به حال فردی را که دچار تشنج شده است، از نزدیک دیدید؟ آیا خودتان این تجربه نفس گیر را در طول زندگی تان تجربه کردید؟ تشنج عصبی چیست؟ زمانی که یک اختلال الکتریکی ناگهانی در مغز به وجود می آید که قابل کنترل کردن نیست، رفتار، حرکات، یا احساسات و آگاهی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد که فرد آن را با تشنج نشان می دهد. تشنجی که بیشتر از ۵ دقیقه طول بکشد، نیاز به اورژانس پزشکی دارد. اما بیشتر تشنج ها ظرف ۳۰ ثانیه پایان پیدا می کنند.
بیماری تشنج چیست؟
مغز از میلیون ها نورون تشکیل شده که وظیفه حمل و انتقال پیام های عصبی را به عهده دارند. زمانی که فعالیت های این نورون ها به طور ناگهانی تغییر می کند، یک جرقه الکتریسیته مثل رعد و برق بین این نورون ها ایجاد می شود که حالت و رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می دهد که این تاثیر را به وسیله تکان دادن یا لرزش بدن نشان می دهد.
تشنج های خفیف هم می تواند یک مشکل مهم پزشکی باشد که نادیده گرفتن آنها، می تواند منجر به مشکلات بزرگتری شود. عوامل مختلفی سبب این اختلال ناگهانی می شود. از جمله تب بالا، آسیب به سر، مصرف دارو یا بیماری خاص. اما افرادی که تشنج های تکراری را در این اختلالات مغزی تجربه می کنند، منجر به بیماری صرع هستند. البته می توان این بیماری را کنترل و تا حد زیادی بهبود بخشید.
علت تشنج چیست؟
تشنج ممکن است در اثر برخی از شرایط سلامت اتفاق بیفتد. هر چیزی که بر بدن تأثیر می گذارد ممکن است مغز را مختل کند و منجر به تشنج شود. شایع ترین علت تشنج، صرع است؛ اما هر کسی که تشنج داشته باشد، صرع ندارد. گاهی اوقات تشنج به دلایل زیر اتفاق می افتد:
- تب بالا که می تواند با یک عفونت مانند مننژیت همراه باشد
- کمبود خواب
- سطح سدیم کم در خون (هیپوناترمی) که می تواند با دیورتیک درمان شود
- مصرف داروهایی مانند داروهای ضد درد، داروهای ضد افسردگی یا درمان ترک سیگار که آستانه تشنج را پایین می آورد
- ترومای سر که موجب خونریزی در مغز می شود
- سکته مغزی
- تومور مغزی
- مصرف داروهای غیرقانونی یا تفریحی مثل آمفتامین یا کوکائین
- سوء مصرف الکل
- عدم تعادل الکترولیتی
- شوک الکتریکی
- صرع
- فشار خون بسیار بالا
- نارسایی کبد یا کلیه
- سطح قند خون پایین
چه زمانی باید به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کرد؟
صرع، حتی اگر همراه با تشنج باشد، الزاما همیشه نیازمند مراقبت های فوری پزشکی نمی باشد. اما در صورت داشتن هر یک از این علائم باید با اورژانس تماس بگیرید:
- بیمار برای اولین بار دچار صرع یا تشنج شده باشد
- صرع یا تشنج بیمار بیش از ۵ دقیقه طول بکشد
- تنفس بیمار دشوار شده باشد
- راه رفتن بیمار پس از صرع مختل شده باشد
- بیمار دو بار پشت سر هم دچار صرع شود
- فرد بیمار به خود آسیب بزند
- فرد مبتلا به بیماری قلبی، دیابت و یا دیگر بیماری ها بوده و یا باردار باشد
موضوع حائز اهمیت این است که حتما باید تمام جزئیات حادثه و هر گونه مصرف الکل یا مواد مخدر را به اپراتور اورژانس اطلاع دهید. در صورت امکان از تشنج فرد فیلم بگیرید تا بتوانید آن را به پزشک نشان دهید.
درمان تشنج :
هر کسی که یک بار دچار تشنج می شود قرار نیست باز هم این حمله در او تکرار شود، و به این دلیل که یک حمله می تواند یک حادثه مجزا باشد، پزشک باید تصمیم بگیرد که درمان را شروع کند یا خیر.هدف بهینه در درمان تشنج به دست آوردن بهترین درمان ممکن برای متوقف کردن آن، با کم ترین اثرات جانبی است.
- داروی تشنج: درمان تشنج اغلب شامل استفاده از داروهای ضد تشنج است. چندین گزینه برای داروهای ضد تشنج وجود دارد. هدف یافتن دارویی است که برای شما بهتر عمل می کند و عوارض جانبی کمتری داشته باشد. در برخی موارد، پزشک ممکن است بیش از یک دارو را توصیه کند.
