گپ یا شکاف در بورس چیست و انواع آن کدامند؟

گپ

گپ زمانی تشکیل میشود که بین قیمت پایانی (Close) روز قبل و قیمت آغازین (Open) روز بعد اختلاف وجود داشته باشد. در این حالت شکافی در قیمت به وجود خواهد آمد که در آن هیچ معامله ایی انجام نشده است.
همانطور که می دانید اکثر بازارهای دنیا مثل سهام، فیوچرز (آتی)، کالا و … دارای زمان باز و بسته شدن خاصی هستند. البته بازار ارزهای جهانی و ارزهای دیجیتال از این قاعده مستثنی هستند و ساعات تعطیلی ندارد. در بازارهایی که زمان باز و بسته شدن مشخصی دارند، گپ های قیمتی را به وفور می توان پیدا کرد.
مفهوم دیگر گپ در بورس ، شکافی در قیمت است که در آن معامله ای انجام نشده است و معمولا نشان دهنده هیجان بالاست.
گپ ها می توانند اطلاعات زیادی در مورد رفتارهای بازار به ما بدهند. در این مطلب قصد داریم در مورد چهار نوع مختلف از انواع گپ در بورس صحبت کنیم.
گپ زمانی بوجود می آید که بین قیمت پایانی (Close) روز گذشته و قیمت آغازین (Open) روز بعد اختلاف وجود داشته باشد. در این حالت ما شاهد یک شکاف در قیمت خواهیم بود که در آن هیچگونه معامله ای انجام نشده است. البته باید این را بدانید که در روزهایی که بازار شدیدا نوسانی می باشد نیز احتمال شکل گیری گپ در تایم فریم های پایین تر نیز وجود دارد.
شکاف های قیمت یا همان گپ ها یا به تعبیر ژاپنی ها پنجره، یکی از مهم ترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال محسوب می شود. کلاً منظور از شکاف های قیمتی این است که در آن ناحیه قیمتی معامله ای توسط معامله گران صورت نگرفته و باعث ایجاد یک ناحیه ی توخالی در نمودارها شده که هر یک از این GAPZONE ها یا به اصطلاح محدوده ای که معامله ای در آن صورت نگرفته، می تواند معرف یک روند در آن ناحیه باشد. شکاف ها به طورکلی به صورت صعودی و نزولی معرفی می شوند.
نکته: زمانی که بازار شدیدا نوسانی باشد احتمال تشکیل گپ در تایم فریم های پایینتر نیز وجود دارد. معامله کردن روی نواحی دارای گپ ، نیازمند مهارت زیاد بوده و درصورتیکه به تازگی وارد بازار شده اید و مهارت کافی را ندارید پیشنهاد نمی شود که در این نواحی معامله ای انجام دهید .

انواع گپ

این شکاف ها زمانی ایجاد می شوند که نماد سهم متوقف شده و بعد از بازگشایی نماد، به دلیل حذف دامنه نوسان قیمت یا افزایش آن دامنه در نمودارها یک شکاف ایجاد می شود. در این شکاف ها با توجه به افزایشی یا کاهشی بودن آن منجر به شکل گیری سود یا زیان سهامدار می شود. شکاف های واقعی ناشی از عرضه و تقاضای بازار شکل می گیرد.

گپ شکست (Breakaway Gap)

شکاف شکست از لحاظ تکنیکال بسیار مهم و دلیل آن نشان دهنده آغاز یک حرکت قدرتمند است؛ بدین صورت که با شکست ناحیه ی مقاومتی یا حمایتی خود روند قدرتمندی را در جهت روند جدید آغاز می کند. مهم ترین مشخصه آن ناحیه ی Side ways یا همان ناحیه متراکم است و نحوه ی تشخیص این است که معامله گران درمحدوده ای ‍پیش از شکاف اقدام به خریدوفروش بزنند. نحوه ی تشخیص خروج از ناحیه همراه با حجم و تعداد معامله گران بالا خواهد بود. یکی از قوی ترین سیگنال ها در این شکاف این است که هم زمان الگوهای شناخته شده ای همچون الگوی سرشانه و... اتفاق بیفتد.

گپ خستگی (Exhaustion Gap) :

این گـپ در بورس معمولا در پایان یک حرکت بزرگ تشکیل می شود. در واقع قیمت آخرین گـپ را در جهت روند شکل داده و پس از آن روند قیمت معکوس میشود. این آخرین گـپ در حرکت صعودی بوده است و پس از مدت کوتاهی قیمت برگشت سنگینی به سمت پایین انجام داده است.

