ساعدنیوز
ساعدنیوز

پوشش بانوان در ایران باستان چگونه بود؟/ از چادر و چاقچور تا جوراب‌ ماهوت ناصری

  شنبه، 18 فروردین 1403 ID  کد خبر 382851
پوشش بانوان در ایران باستان چگونه بود؟/ از چادر و چاقچور تا جوراب‌ ماهوت ناصری
ساعدنیوز: تا پیش از آنکه طهران، تهران شود، نیمی از ساکنان تهران، روستاییانی بودند که به تهران مهاجرت کردند و پوشش محلی خودشان را داشتند. به همین خاطر ساکنان شهر تهران لباس متحدالشکل خاصی نداشتند و هر فرد لباس خودش را می‌پوشید، اما با سفرهای فرنگی ناصرالدین شاه رخت دیگری بر تن بانوان تهرانی نشست.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ساعدنیوز به نقل از همشهری آنلاین، به گفته«مریم معانی» پژوهشگر، باستان‌شناس و استاد دانشگاه بانوان تهرانی تا قبل از حکومت ناصرالدین شاه لباس متحدالشکل و یکدست نداشتند.براساس نقوشی که در مهرها و حکاکی‌های سنگی از زنان در دوره ایلام کشف شده در فرهنگ ایران‌باستان، در لباس زنان سَر با سربند و سرپوشی از جنس حریر یا ابریشم پوشیده می‌شد و این نشانه بزرگی و وجهه بلندمرتبه اجتماعی آنها محسوب می‌شد.

در نگاره‌های موجود از ملکه‌های عصرساسانی یا ایزدبانوان آن دوره، روی سرشان سربند یا سرپوشی از پارچه حریر قرار دارد که اغلب تا پشت کمر می‌آمد که روی آن حریر، تاج یا نیم‌تاج می‌گذاشتند. این نقوش به خانواده‌های حکام و متمولان یا طبقات ممتاز جامعه تعلق داشت، اما برای مردم عادی، به این شکل زینت نداشت. معانی درباره نحوه پوشش بانوان تهران قدیم می‌گوید: «در دوره‌های قبل از حکومت زندیه و قاجار، زنان زیاد در اجتماع و محافل ظاهر نمی‌شدند و پشت درهای بسته و در پستوها بودند، به همین خاطر پوشش زنان چندان تغییری نکرد و فقط بخش‌های دیگری به لباس آنها اضافه شد. لباس زنان تهران از زمان زندیه تا قاجاریه تقریبا یکسان بود و شامل بخش های مختلفی می شد. جنس مورد استفاده در پیراهن زنان آن دوره ململ سفید بود. «آرخالق» قسمت دیگری از لباس‌های سنتی مردان و زنان ایرانی و به معنای «پشت‌انداز» بود. آرخالق‌ها ممکن بود تا روی کمر یا حتی تا بلندتر هم باشد و برای پوشاندن بالاتنه، کاربرد داشت و زیرجامه‌ای که تا پشت قدم‌هایشان را می‌گرفت و ماکسی بود. همچنین در زمستان هم پوششی به نام «گنجه‌ای» برای حفظ سرما، روی دیگر لباس‌ها می‌پوشیدند. البته بعد از حمله اعراب به ایران و سقوط پادشاهی ساسانی، حجاب دستخوش تغییراتی شد و از این زمان به بعد، برای پوشاندن مو، از چارقد، روبنده سفید و چادر مشکلی استفاده می‌شد.»

زنان

لباس فرنگی، نتایج سفرهای ناصری

سرپوش زنان از چهار قد توری به صورت چهارگوش دوخته می شد که آن را به صورت مثلث تا کرده و روی سر می انداختند. زاویه قائم سرپوش باید در پشت سر قرار می گرفت و دو گوشه آن روی سینه را می پوشاند و از قسمت وسط که به زیر گلو می‌رسد آن را به وسیله سنجاق یا گره زدن محکم می‌کردند. معانی می‌گوید: «در دوره قاجار زنان برای پوشش تمام چهره از روبندی به رنگ سفید استفاده می‌کردند که گاهی این پوشش آن قدر بلند بود که علاوه بر چهره تا بالای زانو را می‌پوشاند. زنان دامن پرچینی به نام شلیته به تن داشتند و با گذشت زمان دامن‌شلواری‌هایی به نام تنبان هم به لباس بانوان اضافه شد. تنبان تفاوت زیادی با شلیته نداشت و فقط دوختش کمی متفاوت بود. تا قبل از به سلطنت نشستن ناصرالدین شاه، این نوع پوشش در بین پایتخت نشینان رواج داشت و با روی کار آمدن ناصرالدین شاه به دلیل سفرهای که به فرنگ می‌رفت، پوشیدن جوراب بلند هم به لباس زنان اضافه شد. در این دوره زنان که تاکنون «چاقچور»( شلوار بلند با مچ پای چین‌دار ) می پوشیدند، به جای آن جوراب ماهوت به تن کردند. در آن دوره اگر زنان می‌خواستند از خانه بیرون بیایند حتماً چادر، چاقچور و روبنده را استفاده می‌کردند.»

