بیماری ام اس یا multiple sclerosis از شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب است که قسمت هایی از نخاع یا مغز را گرفته و پاره ای از توانایی های جسمی و حرکتی بیمار را با مشکل مواجه می سازد.
علت بروز عدم تعادل چیست؟
عدم تعادل در ام اس می تواند به علت بروز اختلال در ارتباط بین مغز و سایر نقاط بدن به وجود می آید. در صورتی که مغز فرمان حرکت کردن را بدهد اما پیام به پاها ارسال نشود این فرآیند باعث زمین خوردن بیمار خواهد شد. بروز مشکلات جنسی می تواند بر روی نحوه راه رفتن فرد و تعادل تاثیر بگذارد به عنوان مثال بی حسی می تواند بر روی نحوه حس کردن پاها در هنگام تماس با زمین تاثیرات منفی بگذارد یا حساسیت بیش از حد به پا باعث می شود که فرد نتواند به خوبی راه برود.
ورزش کردن مفیده یا مضر؟
به عقیده پزشکان نواقص مربوط به راه رفتن از رایج ترین عوارض بیماری ام اس است که به عنوان عامل محدود کننده زندگی روزمره بیماران شناخته شده است که بر همین اساس سال ها بود که بیماران مبتلا به ام اس از انجام هر گونه فعالیت ورزشی بر حذر داشته می شدند. افرادی که چنین توصیه ای می کردند، بر این باور بودند که دوری از فعالیت ورزشی باعث حفظ انرژی بدن و کم شدن خستگی می شود اما مطالعات جدید تاثیر مثبت فعالیت جسمانی روی بیماران را به اثبات رسانده است. به طور طبیعی افراد سالم جامعه پس از انجام فعالیت های ورزشی دچار تغییراتی در حالات طبیعی بدن می شوند که در بیش از ۴۰ درصد بیماران مبتلا به ام اس نیز بعد از فعالیت ورزشی تعداد یا شدت علائم حسی عود می کند. اما این عواقب همگی جسمانی بوده و ۳۰ دقیقه بعد از اتمام فعالیت ورزشی در بیش از ۸۵ درصد بیماران به حالت عادی بازمی گردد. شواهدی وجود دارد که بیماران ام اس می توانند در هر دو نوع تمرین استقامتی و قدرتی شرکت کنند و از تاثیرات مطلوبی که هر یک روی بدن دارند، بهره مند شوند.
چگونه با وجود بیماری ام اس ورزش بی خطری داشته باشیم
ورزش منظم می تواند علائم MS را بهبود بخشد. با این حال، افراد ممکن است با شروع یک برنامه ورزشی جدید، اثرات منفی آن را احساس کنند. همچنین کار بیش از حد بدن می تواند منجر به خستگی شدید، سفتی و اسپاسم عضلات شود. خستگی بعد از تمرین نباید بیشتر از 2 ساعت طول بکشد. پزشکان توصیه می کنند که اگر کسی این سطح خستگی را تجربه کرد، باید شدت، تعداد دفعات، یا مدت زمان تمرین خود را کاهش دهد.
در صورت تجربه علائم زیر باید ورزش را متوقف کنید:
- خستگی بیش از حد
- سرگیجه
- گرمای بیش از حد
- گیجی
- از دست دادن تعادل یا مشکلات هماهنگی
هنگام ورزش نکات ایمنی زیر را در نظر بگیرید:
- برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد، هیدراته بمانید (به اندازه کافی آب مصرف کنید).
- هنگام انجام تمرینات تعادلی از دیوار یا نرده استفاده کنید.
- قبل و بعد از هر تمرین، حرکات کششی انجام دهید تا از آسیب دیدگی جلوگیری شود.
- به محیط اطراف توجه کنید.
- سرعت خود را کم کنید و مطمئن شوید که تمام تمرینات را با استفاده از فرم و تکنیک صحیح آن انجام می دهید.
تمرینات ورزشی برای بهبود عدم تعادل در ام اس
1. تمرینات هوازی
تمرینات هوازی فعالیت های پویا است که ضربان قلب را افزایش می دهد. این شکل از ورزش به ویژه برای بهبود ظرفیت ریه، تقویت عضلات و بهبود تعادل و هماهنگی مناسب است. تمرینات هوازی می تواند توانایی پیاده روی را بهبود ببخشد ، به خصوص هنگامی که فرد تمرینات قدرتی را برای پاها انجام دهد. این شکل از ورزش هوازی شامل انجام کوتاه و انفجاری فعالیت بدنی شدید و سپس استراحت است. دوره های استراحت مانع از گرمای بیش از حد فرد می شود. بررسی سال 2017 شواهدی پیدا کرد که نشان می دهد ورزش هوازی با شدت متوسط می تواند مزایای زیر را برای افراد مبتلا به MS که دارای ناتوانی خفیف تا متوسط هستند ایجاد کند:
- سطح انرژی بالاتر – خستگی کمتری
- روحیه بهتر
- سلامتی بهتر قلب
- افزایش کیفیت زندگی
2. ورزش قدرتی
فرد مبتلا به ام اس باید برای یافتن بهترین تمرینات قدرتی با یک فیزیوتراپیست یا متخصص علوم ورزشی همکاری کند. تمرین قدرتی می تواند قدرت، حالت و حالت تعادل را بهبود بخشد. خستگی ناشی از MS می تواند بر قدرت و استقامت عضلات تأثیر بگذارد ، و پیدا کردن یک برنامه تمرین قدرتی مناسب را دشوار می کند. کار با یک فیزیوتراپیست می تواند به افراد کمک کند تمرینات و روش هایی را که برای آنها مناسب تر است ، پیدا کنند. در طی یک برنامه تمرین قدرتی، افراد با وزنه های سبک و تکرارهای حداقل شروع می کنند. آنها به آرامی میزان وزنه یا تعداد تکرارها را افزایش می دهند زیرا با گذشت زمان ماهیچه ها بیشترتقویت می شوند.
