به موجب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مجازات جرم قاچاق کالا با توجه به شرایط زیر متفاوت است:
بنابر نوع کالای قاچاق: به عبارتی کالا ممنوع بوده یا کالای مجاز مشروط یا کالای مجاز و کالای یارانه‌ای باشد.
ارزش کالای قاچاق به چه میزان باشد.
جرم قاچاق کالا توسط قاچاقچی حرفه ای صورت گرفته است یا قاچاقچی غیر حرفه ای
عوامل قانونی دیگر باعث میشود که مجازات بسته به شرایط متفاوت باشد.
در کل مجازات جرم قاچاق کالا جزای نقدی از یک برابر ارزش کالا تا 4 برابر ارزش کالا و ضبط وسیله نقلیه و حبس می باشد.
تعلیق مجازات به این معناست که اجرای مجازات برای مدتی مشخص معلق شود، یعنی فعلاً مجازات اجرا نشود.
با تعلیق مجازات در واقع به مجرم فرصت داده میشود تا در مدتی که مجازات معلق می باشد خودش را اصلاح کند و به جامعه بازگردد.
در یک تقسیم بندی کلی تعلیق مجازات به تعلیق ساده و تعلیق مراقبتی تقسیم می شود:
تعلیق ساده: به این معناست که مجازات حبس با صدور قرار تعلیق برای مدت زمان مشخصی اجرا نمی‌شود و اگر مجرم در این زمان مرتکب جرم جدیدی نشود، از مجازات جرم خود معاف میشود.
تعلیق مراقبتی: در تعلیق مراقبتی یک سری دستورات و الزاماتی توسط قاضی برای مجرم صادر میشود که مجرم می بایست در زمان مقرر به آنها عمل کند و در نهایت با رعایت دستورات و گذشت مدت تعیین شده مجرم از مجازات معاف می شود و در غیر اینصورت مجازات میشود.
نکته دیگر اینکه تنها در جرایم تعزیری درجه 3 تا 8 امکان تعلیق مجازات وجود دارد. همچنین صرفا در خصوص جنبه عمومی مجازات تعلیق صورت می‌گیرد، در نتیجه در خصوص حق مدعی خصوصی و زیاد دیده از جرم تعلیق امکان‌پذیر نیست و حکم دادگاه در خصوص خسارت یا دیه حتما اجرا می شود.
همانطور که گفته شد تخفیف و تعلیق در جزای نقدی ممنوع می‌باشد و اعمال تخفیف مجازات در قالب تعلیق تنها در حبس و شلاق تعزیری امکان پذیر است.
البته تعلیق در قانون مجازات اسلامی برای برخی از جرایم ممنوع شده است و جرایم زیر قابل تعلیق و تعویق نیستند:
جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، خرابکاری در تاسیسات آب، برق، گاز، نفت و مخابرات.
جرایم سازمان یافته، سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار، آدم ربایی و اسیدپاشی.
قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر، جرایم علیه عفت عمومی، تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا.
قاچاق عمده مواد مخدر یا روانگردان، مشروبات الکلی و سلاح و مهمات و قاچاق انسان.
تعزیر بدل از قصاص نفس، معاونت در قتل عمدی و محاربه و افساد فی الارض.
جرایم اقتصادی با موضوع جرم بیش از یکصد میلیون ریال.
بنابراین با توجه به ماده ذکر شده چنانچه کالای قاچاقی، مواد مخدر یا روانگردان یا مشروبات الکلی یا سلاح و مهمات باشد و همچنین به صورت عمده باشد، امکان تعلیق مجازات قاچاق وجود ندارد.
قانون هم هیچ معیاری برای تشخیص قاچاق عمده و غیر عمده کالا تعیین نکرده است، در نتیجه این موضوع به تشخیص قاضی پرونده بستگی دارد که چه تعداد قاچاق کالا را عمده بداند و مجازات را تعلیق نکند.
