جو دوسر یکی از سالم ترین غلات روی کره ی زمین است؛ غله ی سبوسداری که گلوتن ندارد و منبع بزرگی از ویتامین ها و مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان ها محسوب می شود. در این متن به مطالعه خواص این ماده خوراکی خواهیم پرداخت:
جوی دوسر چیست؟
جو دوسر، غله ای کامل است که به نام علمی Avena sativa شهرت دارد. جو دو سر کاملاً باریک و کشیده است و از دو طرف یکسان است برای همین به آن جوی دو سر گویند. جوی دوسر به عنوان ماده تشکیل دهنده غلات صبحانه و مواد پخته شده ای همچون کوکی و نان مورد استفاده قرار می گیرد. در طول چند دهه اخیر؛ محبوبیت جوی دو سر بسیار افزایش یافته است.
مواد مغذی در جوی دوسر
ترکیبات مغذی موجود در جو دوسر، بسیار متعادل هستند. جودوسر منبع بسیار خوبی از کربوهیدرات و فیبر است که شامل فیبر مقوی بتاگلوکان می شود. ضمنا جو دو سر نسبت به بیشتر غلات دیگر، پروتئین و چربی بیشتری دارد. جو دوسر سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی آنتی اکسیدانی است.
نصف یک فنجان (۷۸ گرم) جودوسر خشک حاوی:
- منگنز: ۱۹۱ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- فسفر: ۴۱ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- منیزیم: ۳۴ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- مس: ۲۴ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- آهن: ۲۰ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- روی: ۲۰ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- اسید فولیک: ۱۱ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- ویتامین B1 (تیامین): ۳۹ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید): ۱۰ درصد از مصرف روزانه ی توصیه شده؛
- و مقادیر کمتری از کلسیم، پتاسیم، ویتامین B6 (پیریدوکسین) و ویتامین B3 (نیاسین).
خواص فوق العاده جوی دوسر
این ماده خوراکی به دلیل دارا بودن مقدار زیادی از مواد مغذی مورد نیاز بدن، به شدت برای سلامتی توصیه شده است.
1- بهبود سلامت قلبی
جوی دوسر حاوی فیبر قدرتمندی به نام بتا گلوکان است که به کاهش سطح کلسترول کمک می کند. سبوس جو دوسر، کلسترول LDL (کلسترول بد) و خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد. وجود 3 گرم فیبر محلول از جو دوسر همراه با یک برنامه غذایی با چربی اشباع و کلسترول كنترل شده ، خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد. همچنین سبوس جو دوسر، حاوی ویتامین E و ماده مغذی دیگر برای سلامتی قلب است. جالب تر اینکه سبوس جوی دوسر حاوی فیبر بیشتری (15 تا 26 درصد) نسبت به بلغور جو دوسر (7 درصد) است. جو دوسر بهترین شکل از خانواده ی غلات، برای کاهش سطح کلسترول است.
2- کمک به مدیریت بیماری دیابت
همان طور که می دانید، بدن مبتلایان به دیابت، در تولید یا استفاده از انسولین مشکل دارد. آنها باید بدانند که غذاهایی که مصرف می کنند، چه مقدار کربوهیدرات دارد؛ زیرا کربوهیدرات در بدن، به سرعت به قند خون تجزیه می شود و میزان آن افزایش می دهد. به همین دلیل، این افراد به دنبال غذاهایی هستند که در آن ها از کربوهیدارت کمتری استفاده شده است.جوی دوسر با شاخص قند خون پایین و مقدار بالای فیبر، به تنظیم میزان قند خون کمک می کند. همچنین، این ماده، سرشار از فیبر است و به آرامی هضم می شود. بتا گلوکان ها در جوی دوسر، باعث کاهش غلظت گلوکز خون، در هنگام مصرف می شوند. برای اکثر بیماران دیابتی، خوردن بلغور جو دوسر باعث ایجاد عوارض جانبی نمی شود مگر اینکه بلغور جو دوسر با طعم های مصنوعی و شکر داشته باشید.
