چگونه بهداشت دهان و دندان را رعایت کنیم؟

دهان اولین قسمت لوله گوارش است. حفره دهان از لبها شروع و به حلق محدود می شود. دندانها داخل حفره دهان قرار دارند. دندانها در حاشیه فک بالا و پایین به طور منظم قرار گرفته اند. دندانها عضو بسیار سخت و سفیدرنگی هستند که باعث زیبایی صورت و لبهای انسان می شوند و در تغییر حالات روحی انسانها بخصوص در لبخند و تبسم و ایجاد چهره ای مهربان، نقش بسیار مهمی ایفاء می کنند. دندانها در عمل هضم و جویدن غذا که بخشی از وظیفه دستگاه گوارش است، نقش اساسی به عهده دارند؛ به طوری که می توان گفت تقریبا 32 عمل هضم غذا توسط دندانها و در حفره دهان صورت می گیرد. وجود دندانها به علت نظم و تقارن خاصی که دارند در ایجاد صوت و تکلم نیز حائز اهمیت بسزایی است؛ به طوری که افراد بی دندان در موقع صحبت کردن، کلمات و جملات را به صورت نامفهوم تلفظ می کنند.

مسواک زدن و اصول اصلی و جانبی آن را یاد بگیرید

خیلی ها فکر می کنند که مسواک زدن اصول خاصی لازم ندارد و این کار را از کودکی به خوبی یاد گرفته اند، اما به نظرم بد نیست مروری بر اصول مسواک زدن داشته باشیم تا ببینیم چقدر اصولی این کار را انجام می داده ایم یا می دهیم.

البته مسواک زدن صحیح نه هر نوع مسواک زدنی. می پرسید چگونه؟ منظور ما مسواک زدنی است که با یک مسواک مناسب که بتوان با آن سطوح مختلف دندان و همچنین سطح بالایی زبان را تمیز کرد، انجام شود.

• مسواک مناسب چه نوع مسواکی است؟

بعضی از افراد به اشتباه فکر می کنند هرچه مسواک زبرتر باشد، به خاطر برخورد محکم تر به دندان، آن ها را سفیدتر کرده و کارایی بیشتری دارد، در حالی که خلاف این موضوع صحت دارد و مسواک های کمی نرم تر به دلیل اینکه به آرامی تمام جرم ها و خرده ریزهای مواد غذایی را از دهان شما خارج می کنند، کارایی بیشتری داشته و در مقابل مسواک های زبر نه تنها کمکی به تمیزی دندان ها نکرده، بلکه به مرور زمان به دندان هایتان نیز آسیب جدی وارد می کنند.

• اصول مسواک زدن صحیح

اول از همه زاویه ی به دست گرفتن مسواک است که اهمیت دارد.

مسواک را قبل از وارد کردن به دهان در زاویه ی ۴۵ درجه ای در دستان تان بگیرید، سپس در حالی که مسواک را بر روی دندان ها عقب و جلو می برید مسواک بزنید.

این کار را برای همه ی قسمت های دندان از جمله قسمت های بالایی و پشت، جاهایی که نمی بینید هم انجام دهید.(البته عقب و جلو بردن مسواک در پشت دندان ها مطمئناً زاویه دیگری پیدا خواهد کرد).

در نهایت مطمئن شوید که تمام دندان هایتان به صورت تک تک تمیز شده اند و بوی خوش خمیر دندان از آن ها به مشام می رسد.

• زمان مناسب برای مسواک زدن

اصولاً بعد از هر وعده ی غذایی بهتر است که دندان ها به مدت دو دقیقه مسواک شوند که یکی از بهترین زمان ها برای این کار یکی صبح زود و دیگری قبل از خوابیدن است. البته این بدین معنا نیست که فقط دوبار در روز مسواک بزنید چرا که اگر در طول روز به دندان هایتان رسیدگی کنید جرم ها و مواد غذایی کمتری در طول روز بر روی دندان هایتان باقی می مانند و در نتیجه مسواک و خمیردندان بیچاره ی شما مجبور نیست در انتهای روز برای تمیز کردن دهان شما به مبارزه ی شدید با باکتری ها و جرم ها بپردازد.