زنان

خط نشان برای سایز کفش

بیشتر کفش یا پاپوش‌های زنانه تا قبل از دوره قاجار «ساقری» و «نعلین» نام داشت. نوک کفش ساقری بلند و برگشته به داخل بود. معانی در ادامه به نوع کفش‌های بانوان در این دوران اشاره می‌کند و می‌گوید: «در دوره قاجار علاوه بر ساقری و نعلین، کفش‌های فرنگی با پارچه‌های نرم و بندک دار هم به گزینه انتخابی بانوان اضافه شد. در زمینه «کفش» زنان ایرانی و تحول و تغییر آن در عهد فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه یکی از سیاحان اروپایی اشاره کرده است: «قبل از معمول شدن کفش‌های اروپایی در ایران، کفش زنان همان «نعلین» و «چموش» و «کفش‌های راحتی نوک برگشته» و «مسافری» به رنگهای قرمز و آبی بود ولی سپس در تهران چند مغازه‌دار زرتشتی و ارمنی شروع به تجارت اروپایی کردند که از جمله واردات آنها، کفش‌های چرمی سیاه و براق کوچکی به نام «قونداره» بود که زنان اعیان و شیک آنها را می‌پوشیدند. اندازه و سایز این کفش‌ها با خط نشان داده می‌شد و برای تعیین اندازه از کوچک به بزرگ از 3خط تا 7خط استفاده می‌کردند. مثلاً ما می‌گوییم سایز 37 تا 47، اما در آن دوره کوچک‌ترین سایزشان 3 خط بود و بزرگ‌ترین سایز پایشان هفت خط.»


