چگونه با تعدیل در رژیم غذایی خود از عوارض کورتون بکاهیم؟

کورتن دارویی است که افراد به صورت قرص یا آمپول مصرف می کنند ولی معمولا اطلاعات زیادی از آن ندارند. از کورتن برای مشکلات زیادی مثل بیماری بهجت، لوتوس، شیمی درمانی، التهاب بدن و … استفاده می شود اما اگر درست مصرف نشود برای بدن عوارضی هم دارد. کسانی که در رژیم کاهش وزن هستند اما کورتن هم مصرف می کنند باید انتظار کمتری از خود داشته باشند چون کورتن آب بدن را جمع می کند و بدن پُف می کند یعنی به جای اینکه ۴ کیلو در ماه وزن کم کنید ممکن است شاهد ۲/۵ کیلو گرم کاهش وزن باشید.

برخی از انواع کورتون چه مواردی هستند؟

برخی از داروهای کورتونی عبارتند از کورتیزون ، پردنیزون و متیل پردنیزولون. پردنیزون پر استفاده ترین نوع از استروئیدهاست که برای درمان برخی از بیماری های روماتولوژیک استفاده می شود.

عوارض کورتون چیست؟

1- پوکی استخوان : کورتون مانع فعالیت سلولهایی میشود که در استخوان سازی و رسوب کلسیم در استخوانها نقش دارند . از سوی دیگر از جذب کلسیم در روده جلوگیری می کند . در نتیجه کلسیم از استخوانها برداشته میشود و به درون خون راه می یابد . این دو فرایند موجب پوکی استخوان میشود . در افرادی که از این داروها استفاده میکنند لازم است برای پیشگیری از بروز عوارض ، مصرف لبنیات در رژیم غذایی وجود داشته باشد و در صورت نیاز از مکمل های کلسیم هم استفاده شود .

2- چاقی : افزایش بی رویه اشتها از دیگر عارضه های جانبی کورتون است و به همین دلیل به کسانیکه تحت درمان با کورتون قرار دارند توصیه میشود که غذاهای کم کالری مصرف کنند

3- تورم : کورتونها اغلب موجب دفع پتاسیم و جذب سدیم میشود . مصرف نمک سدیم در این بیماران میتواند موجب تورم شدید شود . رژیم غذایی چنین فردی باید در حد امکان بدون نمک طعام باشد

4- مشکلات چشمی : مصرف طولانی کورتون شانس ابتلا به آب مروارید و گلوکوم ( آب سیاه ) را نیز زیاد میکند .

6- قرمزی پوست : استفاده از پمادهای حاوی کورتون شاید به سرعت التهابات پوستی را درمان کند . اما استفاده طولانی از آن موجب قرمزی پوست میشود . استفاده طولانی مدت از کورتون باعث نازک شدن پوست و گشاد شدن رگهای زیر پوست میشود که پیامد آن قرمزی پوست است .

7- یکی از عوارض استفاده زیاد از کورتونها افزایش میزان چربی است . این حالت بعلاوه تورم بدن باعث پُف کردن فرد شده و علامتی بنام صورت ماه ایجاد میکند . البته صورت از لحاظ زیبایی مثل ماه نمیشود بلکه مثل ماه گرد میشود .

8- استفاده مکرر از کورتون باعث تحلیل رفتن عضلات میشود . به دلیل تخریب پروتئین های بدن ، پروتئین غذایی فرد باید حتی الامکان بالا باشد

9- استفاده از مقادیر بالای کورتون موجب افزایش احتمال نوع خاصی از بی نظمی ضربان قلب ، که یکی از عوامل اصلی سکته مغزی است ، میشود .

10- علاوه بر اینها استفاده از کورتون میتواند موجب سردرد ، سرگیجه ، عصبانیت ، افسردگی ، هیجان پذیری ، اختلال خواب ، جوش غرور ، رشد موهای زائد ، ناراحتی معده ، افزایش فشار خون ، تاخیر در بهبودی بیماریهای عفونی و زخم ها ، درد یا ضعف عضلانی ، افزایش تعریق ، تشنگی شدید ، کبودشدگی غیر طبیعی و اختلال در قاعدگی زنان نیز بشود .

