دیجیریدو، سازی کارا در علم پزشکی

ساز دیجیریدو

دیجیریدو سازی است که توسط بومیان استرالیای شمالی به احتمال قوی ۱۵۰۰ سال قبل پدید آمد و هنوز نیز در استرالیا و سایر نقاط دنیا بطور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. نام این ساز یک نام آوا است که غربیان برای آن انتخاب کرده اند.در گذشته مراسم رقص و آوازهای آیینی بومیان استرالیا با نوای دیجیریدو همراه بود .

تاریخچه دیجیریدو

این ساز بادی نخستین بار در سرزمین های آرهن و میان بومیان شمال استرالیا یافت شده است. بومیان استرالیا، دیجیریدو را با تقلید از صدای حیوانات یا دیگر صداهای طبیعت می نواختند و از آن به عنوان ساز همراهی کننده برای آوازها و داستان سرایی ها استفاده می کردند.این ساز بادی نخستین بار، میان بومیان شمال استرالیا یافت شده است .

ساختار ساز دیجریدو

دیجیریدو هاي بومي معتبر در جواحع سنتي استرالياي شمالي ساخته مي شوند و سازندگان آنها براي پيدا كردن مواد خام در استرالياي شمالي و مركزي سفر مي كنند. اين سازها معمولاً از چوب هاي سخت، بويژه گونه هاي مختلف اكاليپتوس كه بومي اين نواحي هستند، ساخته مي شوند. عموماً تنه اصلي درخت قطع مي شود اگرچه ممكن است يك شاخه اصلي مورد استفاده قرار گيرد. سازندگان اين ساز به دنبال درخت هاي زنده توخالي در نواحي كه موريانه هاي به شدت فعاليت دارند، مي گردند. موريانه ها به اين درخت هاي اكاليپتوس زنده حمله مي كنند و تنها مغز مرده درخت را نابود مي كنند چرا كه چوب زنده بين مغز مرده درخت و پوست آن داراي ماده شيميايي است كه حشرات را دفع مي كند. تكنيك هاي مختلفي براي يافتن اين نوع درختان به كار گرفته مي شود كه شامل داشتن اطلاعاتي در زمينه منطقه مورد نظر و الگوهاي فعاليت موريانه ها هم مي شود و نوعي آزمون ضربه زدن آهسته روي چوب براي تعيين حفره مناسب صورت مي گيرد كه در آن پوسته درخت كنده شده و با يك ابزار خاص همانند تبر ضربه اي روي چوب زده مي شود تا بررسي كنند كه آيا اين سوراخ رزونانس درست را ايجاد مي كند يا خير.

به محض يافتن درخت توخالي، درخت قطع شده و تميز مي شود و پوسته كنده و از آن جدا می شودآآآآ و انتهاي آن صاف مي شود و پوسته خارجي شكل داده مي شود؛ اين امر به پرداخت ساز دیجریدو یا دیگریدو منجر می شود. اين ساز ممكن است نقاشي شود يا بدون تزئين بماند. يك لايه موم زنبور ممكن است در انتهاي دهانه استفاده شود. سازهاي سنتي توسط سازندگان بومي در آرنهم ( Arnhem Land) ساخته مي شوند و گاهي اوقات با يك دهانه sugarbag همراه هستند. اين موم سياه از زنبورهاي وحشي گرفته شده و عطری متمايز دارد.

دیگریدو هاي غير سنتي نيز از لوله هاي پي وي سي، چوب هاي سخت غير بومي (بطور معمول قسمت شده و خالي شده و دوباره به هم پيوسته)، شيشه، فايبر گلاس، فلزات، آگاو، سفال (گل رس)، كنف (به شكل بايو پلاستيك به نام زلفو zelfo) و حتي فيبرهاي كربن ساخته مي شوند. اين دیجریدو ها معمولاً يك قطر داخلي بالايي در حدود 1.25 اينچ دارند كه در قسمت پایيني به قسمت انتهايي زنگوله شكل يا بي شكل با قطر بين دو تا هشت اينچ مي رسد و طول آن با توجه به گام مورد نظر انتخاب مي شود. دهانه مي تواند از جنس موم زنبور، چوب سخت، يا بطور ساده سمباده زده شود و توسط سازندگان ساز اندازه زده شود.

طرح هاي دیجیریدو هاي پيشرفته متمايز از دیگریدو هاي بومي استراليايي سنتي هستند و نوآوري هاي صورت گرفته در آنها توسط موسيقي شناسان شناسايي مي شود. نوآوري طراحي دیجریدو در اواخر قرن 20ام با استفاده از مواد و اشكال غير سنتي شروع شد.

