تیروکمان جزو محدود رشته هایی است که امکان فعالیت دختران و حضور در میادین آسیایی، جهانی، المپیک و پارالمپیک نسبت به سایر رشته ها در آن بالاست و ۶۰ درصد از ورزشکاران اعزامی به مسابقات را دختران تشکیل می دهد. این رشته یکی از بهترین ورزش ها برای فعالیت زنان است.
تاریخچه ورزش تیراندازی با کمان
تيراندازي در دوران باستان به صورت تيراندازي با كمان بوده است. در بازي هاي المپيك نيز به همين صورت انجام مي گرفته ، حتي در اوايل دوره المپيك هاي نوين نيز مسابقات نيراندازي با كمان انجام مي گرفت. نخستین باشگاه تیراندازي در قرن سیزدھم و چھاردھم میلادي توسط آلماني ھا راه اندازي شد که عضويت در آن فقط به مردان محدود می شد. در سال 1872 اولين مسابقه تيراندازي در كريدمور آمريكا برگزار شد و در سال 1886 اولين فدراسيون تيراندازي در فرانسه تشكيل شد. در سال 1887 دانيل مريوان رئيس ديوان كشور فرانسه اتحاديه بين المللي تيراندازي را تشكيل داد. شرايط نام نويسي در اين اتحاديه آن بود كه يك سكه پنج فرانكي نقره را در هوا با طپانچه بزنند. اولین مسابقات تیراندازي قھرماني جھان در سال 1897 میلادي توسط باشگاه تیراندازي لیون فرانسه به مناسبت جشن بیست و پنجمین سال تاسیس باشگاه، در مسافت 300 متر برگزار شد. مسابقات قھرماني زنان نیز در سال 1958 میلادي برگزار شد. و مسابقات تيراندازي اولين بار در بازي هاي المپيك 1986 در آتن منظور گرديد.
بازیکنان و تجهیزات
رقابت ها به صورت تیمی و یا فردی انجام می شود. البته لازم است که تیر و کمان های رقابت توسط فدراسیون تیراندازی بررسی و تایید شوند. کمانداران می توانند از رشته های مختلف و متناسب با کمان در طول برگزاری مسابقات استفاده کنند. ابزار دیگری مانند دوربین دید نیز از وسایلی هستند که می توانند مورد استفاده قرار گیرند. در این بین محدودیت های کوچکی در مورد استفاده از انواع تیر وجود دارد، به غیر از مواردی که ممکن است سبب آسیب به اهداف شود، لازم است که قطر تیرها بیش از 9.3 میلی متر نباشد. نام کلیه ورزشکاران در شفت مشخص می شود و تمام تیرهایی که در یک دور استفاده می شوند، باید یکسان و از یک جنس باشند. استفاده از محافظ انگشتان هنگام تیراندازی با تیر و کمان مانند زبانه انگشت و یا دستکش، از جمله لوازم جانبی است که ممکن است در طول مسابقات مورد استفاده قرار گیرد، همانطور که ابزار دیگری مانند محافظ قفسه سینه، گارد ساعد و دیگر وسایل می تواند به کار گرفته شود، این ابزار بیشتر جنبه حفاظتی دارند و لزوما منجر به تقویت مهارت ورزشکاران نخواهند شد، هر چند که در عملکرد آن بی تاثیر نخواهند بود.
قوانین تیراندازی با تیر و کمان
1. تمامی کمانداران ملزوم به رعایت قوانین تیراندازی با تیر و کمان هستند.
2. لازم است که تیر و کمان و تمام تجهیزاتی که استفاده می کنند، منطبق بر استانداردها و قوانین فدراسیون باشد. تاکیدی که وجود دارد این است که لوازم جانبی که یک مزیت ناعادلانه را نسبت به یک حریف به ارمغان می آورد، به هیچ عنوان استفاده نشود.
3. در قوانین تیراندازی حداکثر زمان مجاز برای پرتاب تیرهای سه پر دو دقیقه و برای تیرهای شش پر، چهار دقیقه است.
4. در قوانین تیراندازی ورزشکاران لازم است تا زمانی که سیگنال شروع به کار نکند، از پرتاب تیر خودداری نمایند.
5. تحت هیچ شرایطی تیراندازان اجازه نخواهند داشت که یک تیر را دو بار شلیک کنند. در صورتی که تیر سقوط کند و یا متزلزل شود، ممکن است که زمان اضافی در اختیار ورزشکار قرار گیرد.
6. تیرهایی که از هدف خارج و یا از آن آویزان می شوند، با توجه به علامت ها نمره دهی می شوند. تیرهایی که در مرکز تیر دیگر جای می گیرند (سبک رابین هود)، طبق قوانین قبلی امتیازدهی می شوند.
7. ممکن است ورزشکاران رد صلاحیت شوند، امتیازات آن ها کسر شود و یا به دلیل نقض قوانین جریمه شوند.
اگر هر کدام از تجهیزات و یا تیر و کمان ریکرو یا کامپوند دچار آسیب شده باشند، می توان از داور مسابقات تجهیزات جدیدی را درخواست کرد.
تمامی قوانین تیراندازی با تیر و کمان توسط فدراسیون این رشته ورزشی تصویب می شود و تحت این قوانین تمام ورزشکاران ملزوم به اجرای آن ها هستند، به همین دلیل یادگیری این موارد موجب خواهد شد تا هرچه بیشتر این رشته ورزشی را بیاموزید و در مسیر قهرمانی پیشرفت کنید.
روش هایی برای یادگیری تیراندازی با تیر و کمان وجود دارد که با یادگیری و تسلط بر آن ها به راحتی می توانید حریف را شکست دهید.
نخستین المپیکی های تیروکمان ایران
تیروکمان ایران تاکنون توانسته فقط دو بار در المپیک شرکت کند، نجمه آبیتن و حجت الله واعظی نخستین المپیکی های تیروکمان ایران هستند که در سال ۲۰۰۸ موفق به صعود به المپیک چین شدند. در این رقابت ها آبتین اولین کماندار زن ایران بود که دور نخست در رقابت با ۳۲ کماندار حذف شد. واعظی هم در مسابقه اول در رقابت با حریف هندی از المپیک خداحافظی کرد. اما المپیک بعدی که در لندن برگزار شد، ایران باز هم دو سهمیه المپیک کسب کرد. زهرا دهقان و میلاد وزیری نمایندگان ایران در المپیک لندن بودند. اما در المپیک ریو ایران تنها توانست یک سهمیه و آن هم توسط زهرا نعمتی ورزشکار پارالمپیکی ایران کسب کند و راهی بازی های المپیک ۲۰۱۶ ریو شود.
فدراسیون جهانی فدراسیون جهانی تیراندازی با کمان
فدراسیون جهانی تیراندازی با کمان (World Archery Federation) نهاد اصلی اداره کننده و برگزاری مسابقات ورزش تیراندازی با کمان در جهان است. این سازمان در سال 1931 تأسیس شده و مقر آن در لوزان، سوئیس است. فدراسیون جهانی تیراندازی مسابقات تیراندازی با کمان در بازی های المپیک تابستانی، مسابقات قهرمانی تیراندازی با کمان جهان و جام جهانی تیراندازی با کمان را برگزار می کند.