مراقب عوارض کورتون ها باشید

کورتون ها از داروهای پرمصرف در بین مردم هستند که مصرف آن ها روز به روز در حال افزایش است. این داروها در کنار مزایای زیاد و مؤثری که دارند، دارای عوارض جانبی متعددی نیز هستند که متأسفانه کمتر کسی به این عوارض و معایب توجه می کند.

یکی از عوارض مصرف کورتیکواستروئیدها افزایش فشار خون به علت احتباس آب و سدیم بر اثر مصرف این دسته از داروها است. به منظور جلوگیری و کنترل این مشکل بهتر است بیماران دریافت روزانه سدیم را محدود کرده و از افزودن نمک به غذا اجتناب نمایندهمچنین کورتون ها با اختلال در چربی های خون و افزایش قند خون احتمال بروز بیماری های قلبی را افزایش می دهند.همچنین یکی از علل مهم بروز پوکی استخوان افزایش شیوع مصرف کورتون ها در بین مردم است.

غذاهای غنی از پتاسیم بخورید

افزایش دفع پتاسیم از بدن و احتمال کمبود پتاسیم یکی از عوارض مصرف این نوع داروها است. در هنگام دریافت کم برخی انواع کورتون نظیر پردنیزون دفع پتاسیم نیز کم است، اما در دوزهای بالاتر میزان دفع افزایش می یابد، به طوری که در صورت مصرف طولانی مدت این داروها احتمال کمبود پتاسیم وجود خواهد داشت.

پتاسیم یکی از املاح ضروری برای بدن است که در تعادل آب بدن، کنترل اسیدیته خون و بافت ها، انتقال سیگنال های عصبی و در نتیجه عملکرد صحیح عضلات قلب و انقباض عضلات نقش مهمی دارد. از آنجا که پتاسیم در کنترل سیگنال های قلب و تنظیم ضربان قلب نقش دارد، در کمبود شدید پتاسیم امکان بروز آریتمی های قلبی وجود دارد، بنابراین بهتر است کسانی که به مدت طولانی کورتون مصرف می کنند، از مواد غذایی غنی از پتاسیم بیشتر استفاده کنند. پتاسیم عمدتاً به مقدار زیاد در میوه ها و سبزی ها خصوصاً موز، کیوی، آلو، گوجه فرنگی، سیب زمینی و بروکلی و نیز در انواع گوشت قرمز، گوشت پرندگان و ماهی و همچنین در برخی انواع مغزها مانند پسته و بادام وجود دارد.

رژیم لاغری در دوران شیردهی را از کی و چگونه شروع کنیم؟

کلسیم کافی دریافت کنید

استئوپروز یکی از عوارض شایع مصرف استروئیدها است که شکستگی های ناشی از آن سالیانه سبب مرگ و میر بسیاری از افراد می شود. در این بیماری توده استخوانی کاهش می یابد و در افراد مبتلا، شکستگی های استخوانی بسیار شایع است.

مصرف استروئیدها با مکانیسم های متفاوتی سبب بروز استئوپروز می شود که مهم ترین آن ها کاهش جذب کلسیم از روده، افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار و جلوگیری از تولید استئوبلاست ها و تشکیل استخوان است. سلول های مغز استخوان سلول های تحت عنوان استئوبلاست و استئوکلاست تولید می کنند که در تشکیل سلول های استخوانی نقش دارند. سلول های استئوبلاست با جذب کلسیم سبب تشکیل استخوان می شوند، در حالی که سلول های استئوکلاست کلسیم را از استخوان ها برداشت کرده وارد خون می کنند تا به مصرف دیگر سلول های بدن برسد و یا در واکنش های شیمیایی شرکت نماید، بنابراین سلول های استخوانی به طور مداوم در حال تغییر هستند و هر 10 سال یک بار به طور کامل عوض می شوند. با توجه به اینکه کورتیکواستروئیدها باعث کاهش جذب و افزایش دفع کلسیم می شوند، کمبود این عنصر در کسانی که از این داروها استفاده می کنند، رخ می دهد و در نتیجه این افراد به پوکی استخوان مبتلا می شوند.افرادی که مجبور به مصرف کورتیکواستروئیدها هستند، باید به طور منظم قند خون خود را کنترل نمایند. برای کنترل قند خون بهتر است از مصرف انواع قندهای ساده نظیر شکلات و شیرینی، قند و شکر پرهیز شود.