3- جوی دوسر و رفع یبوست!
از آنجایی که بلغور جوی دوسر سرشار از فیبر است، این ماده می تواند به رفع یبوست نیز کمک کند. سبوس جو دو سر، که همان پوسته ی بیرونی سرشار از فیبر آن است می تواند یبوست در افراد سالخورده را کاهش دهد. جوشانده آرد و دانه های جو دو سر که صبح ناشتا به مقدار ۲ تا ۳ فنجان به مدت ۲ تا ۳ روز مصرف می شود اثر ملین داشته، یبوست را از بین می برد و از طرف دیگر بواسیر را نیز درمان می نماید.
4- جوی دوسر، دشمن سرطان
آنتی اکسیدان موجود در جو دوسر می تواند به مبارزه با سرطان کمک کرده و فیبر موجود در جو دوسر، از سرطان روده بزرگ و رکتوم جلوگیری می کند. آوانتانامیدها ( ترکیبات ویژه موجود در جو دوسر) خاصیت ضد التهابی دارند و بخشی از مکانیسم دفاعی گیاه جو دوسر محسوب می شوند. این ترکیبات از رشد سلول های سرطانی، بدون اینکه به سلول های سالم آسیب برسانند، جلوگیری می کنند. اگر سبوس جو دوسر به طور مرتب مصرف شود در پیشگیری از سرطان کلون تاثیر خواهد گذاشت . افراد با حساسیت های خاص فیبرهای موجود در این ماده غذایی را راحت تر از فیبرهای موجود در سبوس گندم تحمل می کنند.
5- تاثیر در درمان فشار خون
خوردن یک وعده غلات به ویژه جو دوسر و پوسته سبوس برای صبحانه منجر به کاهش قابل توجه فشار خون می شود.
5- بهبود سیستم ایمنی بدن
بتا گلوکان موجود در بلغور جو دوسر می تواند سطح ایمنی بدن را افزایش دهد. مصرف بتا گلوکان نیز می تواند استرس را کاهش دهد. همچنین این ترکیب عفونت های تنفسی را بعد از فشار های ورزشی نیز از بین می برند. بتا گلوکان ها همچنین توانایی ماکروفاژها، نوتروفیل ها و سلول های کشنده ی طبیعی را بهبود می بخشند و آن ها را در برابر مبارزه با میکروب هایی مانند: باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها تقویت می کند. افرادی که مصرف نان جو، سوپ جو یا غلات صبحانه، حاوی جوی دو سر را به صورت مرتب و روزانه در برنامه غذایی خود دارند، کمتر از سایرین به بیماری هایی مانند آنفلوآنزا، تبخال و حتی سیاه زخم مبتلا می شوند.
6- جوی دوسر بخورید، لاغر شوید!
جودوسر پر از فیبر است. این ویژگی می تواند باعث شود که برای مدت زمان طولانی تری احساس سیری کنید و شما را از خستگی رها می کند. گنجاندن جو در غذای اصلی فواید بسیاری برای کاهش وزن و سلامتی شما دارد. خوردن بلغور جو دوسر برای صبحانه باعث می شود که به مدت بیشتری احساس سیری کنید و میزان کالری مصرفی شما را در ناهار به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. بتاگلوکان موجود در جو دوسر با به تأخیر انداختن زمان خالی شدن معده، کمک می کند تا زمان طولانی تری احساس سیری داشته باشید.
7- ارتقای سلامت استخوان
جو دوسر، ماده ی معدنی لازم را برای سلامت استخوان ها فراهم می کند. یکی از مواد معدنی مهم دیگر جو سیلیکون است. این ماده معدنی در رشد و حفاظت از استخوان ها نقش دارد. همچنین سیلیکون می تواند به درمان پوکی استخوان در دوران یائسگی، کمک کند.