3. یوگا
یوگا یک تمرین ذهنی است که شامل تمرینات مختلف تنفسی، کششی و مراقبه است. یوگا ضمن ارتقاء یک طرز فکر آرام و هماهنگ، انعطاف پذیری و قدرت را بهبود می بخشد. اثرات جسمی و روانی یوگا می تواند به نفع مبتلایان به ام اس باشد. انعطاف پذیری ممکن است علائم ام اس از قبیل سفتی، ضعف عضلات و از بین رفتن تحرک را بهبود بخشد. افراد می توانند در هر موقعیتی تمرینات یوگا را انجام دهند. افراد می توانند بایستند، روی صندلی یا ویلچر بنشینند، یا روی تختخواب یا کف دراز بکشند تا بتوانند حالتهای یوگا، تمرینهای تنفسی و مراقبه را انجام دهند. محققان در یک مطالعه در مقیاس کوچک سال 2017 دریافتند که یوگا یکی از شش درمان مکمل محبوب برای مدیریت علائم بیماری ام اس است. آنها دریافتند که یک برنامه 8 هفته یوگا باعث بهبود عملکرد بدنی و کیفیت زندگی برای 14 بزرگسال مبتلا به MS می شود. انجمن ملی Multiple Sclerosis توصیه های مفیدی را برای تمرین یوگا با ام اس ارائه می دهد. همکاری با یک معلم واجد شرایط یوگا، به خصوص کسی که متخصص MS در تمرینات یوگا است، می تواند به افراد کمک کند.
4. ورزش تای چی
تای چی جایگزین مفید و نرم تری برای یوگا است. این هنرهای رزمی بر تنفس عمیق و حرکات آرام متمرکز است. طبق گزارش انجمن ملی Multiple Sclerosis، تای چی می تواند به بهبود تعادل ، کاهش فشار خون و کاهش استرس کمک کند .با این حال، آنها یادآور می کنند که مطالعات به طور خاص به این تأثیرات در مبتلایان به ام اس تمرکز نداشته اند.
5- ورزش های آبی
ورزش های آبی مزایای بسیاری را برای افرادی که مبتلا به ام اس هستند دارند. دمای خنک آب به جلوگیری از گرمای بیش از حد بدن کمک می کند، که می تواند علائم MS را بهبود بخشد. همچنین، احساس بی وزنی همراه با مقاومت آب، محیطی عالی را برای انجام تمرینات کم فشار ایجاد می کند. فراتر از شنا، افراد می توانند انواع مختلفی از ورزش را در آب انجام دهند، از جمله:
- وزنه برداری
- تعادل
- پیاده روی
- کشش
6. تمرینات تعادل
تمرینات تعادل به بهبود هماهنگی کمک می کند. از آنجا که این فعالیت های کم شدت فشار کمتری را بر بدن وارد می کند، بسیاری از افراد می توانند آنها را انجام دهند.
نمونه هایی از تمرینات تعادل برای MS شامل موارد زیر است:
ورزش منظم می تواند علائم MS را بهبود بخشد. با این حال ، افراد می توانند هنگام شروع یک برنامه ورزشی جدید ، اثرات منفی را احساس کنند. همچنین فعالیت بیش از حد بدن می تواند منجر به خستگی شدید، سفتی و اسپاسم عضلات شود. انجمن ملی Multiple Sclerosis هشدار می دهد که خستگی بعد از تمرین نباید بیش از 2 ساعت طول بکشد. پزشکان توصیه می کنند که هرکسی که این سطح خستگی را تجربه می کند، شدت، تعداد دفعات یا مدت زمان تمرین خود را کاهش دهد.
در صورت تجربه این علائم ورزش را متوقف کنید:
- خستگی بیش از حد
- سرگیجه
- گرمای بیش از حد
- گیجی
- از دست دادن تعادل
هنگام ورزش نکات ایمنی زیر را در نظر بگیرید:
- برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد، به اندازه کافی آب بنوشید.
- هنگام انجام تمرینات تعادلی از دیوار یا نرده کمک بگیرید.
- قبل و بعد از هر تمرین حرکات کششی کنید تا از آسیب دیدگی جلوگیری شود.
- به محیط اطراف توجه کنید.
- طمئن شوید که تمام تمرینات را با استفاده از فرم و تکنیک صحیح انجام دهید.