کوهنوردی یکی از ورزش ها یا از جمله تفریحات است. برای برخی نیز کوهنوردی به عنوان شغل اصلی یا بخش الزامی شغل اصلی است. به بالا رفتن یا پایین آمدن به صورت پیاده از ارتفاعات طبیعی کوهنوردی گفته می شود. کوهنوردی می تواند به صورت راهپیمایی، کوه روی، کوهپیمایی و صعود به قلل مختلف و یا صخره نوردی انجام گیرد. کوه: به ارتفاعات بیش از ۶۰۰ متر از زمین های اطراف هر منطقه کوه گفته می شود. قله: بلندترین قسمت هر کوه را قله می گویند. یک کوه می تواند یک یا چند قله داشته باشد که در یک خط الراس قرار گرفته اند. معمولاً به بلندترین قله، قله اصلی گفته می شود و سایر قلل در یک خط الراس را قله های فرعی می نامند. در کوهنوردی شرط سنی وجود ندارد. در ضمن این رشته ورزشی سن بازنشستگی هم ندارد. هر کسی با هر توانایی می تواند به عنوان تفریح یا انجام کار حرفه ایی به کوه برود.
تاریخچه کوهنوردی:
اتزی مرد یخی ۵۳۰۰ سال پیش ۳۰۰۰ متر در کوه های آلپ بالا رفته بود. بقایای او در این ارتفاع یافت شده است. در تاریخ سنتی ایران آمده است که آرش کمانگیر از قله کوه دماوند بالارفت تا با پرتاب تیر، مرز ایران و توران را مشخص سازد. نخستین کوهنوردی ثبت شده در تاریخ مربوط به صعود سرداران ایرانی آرتاخه و بوبراندا بر فراز کوه آتوس در زمان خشایارشاه، جهت ثبت نقشه برداری برای ساخت دالانه یا کانال آبی است که کشتی های نیروی دریایی ایران از آن گذر کنند. پادشاه رومی هادریان کوه اتنا (۳۳۵۰ متر) را بالا رفت تا طلوع خورشید را ببیند. آثار به جا مانده، خبر از نشانه هایی از کوهنوردی پیشرفته در ایران در پایان قرن پنجم هجری (دوران سلجوقیان و اسماعیلیان دارد. در کتاب «خداوند الموت» چنین آمده است. کوه پیمایان بعد از گردش اطراف کوه گفتند اگر بالای این کوه کسی نباشد و سنگ بر سرمان نبارد ما می توانیم از دامنه جنوبی بالا برویم و خود را به قله برسانیم و هنگام بالا رفتن، طنابی با خود می بریم که وسیله ارتباط ما با پایین کوه باشد و بوسیله آن طناب می توانیم چیزهای ضروری را برای نصب یک چرخ بالا ببریم و بعد از اینکه چرخ نصب شد، می توان از زمین چیزهایی دیگر را بالا برد تا اینکه چندین چرخ بالای کوه نصب گردد و از آن پس بین پای کوه و قله آن، رابطه بیش تری برقرار خواهد گردید و می توان سربازان را بوسیله چرخ بالا کشید .. کوه پیمایان گفتند ما با خود میله های آهنی چون پله می بریم و آنها را در دامنه کوه نصب می نماییم و صعود می کنیم تا اینکه به قله کوه برسیم.
پوشاک مورد نیاز
کت، شلوار و جلیقه پر، کفش کوهپیمایی و کوهنوردی، کفش دو پوش، کاپشن و شلوار پلار،کاپشن و شلوار گورتکس، کلاه آفتابی، طوفان و پشمی، دستکش، دو جفت جوراب، لباس زیر،گتر،دمپایی و صندل، عینک آفتابی و عینک طوفان بخشی از پوشاک مورد نیاز در سفرهای کوهنوردی هستند.به خاطر داشته باشید اگر قرار است برای کوهنوردی به شهر یا کشور دیگری سفر کنید، خوب استکه ساک و چمدان مسافرتی مناسبی هم برای قرار دادن وسایل ضروری تهیه کنید.
وسایل ضروری برای خورد و خوراک
چراغ خوراک پزی و ماهیتابه کوچک، سوخت یا کپسول اضافی، فندک یا کبریت، قوری و لیوان،قند و چای، قرص یا ژل الکل، قرص کلر، قاشق، چنگال و چاقو، ظرف آب، دربازکن، نمک وادویه،تنقلات، غذاهای کنسروی، مغز آجیل ها، انواع سوپ خشک.خلاصه هر خوراکی سبک و مقویکه جای زیادی نمی گیرد و وزن زیادی ندارد جزو وسایل ضروری برای خورد و خوراک محسوب می شود.واضح است که کوهنوردی به عنوان یک فعالیت ورزشی، در از بین بردن چربی های بدن ورزشکار کمک می کند.در هنگام فعالیت ورزشی و به خصوص در کوه نوردی ، کالری مورد نیاز بدن به 3 برابر افزایش پیدا می کند.بدن برای تامین کالری مورد نیاز خود به اجبار چربی های ذخیره شده را می سوزاند و به مصرف می رساند.از طرفی در موقع فعالیت ورزشی ، انسان به شدت عرق می کند و مقداری از چربی های زیر پوست در اثر تعریق شسته و دفع می شوند.این خود به سلامت بیشتر و جلوگیری از سکته های قلبی می انجامد.
