اعسار چیست؟
اعسار در لغت از عُسر گرفته شده است و به معنای رنج و سختی است . در اصطلاح حقوقی اعسار به معنای این است که فرد از نظر مالی در وضعیتی است که امکان پرداخت بدهی هایش را ندارد . اعسار مخصوص افراد عادی است و نه تجار . یعنی اگر یک شرکت ( که یک شخصیت حقوقی است ) قادر به پرداخت بدهی خود نباشد ، معسر نمی شود بلکه تنها افراد عادی هستند که می توانند معسر شوند .
در واقع وقتی کسی به دلیل کافی نبودن مالش یا عدم دسترسی به آنها قادر نباشد بدهی و دین خود را بپردازد ، معسر است و می تواند ادعای اعسار کند . اما این اعسار می تواند نسبت به دو موضوع مختلف باشد یا اعسار نسبت به هزینه دادرسی و یا اعسار نسبت به محکوم به .
ورشکستگی چیست؟
ممکن است برای شما سوال باشد که ورشکستگی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که، عدم توانایی تاجر به پرداخت دیون و بدهی ها، ورشکستگي (Bankruptcy) نامیده می شود. در تعریف ورشکستگي طبق ماده 412 قانون تجارت آمده است، که ورشکستگي تاجر یا شرکت تجاری، به دلیل توقف پرداخت بدهی ها اتفاق می افتد.پس از این که پاسخ خود درباره ورشکستگی چیست؟ را دریافت نمودید، احتمالا قصد دارید بدانید که ورشکسته کیست؟ ورشکسته (Bankrupt) به تجار و شرکت های تجاری و بازرگانی اطلاق می شود. اگر این افراد قادر به پرداخت بدهی ها و تعهدات خود نباشند، ورشکسته محسوب می شوند.
تفاوت اعسار و ورشکستگی
حكم ورشكستگی جنبه عام دارد یعنی علاوه بر اینكه نسبت به طرفین دعوا مؤثر است در خصوص سایر كسانی كه اقامه دعوا نكرده اند نیز اثر دارد؛ حكم اعسار داری جنبه نسبی است و فقط میان معسر و شخصی كه دعوی به طرفیت او طرح شده است موثر است. اعسار و ورشکستگی در موارد مختلفی با هم تفاوت دارند که از قرار زیر است :
- تفاوت در شخص : اولین تفاوت اعسار و ورشکستگی در شخصی است که این وضعیت حقوقی به او اعمال شده است . ورشکستگی عنوانی است که زمانی که فرد تاجر قادر به پرداخت دیون خود نباشد ، به تجار داده می شود اما اعسار زمانی مطرح می شود که فردی غیر تاجر توانایی پرداخت دیون خود را نداشته باشد ، به این فرد معسر گفته می شود . بنابراین ورشکستگی صفتی است که به تجار داده می شود و اعسار صفتی است که به افراد غیر تاجر داده می شود .
- اداره اموال : دومین تفاوت اعسار و ورشکستگی ، توانایی اداره اموال است . تاجر از اداره اموال خود به طور کلی منع می شود و اداره اموال او به مدیر تصفیه واگذار می شود اما معسر از اداره اموال خود ممنوع نمی شود .
- اقامه دعوی : فرق دیگر ورشکستگی و اعسار در این است که تاجر ورشکسته از اقامه دعوی محروم می شود و دیگر اجازه اقامه دعوی علیه طلبکاران را ندارد اما در اعسار حق اقامه دعوی علیه طلبکاران برای معسر از بین نمی رود .
- نسبیت حکم : حکم ورشکستگی یک حکم عام است و بین ورشکسته و تمام طلبکاران چه کسانی که اقامه دعوی کرده اند و چه نکرده اند جاری است ، در حالی که حکم اعسار نسبی است و تنها بین معسر و طلبکاری که علیه او اقامه دعوی کرده است اجرا می شود .
شرایط معسر چیست؟
- تاجر نبودن خواهان اعسار: قانون تجارت تاجر را شخصی که شغل معمولی خود را معاملات تجاری قراردهد تعریف کرده است و به صراحت ماده ۵۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی تاجر نمی تواند مدعی اعسار باشد از این رو اگر فردی تاجر امکان پرداخت هزینه دادرسی با دیون خود را نداشته باشد بایستی برابر مقررات قانون تجارت دادخواست ورشکستگی تقدیم نماید.
- مدعی اعسار شخص حقیقی: برابر تصریح ماده ۵۰۴ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده یک قانون اعسار که از کلمه «کسی» برای معسر استفاده کرده است، اشخاص حقوقی نمی توانند مدعی اعسار باشد و صرفاً فرد حقیقی مشروط بر اینکه تاجر نباشد می تواند دادخواست اعسار تقدیم نماید.
دادگاه صالح برای رسیدگی به اعسار و ورشکستگی
دادخواست اعسار باید به دادگاه صادر کننده حکم دعوی اصلی و یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوی اصلی را دارد تقدیم گردد. مطابق ماده 505 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص اعسار پرداخت هزینه دادرسی دادگاه تجدید نظر و فرجام خواهی رسیدگی به دعوای اعسار با دادگاه اول صادر کننده حکم است.
دعوای ورشکستگی یک نوع دعوای تجاری محسوب می شود اما مطابق ماده 10 قانون آیین دادرسی مدنی رسیدگی به دعوای ورشکستگی در صلاحیت محاکم عمومی است مگر اینکه قانونگذار خود مرجع اختصاصی بر ای رسیدگی به دعاوی تجاری تعیین نموده باشد که در این مورد خواهان دعوای ورشکستگی باید دعوا را در یکی از محاکم عمومی حقوقی دادگستری طرح نماید.
اعسار چیست؟ درخواست و حکم اعسار چیست؟
