پانکریشن (به یونانی: Παγκράτιο) نوعی هنر رزمی و یک ورزش باستانی است که در سال ۶۴۸ پیش از میلاد وارد المپیک باستانی شد. برخی از تاریخ نگاران پانکریشن را محبوب ترین رشته ورزشی در المپیک باستان و برخی دیگر آن را نخستین روش جنگی ابداع شده در تاریخ بشر می دانند. این رشته ترکیبی از ورزش های مشت زنی و کشتی آزاد و کشتی فرنگی بود و در اساطیر یونان ابداع آن را به نبرد هرکول و تسئوس نسبت می دادند. رقابت های پانکریشن امروزه نیز برگزار می شود و یکی از سبک های کشتی مورد تأیید UWW است.
پانکریشن بعنوان اولین سیستم نظامی و همچنین قدیمیترین هنر رزمی و رقابت ورزشی در جهان به ثبت رسیده است. یونانیها به دلیل مهارت در ورزش و تکنیکهای نظامی در دوران قبل از میلاد بسیار مشهور می باشند. بر طبق گفته فیلو استراتوس که خود از قهرمانان کشتی و پانکراتیون در سال ۶۸ ق.م یعنی دوره ۱۷۸ المپیاد باستان می باشد: پانکریشن با ارزش ترین روش مبارزه در المپیک باستان بوده است و همچنین مهمترین و یا یکی از راههای بسیار مؤثر در آماده سازی سپاهیان و نظامیان می باشد. به عقیدهٔ وی بهترین پانکراتیستها کسانی هستند که از لحاظ فیزیکی بدنشان در وضعیتی قرار داشته باشد که: در بین مشت زنان به عنوان بهترین کشتی گیر، و در بین کشتی گیران بعنوان بهترین مشت زن باشند. از لحاظ روانشناسی نیز شجاعت و بردباری در این ورزش مهم می باشد.
معنی پانکریشن
لغت پانکریشن ورزش خدایان باستان از دو بخش: پان و کراتوس تشکیل شده است که می توان آن را به: همه قدرتها، همه زور، تمام نیرو(all power /all force) ترجمه نمود. اما به طور کلی پانکراتیست به فردی اطلاق می شود که هم از نیروی خود و هم از دانش و تفکر خود برای مقابله با حریفان استفاده می نماید.
جایگاه پانکریشن در المپیک نوین
علت برگزار نشدن پانکریشن و عدم راهیابی آن در مسابقات المپیک نوین ریشه در تاریخ دارد. در سال ۱۸۹۵ واتیکان که همواره نظری منفی در مورد بازیهای المپیک داشت (به سبب احیای مذهب یونان و اتحاد بین افراد و ملتها) نسبت به احیای مجدد ورزش پانکریشن نظر منفی داد و نظرات خود را از طریق کاردینال لیون اعلام نمود. در نتیجه بارون پیر دوکوبرتن نیز اعلام نمود که ما کلیه ورزشها به غیر از پانکریشن را می پذیریم. این بازیها یعنی دوره جدید المپیک نوین در روز ششم آوریل ۱۸۹۶ شخصاً بدست ژرژ اول پادشاه یونان در شهر آتن و در ۹ رشته افتتاح گردید. در ابتدای هزاره سوم و اولین المپیک این هزاره، مقرر شد تا این بازیها مثل اولین دوره المپیک نوین در کشور یونان و شهر آتن برگزار گردد. از آنجایی که کشور میزبان حق استفاده از یک رشته نمایشی را دارد و از آنجایی که این رشته ورزش ملی و تاریخی کشور یونان می باشد، لذا تصمیم بر این گرفته شد که ورزش پانکریشن (پانکراتیون) بصورت یک رشته مستقل و نمایشی در بازیهای المپیک انجام شده و به جهانیان معرفی گردد. (لازم بذکر است که این مهم بعدها با مخالفت IOC همراه شد). بدیهی است در صورت موافقت هیئت رئیسه IOC (کمیته بین المللی المپیک) و پیشرفت این رشته در سطح جهان، بصورت یک رشته اصلی همچون طفلی گمشده به آغوش مادر خود یعنی بازیهای المپیک باز می گردد. ورزشی که عمر آن به ۱۰۴۱ سال میرسد. (از ۶۴۸ ق.م تا ۳۹۳ ب.م)
پانکریشن در روزگار ما
امروزه تعداد رزمی کاران و ورزشکارانی که به سوی این ورزش باستانی یعنی پادشاه ورزشهای المپیک کشیده می شوند، هر روز در حال افزایش است. با احیای بازیهای المپیک باستان، جهت احیای مجدد این ورزش و اینکه پانکریشن چگونه به شکل امروزی رسیده سه گام اساسی برداشته شده است:
- گام اول
در سال ۱۹۹۰ ورزش پانکریشن بعنوان ورزش ملی کشور یونان به جهان معرفی و عرضه شد و در سال ۱۹۹۵ آقای پاناجیوتیس (پیتر) کوتروباس یکی از مسئولان ورزش کشور یونان پس از مطالعات فراوان و کارشناسی تخصصی در ورزشهای جهان (بخصوص رزمی) به همراه تنی چند ازپیشکسوتان و مسئولین ورزش پانکریشن در کشور یونان تصمیم بر تشکیل فدراسیون بین المللی ورزش پانکریشن بگیرند.
- گام دوم
پس از تلاشهای فراوان، بالأخره فدراسیون بین المللی ورزش پانکریشن در سال ۱۹۹۹ در شهر «لامیا» کشور یونان و با حضور کلیۀ نمایندگان و مسئولین این ورزش از سراسر جهان تأسیس شد.
- گام سوم
در سال ۲۰۰۰ تصمیم بر این شد که در اولین المپیاد ورزشی قرن ۲۱ یعنی المپیک ۲۰۰۴ آتن در یونان، این رشته را نیز بعنوان رشته ای نمایشی معرفی نمایند تا همچون رشته های دیگر باستانی بار دیگر این ورزش نیز به جایگاه اصلی خود یعنی بازیهای المپیک بازگردد. فدراسیونهای ملی، اتحادیه های قاره ای و کمیته اجرایی فدراسیون بین المللی، بعنوان اولین و اصلیترین هدف خود، معرفی ورزش پانکریشن در بازیهای المپیک را بر عهده داشته و در این راه کوشش می ورزند.
معرفی رشته رزمی سایوکان
