8
روی زمین بشینید، به گونه ای پاها مستقیم روی زمین قرار گیرند. یک توپ کوچک زیر تاندون آشیل پای آسیب دیده قرار دهید. درحالی که به توپ فشار می آورید پا را به جهات مختلف بچرخوانید.
