درگیری‌ها در سودان بیش از آنکه ریشه در خارج از این کشور داشته‌باشند، داخلی هستند ژنرال‌های ارشد سودان از هفته گذشته وارد درگیری گسترده نظامی با یکدیگر برای قبضه قدرت در این کشور شمال آفریقا شده‌اند. درگیری‌ها در سودان بیش از آنکه ریشه در خارج از این کشور داشته‌باشند، داخلی هستند. تاکنون نشانه‌ای از دخالت مستقیم کشورهای خارجی به چشم نخورده است. اما کشورهای خارجی در ایجاد زمینه‌های این درگیری‌ها نقش داشته‌اند. دکتر سید جعفر قنادباشی کارشناس مسائل آفریقا و سفیر اسبق ایران در لیبی تحلیل می کند:
استراتژی و راهبردی که برخی قدرت‌های بانفوذ خارجی در سودان دنبال کرده‌اند این است که اجازه ندهند حکومتی مبتنی بر بنیادهای فرهنگی سودان در این کشور شکل بگیرد. از سال 2019 نیز قدرت‌های خارجی بانفوذ کوشش کردند از بین نیروهای نظامی که می‌توانند زمام امور را در اختیار داشته‌باشند، کسی را تقویت کنند که بتواند برای سال‌های متمادی مانع تاثیرگذاری فرهنگ سودان بر ساختار حکومت شود. هم امریکایی‌ها هم اسراییلی‌ها و هم ارتجاع منطقه‌ای خط مشترکی را در قبال سودان دنبال می‌کنند تا به حد ممکن از تشکیل یک ساختار سیاسی مبتنی بر فرهنگ مردم سودان جلوگیری کنند. برای آنها تفاوتی نمی‌کند که حاکمان سودان نظامی باشند یا غیرنظامی، آنها نگران این هستند که ساختاری در سودان حکمفرما باشد که سیاست خارجی و دفاعی متفاوت از خواسته‌های غرب داشته‌باشد.
اگر حکومتی مبتنی بر فرهنگ مردم سودان در این کشور تشکیل شود، این کشور می‌تواند الهام‌بخش خیلی از کشورهای آفریقایی در زمینه ایستادگی در مقابل استعمار، وحدت مسلمانان و مقابله با رژیم صهیونیستی باشد. با اینکه چهار سال است نظامیان در سودان حاکم هستند، در رسانه‌های غربی شاهد کمترین انتقادها نسبت به عملکرد حکومت کودتا در این کشور هستیم و حتی دولت‌های غربی به ژنرال‌های حاکم یعنی عبدالفتاح برهان و محمد حمدان دقلو کمک می‌کردند. درگیری‌های کنونی بیشتر ناشی از رقابت دو ژنرالی است که خواستار در دست گرفتن زمام سودان برای سالیان پیش رو هستند. الگوی هر دو ژنرال الگوی مصری است و قصد دارند مشابه عبدالفتاح سیسی که بعد از سرنگونی حسنی مبارک، علیه حکومت غیرنظامی کودتا کرد، بتوانند خود را به عنوان حاکم مادام‌العمر در کشور تثبیت کنند.
این دو ژنرال می‌بینند که علی‌رغم تمام خفقانی که در مصر حاکم هست، هیچ یک از رسانه‌های مدعی آزادی در غرب، وضعیت این کشور را منعکس نمی‌کنند و دولت‌های غربی و کشورهای ثروتمند عربی با تمام توان از حکومت سیسی حمایت می‌کنند. در شمال آفریقا اکنون رویارویی میان جریان‌های اسلام‌گرای اخوانی و وهابیت هم جاری است. درست مشابه مصر، اخوان‌المسلمین نفوذ زیادی در سودان داشت. جریان‌های وهابی در سودان از حاکمیت نظامیان در این کشور حمایت می‌کردند تا اجازه ندهند که اخوانی‌ها در این کشور به قدرت برسند.
در حال حاضر حزب و جمعیت اسلامی قدرتمند و منسجمی در سودان فعالیت نمی‌کند. اما بستر فرهنگی در این کشور آماده این است که اگر زمانی انتخابات در این کشور برگزار شود و قانون اساسی جدیدی نوشته‌شود، اسلام‌گراها بیشترین تاثیر را در حکومت آینده سودان داشته‌باشند. نگرانی غربی‌ها در مورد سودان این است که یک حکومت اسلام‌گرا در سودان روی کار بیاید. در نتیجه آنچه در سودان شاهد هستیم، هر چند درگیری داخلی میان دو جنگ‌سالار با جاه‌طلبی دیکتاتوری است، اما زمینه آنچه در این کشور رخ میدهد به دلیل تلاش کشورهای خارجی برای دور نگه داشتن جریان‌های اصیل مردمی از مشارکت در قدرت این کشور است. کشورهای صاحب منافع در سودان، چه غربی‌ها و چه کشورهای عربی منطقه، عمدتا دنبال این هستند که اجازه ندهند به هیچ‌وجه رای‌گیری در آینده نزدیک در این کشور اتفاق بیفتد.
تصور غربی‌ها این است که اگر انتخابات آزادی در سودان اتفاق بیفتد، مشابه آنچه در مصر یا عراق رخ داد، تکرار شود. البته هیچ کس علاقه‌ای ندارد که بحران سودان به یک جنگ منطقه‌ای تبدیل شود. جنگ در شمال آفریقا هزینه کلانی در بر خواهد داشت. عبدالفتاح برهان و محمد حمدان دقلو، هر دو مهره‌های سوخته محسوب می‌شوند و محبوبیتی در میان مردم ندارند و تا پیش از این درگیری‌ها مردم به صورت روزانه و هفتگی علیه حاکمیت نظامیان در کشور تجمع و اعتراض می‌کردند. هدف نهایی دولت‌های با نفوذ خارجی این است که بتوانند گزینه سومی را از میان نظامیان قدرتمند سودانی به جای این دو مهره سوخته تعیین کنند که بتواند علاوه بر پایان درگیری جاری در این کشور، قدرت را به صورت کامل در اختیار بگیرد و مشابه عبدالفتاح سیسی در مصر، جلوی برگزاری انتخابات آزاد را در این کشور بگیرد.
** این مطلب توسط اقای دکتر بهرنگ حمیدی دبیر سرویس سیاسی ساعدنیوز تهیه شده است.