گپ معمولی (Common Gap) :

این گپ در بورس همانطور که از اسم این گـپ پیداست، کاملا عادی هستند و به چیز خاصی در خود ندارند. معمولا زمانی که بازار در حالت رنج قرار داشته باشد این گـپ ها بوجود می آیند. اندازه گپ های معمولی نیز بزرگ نیست و در اکثر موارد نیز به سرعت پر می شوند.

گپ ادامه دهنده (Continuation Gap):

این نوع از گـپ در بورس در طی یک روند رخ می دهد. اگر این گپ در یک روند صعودی رخ دهد نشان دهنده ادامه حرکت صعودی خواهد بود و اگر در روند نزولی رخ دهد نیز موید وارد شدن فروشندگان بیشتر و ادامه حرکت نزولی است. البته دیدن این گـپ ها دلیلی بر ورود بی موقع به بازار نیست بلکه باید آن را با سایر ابزارهای تکنیکال ترکیب کنید.

جزیره بازگشتی (Island Reversal)

جزیره بازگشتی شامل دو شکاف است که یک شکاف در جهت روند و دیگری در خلاف جهت تشکیل می شود و معمولا علامت مهمی برای بازگشت روند محسوب می شود. اگر در تشکیل این الگو از تعداد کندل های بیشتری استفاده شود، به آن Island Cluster Reversal می گویند. همچنین ذکر این نکته ضروری است كه این الگو برای برگشت روند اتفاق افتاده و اگر در روند صعودی رخ بدهد، روند برعكس شده و به سمت پایین می آید و اگر در روند نزولی رخ بدهد، به طبع روند رو به بالا می آید.
هنگامی که نماد یک شرکت دچار گره معاملاتی شود، ناظر بازار پس از یک توقف و بازگشایی برای رفع گره دامنه نوسان قیمت را افزایش می دهد، در این حالت با توجه به عرضه و تقاضای بازار ممکن است یک شکاف قیمت در نمودار ایجاد شود.

گپ قیمتی و نقاط حمایت و مقاومت

همان طور که اشاره شد، گپ در بورس در اصطلاح به شکاف قیمت در بین دو بازه زمانی(دو کندل) در نمودار گفته می شود. در فاصله گپ عموما معامله ای انجام نشده و عرضه و تقاضا در نقطه انتهای گپ برای ارائه قیمت جدید به توازن رسیده است. شکاف ها مناطقی مهمی از روند را نشان می دهند که با آن ها می توانیم در حقیقت نقطه ورود و خروج را بهتر تشخیص دهیم و در واقع نقاط حمایتی و مقاومتی هستند. همان طور که می دانید وقتی در بازار اخبار مهمی روی می دهد، شاهد برگشت هایی سریع هستیم یا هنگامی که گزارش های افزایش سرمایه و اخبار خاص یک شرکت به صورت واقعیت یا شایعه شنیده می شود، شاهد شکاف های قیمتی خواهیم بود.
اغلب شکاف های قیمت نشات گرفته از برخی رویدادها هستند. برای مثال اخبار و گزارش ها اقتصادی که در حد فاصل زمان بسته شدن یک بازار و آغاز بازار بعدی منتشر می شوند.
احتیاجی نیست که این اخبار و گزارش ها مستقیما با بازار مورد نظر مرتبط باشند، بلکه بازار ممکن است از اخبار دیگر شرکت ها، گروه های صنعتی و حوادث جهانی متأثر شود. در شرایطی که هیچ گونه خبر یا گزارشی منتشر نشود، بازار در قیمت پایانی دوره قبلی خود یا در نزدیکی آن باز می شود، اما اگر اخبار قابل توجه یا تقاضای زیاد معامله گران وجود داشته باشد، دستورهای معاملاتی افزایش می یابد و در نتیجه شکاف هایی رو به بالا یا پایین تشکیل می شود که در این مواقع حتی اگر شکاف بسیار کوچک هم باشد باز معتبر است. لازم است بدانید شکاف های قیمتی بیشتر در نمودارهای روزانه و تایم های پایین تر قابل مشاهده هستند.

آیا دو طرف شكاف نقطه حمایت و مقاومت است؟

همان طور كه می دانید، سهمی وقتی وارد یك شكاف قیمتی می شود، می تواند آن را پر كند، بنابراین اولین نكته این است كه ورود به گپ سخت بوده و به عنوان مقاومت است و از طرفی نقطه آخر گپ به عنوان مقاومت بعدی است، چون بیرون آمدن از گپ نیز سخت است. با این تفاسیر هر سهمی وارد گپ بشود، بالا و پایین گپ به عنوان حمایت و مقاومت سهم لحاظ می شود.