برخی مطالعات نشان می دهند که مصرف مقادیر مناسب کلسیم و ویتامین D می تواند از بروز پوکی استخوان جلوگیری نماید، بنابراین کسانی که از این نوع داروها مصرف می کنند، باید از منابع غذایی سرشار از کلسیم نظیر شیر، ماست، پنیر و غذاهای غنی شده با کلسیم به مقدار کافی مصرف نمایند.

همراه غذا سبزی بخورید

یکی دیگر از عوارض مصرف این داروها افزایش قند خون خصوصاً در بیماران مبتلا به دیابت است. کورتیکواستروئیدها باعث مقاومت به انسولین در سلول های بدن می گردند. انسولین هورمونی است که از پانکراس ترشح می شود و برای سوخت و ساز قند توسط سلول ها ضروری است. در صورت کمبود انسولین قدرت برداشت قند خون یا همان گلوکز توسط سلول های بدن کم شده و بنابراین میزان گلوکز در خون بالا می رود. همچنین کورتیکواستروئیدها باعث می شوند که کبد به میزان بیشتری قند وارد جریان خون کند.

در افرادی که پانکراس سالم دارند معمولاً با تولید بیشتر انسولین توسط پانکراس قند خون کنترل می شود، اما در افراد دیابتی کنترل قند خون مشکل تر خواهد شد. افرادی که مجبور به مصرف کورتیکواستروئیدها هستند، باید به طور منظم قند خون خود را کنترل نمایند. برای کنترل قند خون بهتر است از مصرف انواع قندهای ساده نظیر شکلات و شیرینی، قند و شکر پرهیز شود. میوه های خشک، آب میوه ها و انواع دسر نیز قند بالایی دارند و حتی مصرف زیاد میوه های تازه نیز می تواند منجر به بالا رفتن قند خون شود، اما مصرف سبزیجات می تواند در کاهش قند خون موثر باشد. سبزی ها حاوی فیبر هستند. فیبرها کمک می کنند تا قند موجود در غذا کمتر و به آهستگی جذب شود، بنابراین مصرف سبزی همراه با غذا برای کنترل قند خون توصیه می شود.

از افزودن نمک به غذا بپرهیزید

یکی از عوارض مصرف کورتیکواستروئیدها افزایش فشار خون به علت احتباس آب و سدیم بر اثر مصرف این دسته از داروها است. به منظور جلوگیری و کنترل این مشکل بهتر است بیماران دریافت روزانه سدیم را محدود کرده و از افزودن نمک به غذا اجتناب نمایند.

غذاهای فرآوری شده نظیر سوسیس و کالباس و برخی غذاهای آماده نظیر سوپ های آماده و سس ها معمولاً سدیم بالایی دارند و کسانی که از کورتون استفاده می کنند، در صورتی که مبتلا به فشار خون بالا هستند، باید از مصرف آن ها اجتناب نمایند.

از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید

افزایش خطر بروز بیماری های قلبی- عروقی از دیگر عوارض مصرف این داروها است. کورتیکواستروئیدها باعث بروز اختلال در انواع لیپیدهای خون می شوند، به این ترتیب که میزان LDL و VLDL موجود در خون را افزایش می دهند که همین امر به مرور زمان می تواند سبب تشکیل پلاک های خونی شود.

با توجه به اینکه کورتیکواستروئیدها باعث کاهش جذب و افزایش دفع کلسیم می شوند، کمبود این عنصر در کسانی که از این داروها استفاده می کنند، رخ می دهد و در نتیجه این افراد به پوکی استخوان مبتلا می شوند

در عین حال همان طور که ذکر شد، این داروها میزان فشار خون را افزایش می دهند و در کنترل قند خون نیز اختلال ایجاد می کنند، بنابراین به مرور زمان خطر بروز بیماری های قلبی با مصرف دوزهای بالا و طولانی مدت این داروها افزایش می یابد. به منظور جلوگیری از این مشکل بیماران باید از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنند و با مصرف میزان کافی از سبزیجات، پرهیز از مصرف مواد قندی و کنترل قند خون و نیز کنترل فشار خون از بروز بیماری های قلبی پیشگیری نمایند.