فنتول که یک ماده شیمیایی افزودنی است و بعضاً به آدامس ها افزوده می شود با تأثیر بر پرزهای چشایی و سلول های بویایی، احساس خنکی خوشایندی را در مصرف کننده ایجاد کرده و از تشنگی فرد می کاهد. حتی استفاده از آدامس به جای بزاق مصنوعی در درمان خشکی دهان، ناشی از برخی سرطان ها موفقیت آمیز بوده و بیشتر مورد استقبال بیماران قرار گرفته است.باید توجه داشته باشیم که جویدن آدامس نباید بر دریافت غذایی تاثیر بگذارد و یا با کاهش حس تشنگی ( به طور کاذب ) ما را از مصرف مایعات باز دارد.
نکات منفی درمورد آدامس که دربرخی مطالعات علمی به آنها اشاره شده است عبارتند از:
۱- استفاده از برخی خمیر دندان ها و برخی آدامس ها بیش از خرابی داندان ها ، موجب انتقال و حفظ باکتری هایی می شوند که عفونت ایجاد شده توسط آن باکتری ها در بدن، نهایتاً موجب ایجاد و یا تشدید بیماری های قلبی می شود.
۲- جویدن برخی آدامس ها ، موجب افت فشار خون مینیمم و افزایش ضربان قلب در بیماران قلبی شده، و احتمال خطر را در آنان افزایش می دهد.
۳- گاهاً جویدن آدامس های شیرین شده با برخی شیرین کننده ها موجب بروز واکنش های حساسیتی در برخی افراد می گردد. ضمناً محققان اعلام کرده اند که جویدن آدامس در بعضی افراد حساس و مستعد، موجب تحریک دستگاه گوارش می شود. به علاوه مطالعه ی دیگر،مؤید بالا رفتن احتمال خطر سرطان زبان درکسانی بود که آدامس های با طعم دارچین، زیاد جویده بودند.
۴- مصرف آدامس های حاوی کافئین (ماده تسکین دهنده موجود در قهوه) ممکن است به قدری بر خواب افراد اثر کند که موجب بی خوابی آنان شود.
انتخاب آدامس مناسب
پیش از مصرف هر گونه آدامس از بدون قند بودن آن مطمئن شوید. از آدامس هایی استفاده کنید که حاوی شیرین کننده های آسپارتام، سوربیتول، مانیتول یا زایلیتول هستند و موجب پوسیدگی دندان نمی شوند. جویدن آدامس حتی نوع بدون قند آن را هرگز با شیوه های اصلی و روزانه شست و شوی دندان ها شامل مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان جایگزین نکنید.تا زمانی که یک آدامس بدون قند را انتخاب کنید جویدن آدامس می تواند در پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کند.
مزایا و معایب جویدن آدامس بر دندان ها
جویدن آدامس باعث می شود دهان تولید بزاق کند، که به خنثی کردن اسیدهای دهان در اثر تجزیه غذا کمک میکند . بنابراین اگر بعد از غذا آدامس بجوید به سطح سلامت دهان و دندان کمک می کند. آدامس همزمان می تواند آثار مثبت و منفی در داخل دهان اعمال کند. از طرفی با داشتن قند (اگر آدامس معمولی و شیرین استفاده شود) موجب گسترش پوسیدگی دندان می شود و از طرفی دیگر با افزایش ترشح بزاق و عمل جویدن می تواند موجب بهبود و تسهیل خودشویی محیط دهان شود.
مطابق یک قاعده کلی هر ماده ای که باعث شود میزان قند در محیط دهان افزایش یابد می تواند موجب گسترش پوسیدگی دندان شود چرا که محیط دهان محیط مناسبی برای تبدیل قند به اسید توسط باکتری هاست. از سوی دیگر می توان گفت هر ماده ای که باعث افزایش ترشح بزاق و عمل جویدن شود می تواند موجب بهبود و تسهیل خودشویی محیط دهان شود مخصوصاً در بیمارانی که از یک سمت دهان خود استفاده نمی کنند و آن ناحیه پر از جرم و پلاک است می تواند کاربرد مثبتی داشته باشد.
آدامس با داشتن هر دو جنبه فوق می تواند همزمان آثار مثبت و منفی در داخل دهان اعمال کند اما برای جلوگیری از تأثیر سوء آن می توان از آدامس های بدون قند که آدامس هایی با قندهای غیر قابل تخریب هستند استفاده کرد؛ البته باید دقت داشت مصرف بی رویه آدامس می تواند موجب مشکلات گوارشی و از جمله اسهال در فرد شود. باید دقت داشت اثر خوشبو کنندگی آدامس ها یا افزایش بزاق توسط آن ها به هیچ عنوان نمی تواند جایگزین مسواک، خمیر دندان، نخ دندان و حفظ بهداشت دهان و دندان شود.
