به گزارش سایت خبری ساعد نیوز به نقل از شرق، اواخر هفته پیش و در شب جمعه بخشی از توان مرگ بار خود را به رخ ساکنان تهران کشاند. این زمین لرزه 5.1ریشتری اگرچه آن زلزله خطرناک و ویرانگر نبوده است؛ اما به خوبی اهمیت آمادگی برای مقابله با این زلزله را بار دیگر هشدار داد.
با سامانه هشدار پیش هنگام یا هشدار صوتی زلزله می توان چند تا چندده ثانیه پیش از وقوع، درباره زلزله هشدار داد؛ زمانی طلایی که می تواند خسارات جانی را تا حد بالایی کاهش دهد. پیش ازاین رئیس شورای شهر تهران، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران و چندین مسئول دیگر از راه اندازی این سامانه در تهران خبر دادند که البته تاکنون محقق نشده است.
سامانه هشدار پیش هنگام زلزله چه کارکردی دارد؟
سامانه هشدار پیش هنگام زمین لرزه، سامانه ای برای اطلاع رسانی سریع زمین لرزه های بزرگ قریب الوقوع است که درحال حاضر تنها فناوری دارای قابلیت پیش بینی زمین لرزه در لحظاتی پیش از وقوع آن است. دست کم حدود یک دهه است که مسئولان از تلاش برای ایجاد چنین سامانه ای در تهران خبر می دهند و گام هایی هم برداشته شد؛ اما هنوز به مرحله عمل نرسیده است.
«مهدی زارع»، استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی، درباره این سامانه و نحوه عملکردش به «شرق» می گوید: «سامانه هشدار پیش هنگام زلزله معمولا دو حالت محلی و ناحیه ای دارد. هشدار در محل مانند استفاده از این سامانه برای قطار در حال حرکت یا مثلا ایستگاه گاز. با حدود ۲۰ لرزه نگار می توان هشدار ناحیه ای درست کرد که اگر زلزله ای در بیرون تهران رخ دهد، این هشدار را دست کم برای بخش های حساس یا مدیریتی فرستاد».
او درباره وضعیت تهران در این زمینه می گوید: «حدود 10 سال است که طرح سامانه هشدار پیش هنگام زلزله در شهردار تهران و سازمان پیشگیری و مدیریت بحران دنبال شده است؛ مدتی این طرح را با ژاپنی ها دنبال می کردند و الان طراحی اش را متخصصان داخلی انجام دادند».
این استاد زلزله شناسی درباره وضعیت کنونی این طرح و سامانه هشدار در تهران هم می گوید: «برقراری این سامانه فقط با خرید لرزه نگار محقق نمی شود؛ لرزه نگار عضو مهمی از این سامانه است؛ اما باید سیستمی طراحی شود که شامل مرکز پردازش داده، مرکز تشخیص هشدار، اعلام هشدار و... باشد که با هم در ارتباط باشند.به نظر می آید یک کندی عجیبی در جریان بوده که این سامانه پیش هنگام تاکنون برای تهران محقق نشده است».
زارع دلیل این روند کند را هم در چند مورد می داند: «در کنار ضعف مدیریتی، بخشی از این کندی به نوع نگاه برخی مدیران برمی گردد که چنین کارهایی را فانتزی می دانند و می گویند برای مقابله با زلزله باید کارهای بهسازی انجام شود. درهرصورت زیرساخت این سامانه درحال حاضر فراهم شده و نیاز به یک اراده جدی و برنامه دقیق اجرائی دارد. این کار نیاز به مدیرانی دارد که باور به کارهای تخصصی و افراد متخصص داشته باشند. الان در کشورهایی مانند رومانی و مولداوی چنین سامانه ای ایجاد شده؛ اما در ایران که سال ها پیش از این کشورها، سامانه زلزله نگاری و شتاب نگاری وجود داشت، این سامانه وجود ندارد».
علاوه براین کارشناسان این حوزه همواره تأکید دارند که مقابله با زلزله فقط به یک فعالیت یا ایجاد یک سامانه خلاصه نمی شود و مجموعه ای از فعالیت های پیش از زلزله، هنگام وقوع و پیش از بروز حادثه را می طلبد. زارع هم دراین باره می گوید: «سامانه هشدار پیش هنگام زلزله یکی از روش های کاهش ریسک است و اگر 10 نوع کار برای کاهش ریسک زلزله در شهر تهران باید انجام شود، یکی از آنها این سامانه است و کارهای دیگری مانند تمرکززدایی از شهر تهران، گسترش آموزش های عمومی و همگانی زلزله، بهترکردن آیین نامه های موجود و... باید انجام شود. اگر ده ها سامانه پیشرفته هشدار در یک شهر نصب شود؛ اما این تمرکززدایی کم نشود، چندان کمکی نخواهد کرد و در تهران سیاست همه شوراهای شهر از هر جناحی در راستای افزایش این تمرکز بوده است».