نحوه ی نواختن دیجیریدو

در گذشته فقط مردان می توانستند این ساز را بنوازند. نواختن این ساز کاری بس دشوار است. تولید صدا و تکنیک های تنفسی دارای شگرد های خاص خود است. تکنیک نواختن به این صورت است که نوازنده باید در یک زمان از طریق بینی نفس بکشد و در همان زمان هوا را از طریق دهان خارج کند.

در این حالت اکسیژن زیادی وارد بدن می شود و به خاطر لرزش هایی که در حین نواختن در جمجمه و صورت ایجاد می شود پس از پایان نواختن نوازنده احساس آرامش می کند.نوازندگان برای راحتی در هنگام نواختن، دهانهٔ آن را به موم آغشته می کنند.

اهمیت تنفس صحیح و کنترل آن در ساز دیجریدو

اگر کسی بخواهد نوازندگی دیجیریدو را یاد بگیرد، اما نتواند تکنیک نفس گیری (نفس برگردان یا تنفس چرخشی) را بیاموزد سازش به دکور تبدیل خواهد شد. در نتیجه یادگیری و فراگیری و انجام و ارائه این کار (نوازندگی دیجیریدو) به بالاترین ضریب تمرکز نیاز دارد. در واقع نوازنده دیجیریدو تمام مواهب و فواید یک مدیتیور (کسی که به مدیتیشن حرفه ای می پردازد) و یک یوگی (کسی که به ورزش یوگا می پردازد) را داراست.

ویژگی های ساز دیجریدو

این ساز به صورت کاملا طبیعی به وجود می آید به این صورت که موریانه ها در داخل تنه درخت ها را سوراخ می کردند و به واسطه این که موریانه ها در زمین زندگی می کردند و از ریشه درختان وارد درخت می شدند و ساخت و سازهایی که انجام می دادند هواکش هایی در داخل درخت ایجاد می کرد بعد از یک مدت درخت خشک می شد و بومیان این تنه های خشک شده را برمی داشتند و به عنوان ساز استفاده می کردند و هنوز هم بعد از گذشت هزاران سال این اتفاق در استرالیا در حال رخ دادن است و این سازهای طبیعی به وجود می آید. با توجه به پیشرفت علم و اینکه هر چیزی در حال پیشرفت کردن است ما امروز در نقاط مختلف دنیا شاهد این هستیم که با جنس های مختلف و در ابعاد مختلف دیجیریدو را می سازند که در حقیقت دیگر کاملا کارایی موسیقی دارند و محدوده صدا دهی آنها مشخص و دقیق است، در صورتیکه سازهای اصلی محدوده صدایی شان باتوجه به اینکه کاملا طبیعی ساخته شده، متفاوت است و تاثیرگذاری بیشتری دارند. خاصیت دی جی ریدو این است که محدوده های صدایی دارد که در محدوده شنوایی گوش انسان نیستند، ولی بدن مان آن ها را احساس و فرکانس ها را دریافت می کند.

استفاده از ساز دیجیریدو در علم پزشکی

در برخی از کشور ها مثل آلمان از ساز دیجیریدو در علم پزشکی استفاده می کنند. از این ساز برای درمان برخی مشکلاتی مثل ناراحتی های تنفسی در حنجره و جمجمه، خر و پف و ... استفاده می شود. همچنین از آن به عنوان یک مسکن برای درد استفاده می شود؛ به این صورت که دیجیریدو را در نزدیکی عضو دردناک بدن می نوازند و معتقدند که صدای این ساز می تواند موجب تسکین درد شود.نواختن دیجیریدو آسان نیست. نوازنده باید شگردهای خاص تنفس، ایجاد صدا و تغییر شکل دهان را یاد بگیرد. مهم ترین نکته، یادگیری شگرد «چرخه ی تنفس» است. در این تکنیک، نوازنده باید بیاموزد که چطور در یک زمان از طریق بینی نفس بکشد و در همان زمان هوا را از طریق دهان خارج کند. این سیستم تنفسی، اکسیژن زیادی وارد بدن می کند. همچنین به خاطر لرزش هایی که براثر نواختن این ساز در حفره های صورت و جمجمه ایجاد می شود، بعد از چند دقیقه، احساس آرامش عمیقی به نوازنده دست می دهد.استفاده از این ساز برای درمان نتایج مثبتی به دنبال داشته است به همین دلیل روز به روز به طرفداران آن اضافه شده است.

آشنایی با ساز بادی اوکارینا