سودان در واقع یکی از جمهوری های واقعی در قاره آفریقا است که امروزه جاذبه های گردشگری فراوانی را در خود جای داده و به عنوان یک مقصد گردشگری در آفریقا شناخته شده است. همچنین این کشور با دیگر سرزمین های اطراف خود دارای مرز مشترک است و نزدیک بودن آن با مصر و اتیوچی باعث اهمیت دوچندان شده است. این کشور در کنار دریای سرخ واقع شده و دقیقا بین مصر و اریتره قرار گرفته است. این کشور بزرگ ترین سرزمین در میان کشور های اسلامی باشد که ترکیب جمعیت در آن فوق العاده پیچیده خواهد بود به گونه ای که ده گروه قومی مهم را می توان در آن تشخیص داد.
دین و زبان مردم سودان
۵۲ درصد از ساکنان کشور سودان پیش از جدا شدن سودان جنوبی، از نژاد سیاه پوستان آفریقایی، ۳۹ درصد عرب و ۸ درصد از نژاد قبیله «بجا» بودند. اما امروزه بیشتر مردم سودان از نژاد عرب سودانی هستند. اما در بعضی بخش های جنوبی و همچنین در دارفور، اکثریت با نژاد سیاه است. مسلمانان ۹۷ درصد، و ۳ درصد باقی مانده را پیروان ادیان محلی آنیمیست و مسیحیان و قبطی ها تشکیل می دهند. همچنین اقلیتی از پیروان مذهب شیعه دوازده امامی در شهرهای خارطوم، ام درمان، شندی، ابوزبد، پورت سودان و دیگر استان های این کشور زندگی می کنند. زبان رسمی مردم را می توان عربی دانست اما زبان انگلیسی نیز به عنوان زبان دوم در بخش های اداری و آموزشی کشور رایج خواهد بود.
فرهنگ مردم سودان
قبیله های بسیار زیادی در کشور سودان دیده می شوند که هر یک فرهنگ زندگی مخصوص به خود را دارند. همچنین حجاب در برخی از قبیله ها بسیار عجیب است و مردم از پوست حیوانات برای پوشش بدن خود استفاده می کنند. از سوی دیگر نیز زبان مردم در برخی از قبیله ها متفاوت خواهد بود. در واقع یکی از فرهنگ های بسیار مهم در این کشور پریدن از روی گاو ها است و این موضوع برای نشان دادن شجاعت افراد شکل می گیرد. با این وجود در فرهنگ گردشگری مردم سعی دارند تا وابسته به مکان های مقدس شرایط اعتقادی را به خوبی دنبال کنند و اینطور که مشخص است، در این کشور فرهنگ زندگی در شرایط مشخصی دنبال می شود و شکل های فرهنگی به صورت حرفه ای پیش بینی شده اند. اغلب مردم سودان سعی دارند رقص و پایکوبی را در میان لیست فرهنگ های خود قرار بدهند و به هر صورت این روال توانسته فرهنگ زندگی گروهی در کشور سومالی را افزایش دهد.
عید فطر در سودان
عید فطر در سودان همچون دیگر کشورهای جهان اسلام با تبریک و تهنیت و خوشحالی عید سعید فطر همراه است که آنها عید فطر را به عنوان یکی از بزرگترین اعیاد خود گرامی می دارند، از این رو از نیمه های ماه مبارک رمضان به استقبال عید سعید فطر می روند. با نزدیک شدن به عید سعید فطر سودانی ها فعالیت های خاصی انجام می دهند که برخی از آنها میراث گذشتگان و آباء و اجدادشان به شمار می رود. آنها به میادین و خیابان های اصلی شهرها می آیند، گروهی نیز موسیقی اصیل محلی را اجرا می کنند وهزاران کودک در این ضیافت شرکت کرده و در اجرای این موسیقی محلی بزرگان را یاری می کنند. در این جشن قبایل مختلف سوداني شرکت دارند و هریک به هنرنمایی پرداخته و ميراث هنري خود را به اجرا مي گذارند. اين هنرنمايي ها شامل حركات موزون محلی و قبیله ای است كه بصورت سنتي در آن قبايل اجرا مي شده است. از جمله اين حركات بازی با چوب، آتش بازی و اجرای موسیقی های خاص است.
قبل از فرا رسيدن عيد سعيد فطر در سودان كودكان با خريد لباس هاي نو و جديد خود را آماده مي كنند، آنها در اين ايام شاد و خوشحال تر از بزرگترها هستند. اين شادي آنها سبب مي شود كه نخستين كساني باشند كه به منظور تماشاي برنامه هاي خاص عيد فطر از خانه خارج مي شوند، كودكان سوداني عشق خاصي به ماه مبارك رمضان دارند به طوري كه از سن ۷سالگي روزه گرفتن را تجربه مي كنند و اين ماه را بسيار مبارك مي دارند.
در ايام عيد فطر زنان خانه دار خانه هاي خود را تميز و مرتب مي كنند، و به بهترين صورت خانه هاي خود را آراسته و مزين مي نمايند، لباس نو مي پوشند و خود را براي آمدن مهمان آماده مي كنند، چرا كه اين روز بسيار خوش يمن است و مهماناني كه تا به حال به خانه آنها نيامده اند و يا سالي يك بار مي آيند، تنها در اين روز به خانه هاي آنها رفت و آمد مي كنند. زنان خانه دار منازل خود را با عطرهاي خوشبو معطر كرده و برخي از گياهاني را كه ميراث گذشتگان آنها است دم كرده تا بوي آن در فضاي خانه پخش شود، زيرا آنها اعتقاد دارند كه رايحه بخور ارواح خبيثه و زيان هاي ناشي از وجود آنها را دور مي كند.