نکته خیلی مهم :

اگر چه گـپ در بورس اطلاعات بسیار مفیدی در مورد قدرت و داینامیک بازار به ما می دهند اما باید این را بدانیم که آنها در دسته اطلاعات تاخیری بازار طبقه بندی می شوند چون تا زمانی که گـپ ها رخ نداده باشد ما نمی توانیم وقوع آن را پیش بینی کنیم. نکته غلطی بین تحلیلگران تازه کار در بازار وجود دارد که می گویند گـپ در بورس همیشه پر می شوند. بله گپ ها همیشه پر خواهند شد اما کی؟ یک دقیقه دیگر؟ یک روز دیگر؟ یا شاید هم ۱ سال دیگر؟! هیچگاه به امید پر شدن گپی که در بازار شکل گرفته است و بدون داشتن سیگنالی خاص، به صورت خلاف جهت وارد بازار نشوید.

گپ به سمت پایین

شکاف ناشی از تقسیم سود نقدی یا DPS
این گپ پس از برگزاری مجمع عادی سالیانه شرکت ها و درصورت تقسیم سود نقدی در نمودار ایجاد می شود .
شکاف ناشی از تعدیل منفی
این شکاف زمانی تشکیل می شود که نماد شرکت ها برای شفاف سازی یا تعدیل منفی پیش بینی سود هر سهم بسته می شوند .
شکاف ناشی از گره معاملاتی منفی
این شکاف در شرکت هایی رخ می دهد که از لحاظ نقد شوندگی در رتبه های پایینی قرار دارند .

گپ به سمت بالا

شکاف ناشی از تعدیل مثبت
این شکاف زمانی تشکیل می شود که نماد شرکت برای شفاف سازی یا تعدیل مثبت پیش بینی سود هر سهم بسته می شوند .
شکاف ناشی از گره معاملاتی مثبت
این شکاف در شرکت هایی رخ می دهد که از لحاظ نقد شوندگی در رتبه های پایینی قرار دارند.

گپ معاملاتی (Trading & Pattern GAP)

معمولا بی تأثیر است و بدون ایجاد رویداد مهمی در بازار اتفاق می افتد. به دلیل متداول بودن این الگو از لحاظ علم تکنیکال چندان حائز اهمیت نیست و معمولا در فاصله ی اندکی پر می شود؛ ولی باز هم نباید این نوع شکاف را بی اهمیت تلقی کرد زیرا برای نوسان گیران کاربرد مناسبی دارد.

گپ ناشی از توقف های طولانی مدت نماد معاملات

هنگامی که نماد یک سهم دچار توقف های طولانی مدت مانند : تعلیق نماد ؛ تغییرات بیش از ۵۰ درصد ؛ مجامع و …. می شود در زمان بازگشایی ناظر بازار( سازمان بورس اوراق بهادار) دامنه نوسان قیمت را افزایش داده یا بدون محدودیت نوسان قیمت اعلام می کند در این وضعیت ممکن است به دلیل عرضه و تقاضای بازار شکاف قیمتی در نمودار ایجاد شود.

گپ های غیر واقعی

این شکاف ها زمانی ایجاد می شود که شرکت وارد مجمع عادی سالیانه برای تقسیم سود نقدی می شود یا به دلیل افزایش یا کاهش سرمایه مجمع فوق العاده برگزار می نماید و بعد از برگزاری این مجامع قیمت سهام افت خواهد داشت و یک شکاف در نمودار قیمت ایجاد می شود.

گپ ناشی از افزایش سرمایه

زمان افزایش سرمایه شرکت ها قیمت پایانی سهام با توجه به درصد افزایش سرمایه شرکت بصورت تئوریک کاهش پیدا می کند و این امر موجب می شود در نمودار قیمت یک شکاف ایجاد شود. چون این شکاف به علت کاهش تئوریک قیمت سهام در زمان افزایش سرمایه انجام شده و عرضه و تقاضای بازار دخالتی در آن نداشته است، جزء شکاف های غیر واقعی محسوب می گردد در این وضعیت سهامدار زیان نمی کند چرا که معادل افت قیمت، سهام جدید به او تعلق گرفته است.

گپ ناشی از تقسیم سود نقدی ( DPS )

این گپ بعد از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت ها می تواند شکل بگیرد که در صورت تقسیم سود نقدی ( DPS ) بین سهامداران قیمت بعد از مجمع سالیانه بصورت تئوریک کاهش پیدا می کند بنابراین در نمودار قیمت شکاف ایجاد می شود. میزان این شکاف بستگی به مقدار سود تقسیمی می باشد که معمولا کوچک خواهد بود.