- جراحی و دیگر درمان های تشنج: اگر داروهای ضد تشنج موثر نباشند، درمان های دیگر ممکن است مناسب باشند:هدف جراحی جلوگیری از تشنج است. جراحان، محلی که در مغز که در آن تشنج شروع می شود را پیدا می کنند و از بین می برند.
- تحریک عصبی: دستگاهی در زیر پوست سینه شما کار گذاشته می شود که عصب واگوس را تحریک می کند و سیگنال هایی را به سمت مغز ارسال می کند را مهار می کند. همراه با این درمان ممکن است دارو هم مصرف کنید، اما کمتر.
- واکنش تحرک عصبی: در طی این درمان، دستگاهی بر روی سطح مغز یا در بافت مغز کار گذاشته می شود که می تواند منجر به کشف فعالیت تشنج شود و تحریکات الکتریکی را متوقف می کند.
- تحریک عمقی مغز: پزشکان در نواحی خاصی از مغز الکترودهایی را وارد می کنند تا تکانش های الکتریکی را تولید کنند که فعالیت غیرعادی مغز را تنظیم می کنند. الکترودها به دستگاه ضربان ساز مانندی که زیر پوست سینه شما قرار دارد و مقدار تحریک تولید شده را کنترل می کند، متصل می شوند.
- درمان رژیمی تشنج: پیروی از رژیم غذایی با چربی کم و کم کربوهیدراتی می تواند کنترل تشنج را بهبود ببخشد.
- بارداری و تشنج: زنانی که حملات قبلی داشته اند، عموماً می توانند بارداری های سالمی داشته باشند. نقص های مادرزادی مربوط به داروهای خاصی است که گاهی اوقات رخ می دهند. به طور خاص، والپرویک اسید - داروی تشنج کلی - مرتبط با نقص شناختی و نقص های لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا است.
سبک زندگی و درمان های خانگی تشنج :
در ادامه این بخش از سلامت چند گام وجود دارد که می توانید با استفاده از آنها تشنج خود را کنترل کنید:
- دارو را درست مصرف کنید: مصرفش را قبل از صحبت با پزشک خود تغییر ندهید. اگر احساس می کنید که داروهای شما باید تغییر کند، آن را با پزشک خود بررسی کنید.
- به اندازه کافی استراحت کنید:کمبود خواب می تواند منجر به تشنج شود. حتماً هر شب استراحت کافی داشته باشید.
- دستبند هشدار پزشکی بزنید:این کار به پرسنل اورژانس کمک خواهد کرد تا اگر دچار حمله ای شدید، به درستی شما را درمان کنند.
- فعال باشید:ورزش کردن و فعال بودن می تواند به شما کمک کند تا سالم بمانید و افسردگیتان را کاهش دهید. مطمئن شوید که به اندازه کافی آب می نوشید و در صورت خستگی خوب استراحت می کنید.
- انتخاب های سالم داشته باشید:مدیریت استرس، محدود کردن نوشیدنی های الکلی و پرهیز از سیگار منجر به سبک زندگی سالم می شود.
- امنیت شخصی برای تشنج:تشنج معمولاً منجر به جراحت جدی نمی شود، اما اگر دچار تشنج مکرر شده باشید، ممکن است که آسیب ببینید. این گام ها می توانند به شما در جلوگیری از آسیب در طول یک حمله کمک کنند:
- مواظب آب باشید:به تنهایی شنا نکنید و یا تنها در قایق نمانید.کلاه ایمنی برای محافظت در طول فعالیت هایی چون دوچرخه سواری یا مشارکت ورزشی بپوشید.
آیا احتمال بازگشت تشنج ها بعد از درمان وجود دارد؟
حداقل طول دوره درمان دو الی ۵ سال است. در صورتی که فرد در ۲ سال اخیر هیچ تشنجی نکرد، می توان تحت نظر پزشک از داروهای مصرفی او کم کرد. بسیاری از افراد مبتلا به صرع با مصرف دارو و مراقبت پزشکی، درمان می شوند و از عوارض تشنج راحت می شوند.
بیماران مبتلا به تشنج چه ممنوعیت هایی دارند؟
در صورتی که تشنج بیماران مبتلا، با دارو قابل کنترل بوده و تحت درمان باشند، هیچ محدودیتی در زندگی خود ندارند. کودکان دارای تشنج می توانند مانند سایر کودکان به فعالیت خود بپردازند، منتها بهتر است از شنا کردن پرهیز کنند یا حتما همراه خود کسی را داشته باشند که به عنوان نجات غریق، او را همراهی می کند. در صورتی که کودک به ماده غذایی خاصی نیز حساسیت ندارد، نیازی به محدودیت غذایی نیست.
درمان بیماری آسم چیست؟
