تنش جدید در شرق مدیترانه؛ یونان برای رویارویی نظامی با ترکیه آماده می شود؟

دولت یونان علاوه بر خرید جنگنده و تسلیحات از اروپا، به دولت آمریکا اجازه داد تا در این کشور، چند پایگاه نظامی ایجاد کند.

ساعدنیوز: روابط یونان و ترکیه اخیراً به صورت جدی دچار تنش شده است و برخی منابع از آماده شدن یونان برای مقابله نظامی با تهدیدات احتمالی از سوی ترکیه خبر داده اند. آیا تحرکات یونان در جزایر نزدیک مرز خود با ترکیه خبر از یک جنگ قریب الوقوع می دهد؟
علی حیدری: برای تحلیل این موضوع باید به عقب برگردیم و سیر تحولات را در چند سال گذشته مرور کنیم. طی چند سال اخیر، روابط ترکیه و یونان فراز و نشیب بسیاری را پشت سر گذاشته است. از تنش لفظی تا تعرض و تجاوز به حریم هوایی یکدیگر.
ترکیه برای تمرکز بیشتر بر حوزه مدیترانه، در ماههای گذشته به دنبال بازگشت به سیاست تنش صفر با همسایگان، در تلاش بوده است که روابط خودش را با همسایگان خصوصاً یونان عادی سازی کند تا از به خطر افتادن منافع اش در مدیترانه پیشگیری نماید. به خاطر همین موضوع نشست های دیپلماتیک و مستشاری متعددی برگزار شد و پیرو همین رویدادها، ترک ها فکر می کردند که روابط شان با یونان در مسیر عادی سازی قرار گرفته است.
سخنرانی آقای میتسوتاکیس نخست وزیر یونان در کنگره آمریکا و درخواست از کنگره برای ندادن اف 16 به ترکیه، تنش میان دو کشور را از نو شعله ور ساخت. بعد از این که ترکیه از دریافت جنگنده اف 35 از آمریکا ناامید شد، در تلاش بود تا 80 فروند اف 16 خودش را به روزرسانی کند و 40 فروند جنگنده جدید اف 16 را هم به جمع داشته های خود اضافه کند. قراین و شواهد حاکی از موافقت دولت آمریکا با این درخواست ترکیه بود و تنها نظر کنگره مانده بود.
آقای میتسوتاکیس فکر می کرد که اگر این درخواست ترکیه برآورده شود، عملاً معادله هوایی به نفع ترکیه خواهد بود و منافع استراتژیک یونان می تواند با خطری جدی مواجه شود. به همین دلیل، در کنگره آمریکا سخنرانی کرد و از نمایندگان خواست که با درخواست ترکیه مخالفت کنند. این سخنرانی برای آقای اردوغان گران تمام شد و به همین دلیل اعلام کرد که "من دیگر فردی به نام میتسوتاکیس نمی شناسم"!
پیرو این رویدادها، روابط فیمابین دو کشور رو به وخامت نهاد و چند روز پیش، آقای اردوغان اعلام کرد که مسلح سازی جزایر نزدیک به ترکیه قابل قبول نیست و به همین دلیل به دولت یونان هشدار جدی داد.
بعد از برگزاری مانور نظامی در ازمیر با حضور 37 کشور، یونان احساس خطر بیشتری کرد و چنین تصور نمود که آقای اردوغان ممکن است برای جمع آوری آراء یا مسائل ملی گرایانه، یک اقدام نظامی علیه یونان را آغاز کند.
به همین دلیل، دولت یونان علاوه بر خرید جنگنده و تسلیحات از اروپا، به دولت آمریکا اجازه داد تا در این کشور، چند پایگاه نظامی ایجاد کند.
این تصمیم دولت یونان به خوبی نشان می دهد که تا چه اندازه تهدیدات جدی است و دولت یونان دغدغه این را دارد که آقای اردوغان در واپسین سال ریاست جمهوری اش اقدامی نظامی بر علیه یونان صورت دهد.

شاید اگر آقای اردوغان از حفظ مقام ریاست جمهوری ترکیه در انتخابات آتی ناامید شود، برای ماندن در تاریخ، اقدامی نظامی مانند کاری که آتاتورک درباره بیرون راندن یونانی ها از خاک ترکیه انجام داد، در دستور کار قرار دهد.

ساعدنیوز: برخی از تحلیلگران معتقدند که دلیل ماجراجویی های نظامی ترکیه، بن بست داخلی به وجود آمده در پی سیاست های اقتصادی آقای اردوغان است. به این معنا که آقای اردوغان هیچ امیدی برای جذب آراء از طریق اقدام داخلی ندارد و به همین دلیل اقدامات نظامی برون مرزی را در دستور کار قرار داده تا مگر از این طریق محبوبیت خودش را بالا ببرد. آیا تنش با یونان و عملیات قفل پنجه نیز در قالب همین سناریو قابل فهم است؟
علی حیدری: همان طور که می دانید، وضعیت اقتصادی ترکیه به سمتی می رود که هر روز مبهمتر می شود. آمار رسمی حاکی از وجود تورم 73 درصدی در کشور ترکیه است. این رقم در 25 سال گذشته بی سابقه بوده و پیشبینی های نهادهای بین المللی نیز حاکی از آن است که وضعیت وخیم تر خواهد شد.
طبیعتاً در وضعیت مشابه، بعضی کشورها برای فرافکنی به اقدامات نظامی و جنگ در پیرامون خود برای جبران کمبودهای موجود روی می آورند، البته برخی کشورها هم راه اصلاح امور را انتخاب می کنند. شواهد حاکی از آن است که آقای اردوغان، گزینه اول را انتخاب کرده و تصمیم دارد تا با عملیات نظامی برون مرزی و تنش های به وجود آمده، همدلی را در داخل تقویت کند.
هر عملیاتی هم به عنوان "جنگ بقا" توصیف می شود و از این طریق آقای اردوغان میخواهد چنین القاء کند که این جنگ، بقای ترکیه را تضمین می کند.
شاید این استراتژی در سالهای گذشته موفق بوده باشد، ولی در طولانی مدت این سیاست آقای اردوغان جواب نخواهد داد. البته این سیاست بیشتر از طرف حزب ملی گرای آقای باغچلی متحد آقای اردوغان تقویت می شود. آقای اردوغان هم برای حفظ آرای این حزب، که حدود 10 درصد از آرای آقای اردوغان را تشکیل می دهند به درخواست آنها گوش می دهد.
اما در مورد یونان، شاید اگر آقای اردوغان از حفظ مقام ریاست جمهوری ترکیه در انتخابات آتی ناامید شود، برای ماندن در تاریخ، اقدامی نظامی مانند کاری که آتاتورک درباره بیرون راندن یونانی ها از خاک ترکیه انجام داد، در دستور کار قرار دهد که بسیار تصمیم متهورانه و خطرناکی است.
در همین راستا، آقای سلیمان سویلو وزیر کشور از پاکسازی قندیل سخن گفته است. در 40 سال گذشته ترکیه به این سمت حرکت نکرده است، ولی شاید آقای اردوغان بعد از مأیوس شدن از انتخاب مجدد، تصمیم بگیرد که تمام مشکلات موجود در حوزه های مختلف ترکیه را با یک اقدام متهورانه حل کند و همین موضوع می تواند آتش یک جنگ تمام عیار را روشن سازد.

علی حیدری : احتضار سیاسی اردوغان و افول اقتصادی ترکیه