فرق بین کوهنوردی و طبیعت گردی
طبیعت گردی، پیاده روی در یک مسیر مشخص که بسته به نوع شرایط منطقه سختی های متفاوتی دارد و در طبیعت انجام می گیرد.عموماً طبیعت گردی برای لذت بردن از زیبایی های سرسبز خداوندی مانند علوفه های مختلف، جنگل، درخت، رودخانه و… می باشد.طبیعت گردان معمولا ابزار سفر مورد نیازی با خود به همراه می برند که متناسب با شرایط همان طبیعت می باشد.ورزش کوهنوردی، برای صعود به قله به صورت اختصاصی انجام می گیرد.تمام افراد یک جامعه نمی تواند مانند کوهنوردان حرفه ای قصد فتح قله را داشته باشند مگر اینکه آموزش های لازم را دیده باشند.در این ورزش به همراه داشتن لوازم کوهنوردی مناسب بسیار مهم می باشد.ابزار و لوازم کوهنوردی هر دو باید همراه یک کوهنورد حرفه ای قرار بگیرد.یک کوهنورد بدون داشتن تجهیزات مناسب نمی تواند به ارتفاعات بالاتر صعود کند.همراه داشتن اجاق کوهنوردی برای این افراد بسیار با اهمیت است زیرا این وسیله وزن سبک و ابعاد کوچکی دارد و به راحتی غذا را میتوان روی آن گرم کرد.
هدف از کوهنوردی چیست
انجام این رشته ورزشی برای هر فرد اهداف متفاوتی دارد. ورزش کوهنوردی همانطور که در بالا بیان شد، اصلی ترین هدفش سلامت جسم و روح انسان می باشد. وجود اکسیژن زیاد و رها شدن از شهر پر از دود و آلودگی، تنفس اکسیژن خالص در ریه ها کمک بسیار زیادی به سلامت جسمی افراد می کند. هنگامی که انسان هوای تمیز را به داخل ریه ها می کشد باعث می شود خون در بدن پاک و تمیز شود. از دیگر اهداف کوهنوردی می توان به لذت بردن از مناظر زیبا که هدیه خداوند می باشد نام برد. کوهنوردی به ما می آموزد چگونه کار جمعی را انجام بدهیم و همگی برای یک هدف تلاش کنیم.
فواید کوهنوردی
1- تاثیر کوه نوردی در باز شدن مویرگهای بدن:
مویرگهای بدن در شرایط عادی و در موقع استراحت به مقدار 15% ظرفیت خودشان باز و فعال هستند ولی در حین کوه نوردی مویرگها 95% فعال می شوند ، چون اکسیژن و غذای مورد نیاز بدن از طریق مویرگها به نقاط مختلف بدن می رسد لذا با باز شدن و فعال تر شدن مویرگها ، مواد غذایی و اکسیژن با سرعت بیشترو کیفیت سودمند تر به مغز و عضلات و احشای داخلی بدن می رسد.
2- تاثیر کوه نوردی در جلوگیری از بیماریهای قند خون ( دیابت ):
در موقع کوه نوردی ، متابولیسم ( سوخت و ساز ) مواد شناور در خون مانند قند ، کلسترول ، پروتئین ها و اسید اوریک به بهترین وجه صورت می گیرد و در نتیجه سوخت و ساز کامل خون از ابتلا به بیماری قند نیز جلوگیری می کند.
3- تاثیر کوه نوردی در از بین رفتن چربی بدن:
در موقع فعالیت ورزشی و بخصوص در کوه نوردی ، کالری مورد نیاز بدن به 3 برابر افزایش پیدا می کند. بدن برای تامین کالری مورد نیاز خود به اجبار چربی های ذخیره شده را می سوزاند و به مصرف می رساند ، از طرفی در موقع فعالیت ورزشی ، انسان به شدت عرق می کند و مقداری از چربی های زیر پوست در اثر تعریق شسته و دفع می شوند.
4- تاثیر کوه نوردی در زیاد شدن میزان خون در عضلات:
در موقع کوه نوردی مقدار خون موجود در عضلات بدن 20 برابر افزایش پیدا می کند و پر خون شدن عضلات باعث می شود که غذای بیشتری به عضلات برسد و عضلات قوی تر بشوند.