سوداني ها صبح عيد فطر، لباس های سفید برتن مي كنند و نماز عید فطر را در تجمعي گسترده باشكوه و روحانی برپا می دارند، آنها بر حفظ سنن اوليه آباء و اجدادي خود بسيار تاكيد دارند و از عادات اجدادي آنها است كه نماز عيد فطر را با لباس سفيد در ميادين بزرگ بخوانند.
آداب ازدواج در سودان
معمولاً در سودان وقتی دختر به سن 'سیزده سالگی' رسید مورد توجه خواستگاران قرار می گیرد؛ در این سنن دختران كمتر از خانه خود خارج می شوند و این به معنای آن است كه به سن ازدواج رسیده است و می توان برای خواستگاری آن دختر پیش قدم شد. مراسم خواستگاری در سودان مقدمات فراوانی دارد كه خانواده داماد و عروس باید نسبت به آنها آگاهی و اطلاّع داشته باشد. قاعده كار بدین شكل است كه ابتدا یك نفر از خانم های خانواده داماد برای آگاهی از خصوصیات دختر شروع به تحقیق و پرس وجو می كند و چنانكه فرد مناسبی برای ازدواج پیدا كرد، به اطلاع خانواده داماد می رساند. پدر داماد موضوع را با پدر عروس در میان می گذارد و خانواده دختر هم برای مشورت و تحقیق چند هفته ای فرصت می خواهند. آنها بعد از مشورت با بزرگان فامیل در صورتی كه از بین بستگان دختر، كسی برای ازدواج دختر پیش قدم نشده باشد موافقت خود را اعلام می دارند. این موافقت با عبارت معروف 'مبارك و هزار مبارك، دختر به شما دادیم تا دختر شما و همسر پسرتان بشود' بیان می شود. بعداز اینكه خانواده عروس موافقت خود را اعلام كرد ، برای احترام به 'مادر عروس ' مبلغی قابل توجهی پول بعنوان هدیه پرداخت می شود، كه به این رسم 'فتح الخشم' یا همان 'زیر لفظی' گفته می شود. خانواده داماد هم چیزی به نام'شیله' برای خانواده عروس تقدیم می كنند و آن مبلغی است كه به عنوان 'مهر عروس' تعین می شود و شامل البسه، عطر، طلا و تمام مواد اولیه یك زندگی مشترك است.
برای آماده شدن دختر برای روز عروسی، حفره عمیقی یك متری در داخل یكی از اتاق ها منزل عمه یا خاله عروس آماده می كنند كه داخل حفره، یك ظرف سفالی بزرگ گذاشته می شود؛ در داخل این ظرف مقداری از چوپ 'طلح و شاف' (یك نوع چوبی كه بوی بسیار مطبوع و خوشی از آن منتشر می گردد) گذاشته می شود و روی آن، آتشی نرم می ریزند. در این هنگام عروس می بایست، لباس های خود را عوض كند و یك پارچه پشمی كه هوا از آن خارج نشود، دور خود بپیچد و بر روی حفر می نشیند. به این پارچه 'شمله ' می گویند. بعد تمام بدن عروس را به روغن مخصوص آغشته و به مدت دو ساعت او را در آن حالت نگه می دارند. دودی كه از چوب های 'طلحه و شاف' متصاعد می شود، 'دخان' نامیده می شود و به عنوان حمام بخار، برای نرم و لطیف كردن بدن به كار برده می شود. عروس می بایست بدن خود را به آرد ذرت و روغن و آب آغشته نماید كه به آن'لخوخه ' می گویند. در خلال این مدت مادر و بستگان عروس عطر ویژه عروسی تهیه می كنند كه آن عطر، برگرفته از عنبر، صندل و غیره است كه آن را 'خمره ' می نامند.
در مراسم جشن 'حنا بندان' سفره ای پهن می شود و'حنا' را در درون یك بشقاب چینی در حالی كه یك یا دو شمع بر روی آن روشن است، مهیا می سازند. سپس قرآن و سه كاسه از عطرهای محلی، شیرینی، كیك و یك تسبیح مخصوص كه نامش 'یسر' است بر سر سفره قرار می دهند. بعد آرایشگر بردست و پاهای عروس نقش های بسیار زیبایی از گل و ریحان می ترسیم می كند.
مراسم عقد در خانه داماد برگزار می شود، كه در این هنگام چندین گوسفند و گوساله قربانی ذبح می شود و مهمانی بزرگ برای این مناسبت تدارك دیده می شود. مراسم عقدكنان معمولاً بعد از نماز مغرب در نزدیكترین مسجد به خانه داماد برگزار می شود. بعد از تمام شدن مراسم عقدكنان، مردها با شلیك تیر به هوا و زنان هل هله كنان بین مردم حلوا و شیرینی پخش می كنند و عروس و داماد را با سلام و صلوات و آرزوی زندگی خوب و سالم تا نزدیكی خانه شان همراهی و بدرقه می نمایند.
سخن آخر
قوانین زندگی در این کشور به نسبت گذشته بسیار روتین تر پیش می رود البته که این سرزمین قوانین زندگی مشخصی را شامل شده است برای مثال بانوان در سودان شمالی در زمان های مشخصی حق رانندگی دارند و اجازه ندارند بیشتر از زمان مشخص رانندگی کنند که این موضوع معمولا به خاطر حفظ آبرو در میان بانوان و آقایان صورت می گیرد.