جویدن 20دقیقه آدامس بدون قند بعد از صرف غذا منجر به کاهش قند سطح دندان تا 50% شده و کاهش پوسیدگی دندان را به همراه خواهد داشت.آدامس دارای مقدار قابل توجهی قند می باشد. چنانچه بجای قند از زایلیتول، سوربیتول یا مانیتول در تولید آدامس استفاده شده باشد بعنوان آدامس بدون قند شناخته شده و مصرف آن توصیه می گردد.
نقش مواد معدنی در سلامت دندان ها
جویدن آدامس میتواند اشکالاتی نیز داشته باشد: این عوارض شامل پنج مورد است:
۱ ـ ایجاد اختلال مفصل:
آدامس به دلیل این که بیشتر مواقع در یک طرف دهان جویده می شود، می تواند به عدم توازن ماهیچه فک و حتی اختلال مفصل فک منجر شود که شرایط مزمن دردناکی است. هرگاه مجموعه ای از ماهیچه ها بشدت به کار گرفته شوند، پس از مدتی انقباض ماهیچه ها و درد ناشی از آن را به دنبال خواهند داشت. دردهایی مانند سردرد، گوش درد و دندان درد.
۲ ـ مشکلات معدی و روده ای:
همراه جویدن آدامس مقدار زیادی نیز هوا بلعیده می شود که باعث تولید نفخ و دردهای شکمی می شود و حتی سندرم روده تحریک پذیر به وجود می آورد. همچنین هنگام جویدن آدامس به مغزتان علائمی مبنی بر ورود غذا ارسال می شود و آنزیم و اسیدهای معده شروع به ترشح می کنند، اما غذایی حقیقتا وجود ندارد که هضم شود و تولید اسید غیرضروری به معده تان صدمه می رساند و تولید نفخ می کند. سپس در مواقعی که واقعا غذایی در کار است احتمال دارد که معده تان دیگر توان تولید اسید مورد نیاز را نداشته باشد.
از طرفی برخی از افراد به دلیل وجود شیرین کننده های مصنوعی ممکن است به برخی دیگر از مشکلات معده از جمله اسهال مبتلا شوند.
۳ ـ صدمه به دندان حتی با مصرف آدامس بدون قند:
اگر آدامس تان شیرین و در واقع حاوی شکر باشد، شما با هربار جویدن درست مانند این است که دندان تان را حمام شکر می دهید و باعث پوسیدگی دندان می شوید. حتی اگر آدامس عاری از قند مصرف کنید، بازهم دندان هایتان در معرض خطر است. زیرا آدامس های بدون قند حاوی طعم دهنده های اسیدی و نگهدارنده هستند که ممکن است در نهایت به فرسودگی دندانی منجر شوند.
تصور نکنید که آدامس های حاوی «زایلیتول» که ماده ضد فساد دندان است چیزی را عوض می کند. با مصرف آدامس، خوردگی دندان که طی آن کلسیم زدایی می شود، آغاز شده و به مرور دندان ها حل می شوند و شما حفره هایی در دندان هایتان مشاهده خواهید کرد.
۴ ـ آزادسازی جیوه:
اگر در دندان هایتان پرکردگی هایی از جیوه دارید، جویدن آدامس می تواند موجب آزادسازی نوروتوکسین که نوعی سم است و به عصب آسیب می رساند، شود. بنابر تحقیقات مشخص شده است که با هربار آدامس جویدن، بخار جیوه مربوط به پرکردگی های آمالگام آزاد شده و بسرعت راهش را به درون جریان خون باز می کند و فرآیندهای اکسایشی در بافت های بدن رخ می دهد. اگر در دندان هایتان پرکردگی دارید هرگز آدامس نجوید.
۵ ـ بالا بردن مصرف غذا:
بسیاری از مردم به منظور کاهش اشتهایشان آدامس می جوند، اما مشخص شده جویدن آدامس اگرچه انگیزه غذا خوردن را پایین می آورد، ولی افراد را به مصرف خوراکی های آماده مثل سیب زمینی سرخ کرده یا شیرینی بیشتر تشویق می کند، زیرا این افراد دچار گرسنگی های پنهان هستند. از طرفی برخی از آدامس ها که طعم نعناعی دارند، موجب تلخ به نظر آمدن میوه ها و سبزیجات شده و افراد از خوردن این خوراکی های سالم دوری می کنند.
