عوارض جانبی :
در صورت جذب سیستمیک هیدروکورتیزون عوارضی نظیر سندرم کوشینگ ، افزایش قند خون ،وجود قند در ادرار و در دراز مدت تضعیف محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز ـ فوق کلیه محتمل می باشد.
بروز عوارض جانبی موضعی مانند تشدیدعفونت های درمان نشده ، نازک شدن پوست ، درماتیت تماسی ، اختلالات التهابی در ناحیه صورت بویژه در خانم ها و آکنه در محل کاربرد فرآورده نیز گزارش شده است .
عوارض جانبی پماد هیدروکورتیزون
از عوارض جانبی مصرف پماد هیدروکورتیزون می توان به سوزش, قرمزی, خشکی اشاره کرد. به علاوه ایجاد جوش, رشد غیر معمول مو, برآمدگی مو یا التهاب فولیکول, نازک شدن پوست/ تغییر رنگ پوست و علائم کشیدگی پوست ممکن است در اثر مصرف این دارو اتفاق افتد. در صورتی که هر کی از این علائم برای طولانی مدت باقی بماند و یا بدتر شود, باید به پزشک گزارش داده شود.
اگر این دارو توسط پزشک تجویز شده است, توصیه می شود طبق نظر او استفاده شود و مطمئن باشید که منفعت استفاده از آن بیشتر از عوارضش خواهد بود. اغلب افرادی که از این دارو استفاده کرده اند, عوارض جانبی جدی برای آن ها ایجاد نشده است.
در صورتی که ناحیه ی تحت درمان با پماد هیدروکورتیزون, شروع به خونریزی کند, توصیه می شود سریعا به پزشک اطلاع داده شود به خصوص اگر این دارو برای رفع خارش مقعد تجویز شده باشد.
یکی از عوارض جانبی نادر پماد هیدروکورتیزون, ایجاد واکنش های آلرژی جدی در برخی از افراد است. برخی از این واکنش های آلرژیک عبارت است از:جوش, خارش, تورم به خصوص در صورت, گلو و زبان, سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی. در صورت مشاهده ی هر یک از این علائم در فرد, توصیه می شود سریعا به پزشک مراجعه کند.
از دیگر عوارض جانبی این دارو افزایش فشار خون، آکنه، پوکی استخوان، مشکلات گوارشی و سرکوب محور آدرنال – هیپوفیز است.
مسمومیت و درمان :
تظاهرات بالینی:
مصرف مقادیر حتی بسیار زیاد این دارو به ندرت موجب بروز مشکلات بالینی می شود. اگر دارو به مدت کمتر از سه هفته، حتی با مقادیر زیاد مصرف شود، به ندرت موجب بروز علائم و نشانه های مسمومیت می شود. با این وجود، مصرف طولانی مدت دارو موجب بروز عوارض فیزیولوژیک، از جمله فرونشانی محور هیپوتالاموس - هیپوفیز - غده فوق کلیوی، نشانه های کوشینگ، ضعف عضلانی و پوکی استخوان می شود.
توجهات پزشکی - پرستاری:
وزن بیمار، فشارخون، قندخون و سطح سرمی الکترولیت ها را به طور مرتب کنترل نمائید.
در دوزهای بالا و در مصرف طولانی مدت دارو در کودکان، سنجش رشد به طور موتب انجام شود.
برای نتایج بهتر و عوارض کمتر دارو را به صورت تک دوز تجویز نمائید.
انمای دارو نیز دارای اثرات سیستمیک است و در صورت مصرف بیش از 21 روز دوز آن باید به تدریج کاهش یابد. از تزریق زیرپوستی دارو خودداری کنید.
جهت حل کردن ملح سدیم سوکسینات دارو به ازای هر 250 میلی گرم از هیدروکورتیزون 2 میلی لیتر آب مقطر باکتریواستاتیک افزوده و به آرامی تکان دهید.
بعد از رقیق کردن محلول تزریقی باید آن را در طول 24 ساعت تجویز نمود.
دوزهای بالا اغلب بیش از 48 ساعت تجویز نمی شوند.
علائم اولیه نارسایی آدرنال عبارتند از:خستگی، ضعف عضلانی، درد مفاصل، تب، بی اشتهایی، تهوع، دیس پنه، سرگیجه، ضعف
توجه داشته باشید که بیماران مسن و افرادی که سطح آلبومین سرمی پایینی دارند، نسبت به عوارض جانبی این دارو حساس ترند.
توجهات بیمار - خانواده:
قرص هیدروکورتیزون را به همراه غذا میل نمائید تا عوارض گوارشی کاهش یابد.
در صورت نیاز به انما، بهتر است بعد از اجابت مزاج انجام شود و انما حداقل یکساعت و در صورت امکان تمام طول شب در روده باقی بماند.
دارو را مطابق دستور پزشک مصرف نمائید. از حذف یا دو برابر کردن دوزهای دارو به علت فراموش نمودن یکی از نوبت ها پرهیز نمایید.
قطع ناگهانی دارو باعث نارسایی غده آدرنال می گردد. علائمی مانند بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، ضعف عمومی، پرفشاری خون، تنگی نفس و هیپوگلیسمی. در صورت بروز این علائم سریعا به پزشک اطلاع دهید زیرا این وضعیت می تواند حیات بیمار را به خطر بیندازد.
در صورت مصرف طولانی مدت از این دارو سعی نمائید رژیم غذایی غنی از کلسیم، پتاسیم با سدیم و کربوهیدرات را محدود نمائید.
این دارو اثرات سرکوب کنندگی سیستم ایمنی را دارد و علائم مربوط به بیماری های عفونی را مخفی می کند. بنابراین توصیه می شود در زول درمان از حضور در محل های شلوغ و تماس با افراد مبتلا به بیماری های عفونی پرهیز نمائید و علائم احتمالی عفونت را سریعا به پزشک اطلاع دهید.
در صورت احساس درد شدید در شکم یا قیری شدن رنگ مدفوع فورا به پزشک مراجعه نمائید. همچنین علائمی مانند تورم غیرعادی، افزایش وزن، احساس خستگی، درد استخوان، خون مردگی، عدم بهبود زخم ها، اختلال بینایی یا تغییرات رفتاری را به پزشک اطلاع دهید.
بدون دستور پزشک از مصرف پماد و یا کرم موضعی هیدروکورتیزون در کودکان زیر 2 سال یا کمتر اجتناب نمائید.
در طول درمان بدون مشورت پزشک از مصرف هر واکسنی پرهیز نمائید.
شرایط نگهداری دارو:
دارو را در دمای اتاق و به دور از نور نگهداری نمائید.