8- افزایش کیفیت خواب
اسیدهای آمینه و سایر مواد مغذی در جو دوسر به تولید ملاتونین کمک می کنند ، ملاتونین ماده شیمیایی است که باعث بهبود خواب می شود.
جو دو سر کامل ، همچنین غنی از ویتامین B6 است که به کاهش استرس کمک می کند (یکی از علل اصلی بی خوابی).
علاوه بر این کربوهیدرات موجود در جو دوسر به آزاد شدن هورمون سروتونین کمک می کند ، سروتونین هورمون “احساس خوب” است که باعث کاهش استرس و افزایش آرامش می شود.
9- داشتن پوست زیبا
جودوسر می تواند با جذب چربی اضافه پوست، به درمان آکنه کمک کند. اسکراب جو دوسر می تواند برای درمان آکنه به خوبی وارد عمل شود. اسکراب، سلول های مرده پوست را از بین می برد و پوست شما را صیقل می دهد. همچنین باعث کاهش لکه ها و نرمی پوست می شود. بتاگلوکان موجود در جو دوسر می تواند با ایجاد غشای نازکی برروی پوست، به اعماق آن نفوذ کرده و رطوبت مورد نیاز پوست را تأمین کند. پروتئین موجود در جو دوسر محافظی طبیعی برای پوست است که حتی از پوست شما در مقابل آلاینده ها و مواد شیمیایی قوی محافظت می کند.
مضرات جوی دوسر
- در افرادی که سابقه حساسیت به غلات دارند احتمال واکنش های حساسیتی و درماتیت پوستی وجود دارد. (خصوصاً افرادی که گلوتن گندم حساسیت دارند.) در صورت مصرف اثرات جانبی افزایش دفع و حجم مدفوع، نفخ و گاز شکمی به همراه خواهد داشت.
- مصرف جودوسر همزمان با داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز می تواند سبب تشدید اثر این داروها گردد.
- بهتر است بیمارانی که انسداد روده ای یا اختلال عملکرد تیروئید دارند از مصرف فرآورده های خوراکی این گیاه خودداری کنند.
- خانم های باردار و شیرده و کودکان در مصرف این غله جانب احتیاط را رعایت کنند.
- به علت محتوای گلوتن گیاه، بیماران مبتلا به سلیاک و درماتیت هرپتی فرم باید از مصرف آن خودداری کنند.
نحوه مصرف جوی دوسر
شما می بینید انواع مختلفی از محصولات جودوسر در فروشگاه ها فروخته می شوند، بطوری که انتخاب از بین آن ها می تواند کمی گیج کننده باشد.
تفاوت اصلی بین این فرآورده ها است که به چه اندازه ای دان ها برش داده شده اند و یا این که چقدر پیش از تولید محصول نهایی دانه ها فرآوری و دست کاری شده و از فرم اصلی دانه خارج شده اند.
- آرد جو دوسر را برای تهیه انواع نان، کیک، کلوچه، شیرینی، پنکیک و بیسکویت استفاده می کنند.
- جو پرک و بلغور جود دوسر را به صورت خام و پخته شده برای تهیه صبحانه با شیر و ماست، انواع سوپ و آش، حلیم، انواع سالاد میوه و سبزیجات و انواع غذا استفاده می کنند.
- روش های متعددی برای افزودن جو دوسر به رژیم غذایی وجود دارد که بهترین آن استفاده از جو دوسر به عنوان صبحانه است. میتوان جوی دوسر را با ماست و یا بدون ماست مصرف کرد. دسرهای زیادی میتوان با جوی دوسر و سایر مواد غذایی تهیه کرد که بستگی به ذائقه هر شخصی دارد.
- جو دوسر را برای تهیه چای و دمنوش هم استفاده می کنند که خواص آرام بخش و ضد درد طبیعی دارد و به دلیل خواص ضد التهابی به درمان درد ناشی از آتروز و روماتیسم کمک می کند.