نمودار تعدیل نشده چیست؟

در نمودار تعدیل نشده، هر دو شکاف واقعی و غیر واقعی وجود دارد و شما می توانید تاریخچه واقعی قیمت در گذشته نمودار را مشاهده نماید.
عده ای از تحلیل گران تکنیکال بر این باورند که نمودار تعدیل نشده قیمت های واقعی معاملاتی گذشته را نشان می دهد و در زمان بررسی حمایت و مقاومت تاریخی سهام باید به نمودار تعدیل نشده رجوع کرد و قیمت سقف ها و کف های تاریخی، در تاریخچه واقعی نمودار تعدیل نشده می تواند دید مناسبی را نسبت رفتار قیمت در آینده سهام نشان دهد.

نمودار تعدیل شده چیست؟

در نمودار تعدیل شده کل ساختار نمودار ناشی از عرضه و تقاضای واقعی بازار است بنابر این تمامی شکاف هایی که در این نمودار مشاهده می شود همه جزء شکاف های واقعی محسوب می شود و شکاف های غیر واقعی (افزایش سرمایه و تقسیم سود) در این نوع نمودار بسته می شود. به همین علت شما در این نوع نمودار تاریخچه واقعی قیمت های معاملاتی گذشته سهام را مشاهده نمی کنید.

نمودار تعدیل شده یا نمودار تعدیل نشده – کدام نمودار برای تحلیل مناسب است؟

اختلاف در این دو نوع نمودار بسیار زیاد است و تحلیل بر روی این دو نوع نمودار به احتمال بسیار فراوان به نتایج متفاوت و شاید کاملاً معکوس به سرانجام برسد پس بهتر است یکی از این دو مدل نمودار را انتخاب کنیم. هر کدام از انواع نمودارها طرفداران خاص خود را دارند و عده ای هم هر دو را به طور همزمان در تحلیل های خود بکار می برند.
طرفداران نمودارهای تعدیل نشده به اصل مبانی تحلیل تکنیکال ” تاریخ تکرار می شود ” اشاره دارند و می گویند که نمودار تعدیل شده قیمت های گذشته را تغییر می دهد و کف و سقف های تاریخی جابه جا می شوند و نمی توان آنها را ملاک قیمت های آینده دانست. طرفداران نمودارهای تعدیل شده هم با توجه به اصل دیگر مبانی تحلیل تکنیکال ” همه چیز در قیمت نهفته است و قیمت ها بر اساس روند حرکت می کند” اشاره می کنند که شکاف های غیرواقعی ( تقسیم سود و افزایش سرمایه) بر اثر عرضه و تقاضا ایجاد نشده اند پس نباید در نمودار جایگاهی داشته باشند.
در منابع معتبر تحلیل تکنیکال گفته شده است که نمودار دارایی هایی که تغییرات قیمت آن ناشی از عرضه و تقاضای واقعی بازار باشند، می توان این نمودار ها را با استفاده از دانش تحلیل تکنیکال بررسی کرد. عرضه و تقاضای واقعی مثل بازارهای سهامی که بصورت رسمی معاملات آن صورت می پذیرد و سرمایه گذاران در یک بازار عادلانه و شفاف معاملات خود را انجام می دهند. عرضه تقاضای غیر واقعی مانند: نمودارهای دلار و طلا در ایران که بازار رسمی برای ثبت معاملات و فرایند شکل گیری قیمت ندارد و این نمودارها خیلی قابل استناد و قابلیت تجزیه و تحلیل را ندارد. استفاده از نمودار های تعدیل شده تحلیل گر را از دانستن قیمت های تاریخی محروم خواهد کرد اما در عملکرد بقیه ابزار ها خللی ایجاد نمی کند. در حالی که این موضوع در نمودار با داده های تعدیل نشده به دلیل شکاف های غیر واقعی، برعکس است.
نمودارهای تعدیل شده اختلالی را در استفاده از ابزارهای تکنیکال ایجاد نمی کنند و همچنین مورد استفاده بیشتر تحلیل گران است . در سیستم های تحلیلی امواج الیوت ؛ خطوط روندی ؛ چنگال اندروز ؛ اندیکاتورها و اسیلاتورها ؛ الگوهای قیمتی و …. فقط در نمودارهای تعدیل شده کاربرد دارند پس بهتر است که از نمودار تعدیل شده برای تحلیل استفاده کرد و حتی اگر قرار است که از هر دو نمودار تعدیل شده و تعدیل نشده استفاده کنید باید نمودار تعدیل شده را به عنوان نمودار مرجع استفاده کنید.