دیدگاه ها


  دیدگاه ها
پربحث های هفته   
(ویدئو) مازیار لرستانی: کارِ من شرعی و قانونی و عُرفیه، من کشورمو ترک نمی‌کنم، کار من فرهنگ‌سازیه/ با مازیار خانوم گفتن لج من درنمیاد! (164 نظر) شادی مختاری: بارها مخالف کمک به سوریه بودم، مگه ما خودمون کم مشکل و دردسر داریم!!! (113 نظر) صحبت های عادل فردوسی پور در مورد قطعی برق:درسته که مردم باید رعایت کنند و کمتر مصرف کنند ولی به خدا هیچ جای دنیا سال 2025 مردم اینجوری زجر نمیکشند از این اتفاقات و... (54 نظر) دست رد علی دایی به سینه سیاستمداران؛ از عکس نگرفتن با استاندار و نرفتن به ضیافت شام تا سفر با هزینه شخصی و نرفتن به هتل تدارک دیده شده (50 نظر) نعیمه نظام دوست: پول اجاره خانه ام را نداشتم که پرداخت کنم و مجبور شدم از این طرف و آن طرف برای پرداخت اجاره خانه ام قرض بگیرم! (42 نظر) نعیمه نظام دوست تاریخ عقد و عروسی اش را مشخص کرد/ گلوریا هاردی: من خیلی دوست داشتم نعیمه یکشنبه عروسی بگیره (39 نظر) (ویدئو) نعیمه نظام‌دوست: آقای علیخانی میای پایین یا من میاما/ احسان علیخانی: تو صورت خانوم سعادت نگاه کن یکم خجالت بکش😁/ خنده‌های از ته دل نعیمه رو از دست ندید (39 نظر) الهام چرخنده:وقتی حضرت آقا می فرمایند اغلب هنرمندان ما خوبند حجت تمام است/ من که آبرو ندارم خودم را سنجاق کرده ام به اهل بیت (36 نظر) سکانس خنده دار نعیمه نظام دوست: یه مشت تُرشیده دور هم جمع شدیم+ویدیو/برنامه رفت رو هوا از خنده... (30 نظر) دبیر ستاد امر به معروف: خرج میلیاردی از بیت‌المال برای تیم‌های فوتبال، منکر است (28 نظر) نماینده مجلس: یک دانشجوی پسر به من گفت شما وضعیت اقتصادی من را کمی خوب کن من چادر سر می‌کنم (28 نظر) رضا رویگری:هی نگویید که رویگری مُرد! یک دیگ حلوا درست کردم من حلوا خور هستم و حلوا بده نیستم/بچه‌ها به من می‌گویند رضا وایرال (28 نظر) (ویدئو) بازگشت باشکوه و پرسروصدای مهران مدیری به تلوزیون/ هم‌خوانی گوش‌نواز وشنیدنی آهنگ یلدایی با علی زندوکیلی به سبک سنتی (26 نظر) شهربانو منصوریان: یکی از شب های یلدا پدرم پرتقال خریده بود اما به همه نرسید ما هم یک پَر از پرتقال مان را به آن‌ها دادیم تا همه خورده باشند! (25 نظر) خلاقیت مشاغل: ترفند خنده‌دار و هوشمندانه اوستای سیمانکار برای گرم نگهداشتن بدنش هنگام کار کردن در هوای سرد با حلبی روغن+ ویدیو/ همه با هم هنر نزد ایرانیان است و بس😂 (23 نظر)
تیتر امروز   
کدام لژیونر های جوان به تهران می آیند؟
چرا روزبه چشمی مرد ویژه ی استقلال است؟!
کریم باقری سرمربیگری موقت پرسپولیس را قبول کرد!
خداحافظی فوری گاریدو و ژاوی از پرسپولیس!
جزئیات آخرین وضعیت تعطیلی مدارس فردا دوشنبه 3 دی/ کدام شهرها فردا هم تعطیل هستند؟
رئیس سازمان بهزیستی: 52 درصد سالمندان زنان هستند
چه خودروهایی شرایط فروش خارج از سامانه را دارند؟/ ضیغمی: مجوز وزارت صمت الزامی است
افتخار انتصاب اولین فرماندار زن در تاریخ مازندران به نام دولت پزشکیان ثبت شد
وزیر امور خارجه جدید سوریه فرمانده گروه تروریستی القاعده: الشیبانی از جنایت در کوچه پس کوچه های شام تا رسیدن به کت و شلوار و کراوات دیپلماتی
اسپانسر یک باشگاه دولتی با 270 میلیارد تومان کلاهبرداری متواری است / همسر موبایل موسوی دستگیر شد
اردوغان در جمع فعالان سیاسی جوان: اگر صبر کنید بعد از شام، قدس را هم برایتان فتح خواهم کرد! +فیلم
فال قهوه با نشان روز دوشنبه 3 دی ماه 1403
فال شمع روزانه امروز دوشنبه 3 دی ماه 1403
فال روزانه امروز دوشنبه 3 دی ماه 1403
یک فوتی و یک مصدوم درحادثه انفجار گاز در شهرک ارم تبریز
منتخب روز   
صحبتهای جالب و اشکبار مهران مدیری درباره عشق عمیق مادرانه/ خودش چه بغضی هم کرد! استوری احساسی احسان علیخانی به مناسبت روز مادر/ خدا به حضرت مادر نه نمیگه+ عکس پایتخت 7 مهمان ویژه نوروز رمضانی 1404/ رکوردزنی پایتخت بدون بهتاش و ارسطو با روح بابا پنجعلی ریمیکس خوانندگی زیبای مانی رهنما با صدای دلنشین همسرش صبا راد به بهانه شب یلدای 1403 /حافظ خوانی صبا راد ارزش هزار بار دیدن رو داره +فیلم کیک شکلاتی مخصوص روز مادر/ طرز تهیه کیک شکلاتی با گاناش با بافتی نرم و طعم بی نشیر به بهانه روز مادر نگاهی می‌اندازیم به تصویر خواننده‌های محبوب کشورمان در کنار مادرانشان/ از همایون شجریان و محسن چاووشی گرفته تا بهنام بانی و رضا صادقی شعر خوانی ترکی در وصف حضرت فاطمه زهرا (س) در حضور مقام معظم رهبری +ویدئو (ویدئو)عاشقانه‌های ناب دخترانه نعیمه نظام‌دوست برای مادر مهربانش به مناسبت روز مادر/ زحمت‌کش بی‌مزد، قربون اون دستای پینه‌بستت که همیشه رو به آسمونه بدترین پرسپولیس تاریخ ؛ پرسپولیس در مسیر سقوط؟/ از صدر تا قعر؛ کابوس قرمزها در زمستان با گاریدو ادامه دارد نگاه های معنادار دختر پزشکیان بعد از شنیدن جملات امروز پدرش: تصور می‌کنم اگر همسرم بود شاید فرزندانم بهتر تربیت می‌شدند+ویدیو (ویدئو) حیات وحش ؛ مستند حیات وحش حیوانات / حمله وحشتناک شیرها به گاو بوفالو و گوساله‌اش/ تیکه پارشون کردن! (ویدئو) حیات وحش ؛ مستند حیات وحش حیوانات / مادرانه‌های روباه برای توله‌هایش با دزدی جانانه بوقلمون ومرغ از مزرعه همسایه