فلوراید؛ این همراه دوست داشتنی خمیردندان را فراموش نکنید

خیلی از ما تا اسم فلوراید را می شنویم یاد دوران کودکی و مدرسه مان می افتیم که ما را مجبور می کردند تا ساعاتی از زمان مدرسه را به غرغره کردن این ماده بگذرانیم و خیلی خاطره ی جالبی در ذهنمان حک نکرده است ولی خب از آن جایی که فواید بسیار زیادی داشته، اتفاقاً اجبار بسیار خوبی بوده و هنوز هم متخصصان دهان و دندان بر این باور هستند که استفاده از فلوراید تا حد بسیار زیادی به بهبود بهداشت دندان کمک می کند. البته لزومی ندارد که فلوراید را حتماً به صورت جداگانه تهیه و استفاده کنید.

در فرمول انواع مختلف خمیر دندان ها از فلوراید استفاده شده است و در مورد استفاده از فلوراید و میزان مورد نیاز آن، سن هر شخص عامل تعیین کننده است. برای مثال میزان فلوراید مورد نیاز برای کودکان زیر سه سال ۱۰۰۰پی پی ام( بخش در میلیون) است و بعد از این سن، این مقدار به ۱۳۵۰ الی ۱۵۰۰ پی پی ام می رسد.

بنابراین از این به بعد، قبل از خرید خمیردندان مورد نیاز خود به میزان فلوراید پشت بسته ی آن توجه کنید.

دهانشویه استفاده کنید

استفاده از دهانشویه، از التهاب لثه، تجمع پلاک درلثه و پیشرفت عفونت جلوگیری می کند. علاوه بر این، شست و شوی دهان با این مواد دارویی ذرات غذا را، که حتی بعد از مسواک زدن و کشیدن نخ دندان هنوز در دهان باقی مانده اند، از بین دندان ها پاک می کند.

بیماری های دهان و دندان قابل پیش گیری هستند اما در صورتی که علائم بیماری را نادیده بگیرید، روند درمان بسیار طولانی تر خواهد بود پس بهتر است از همان ابتدا سعی کنید نکات مربوط به بهداشت دهان و دندان را دعایت کنید.

استفاده از نخ دندان را فراموش نکنید

خیلی ها به استفاده از نخ دندان عادت ندارند اما باید این هشدار را به شما بدهم که استفاده ی تنها از مسواک و خمیردندان، بهداشت دندان را به طور کامل موجب نمی شود چرا که ذرات و ریزه های غذا که بعد از مصرف مواد غذایی بین دندان هایتان قرار می گیرند فقط و فقط با نخ دندان است که به طور کامل بر طرف می شوند و اگر به صورت روزانه از نخ دندان به شیوه ی اصولی استفاده نکنید، در بلند مدت بهداشت دندان تان را تحت تأثیر قرار داده و لثه و دندان هایتان در بلند مدت به طور کامل پوسیده می شوند.

• کشیدن نخ دندان؛ قبل یا بعد از مسواک زدن؟

شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد که بهتر است چه زمانی از نخ دندان استفاده کنید. این که قبل و یا بعد از مسواک زدن این کار را انجام دهید، چندان تفاوتی نمی کند، آن چه به طور خاص اهمیت دارد این است که به منظور توجه بیشتر به بهداشت دندان هایتان، کشیدن نخ دندان را برای خودتان همانند یک عادت روزانه در بیاورید. حالا برای خیلی از افراد در اواخر شب و قبل از خواب زمان مناسب تری برای این کار است. شما هم ببیند که چه زمانی برایتان مناسب تر است.

بلافاصله بعد از غذا خوردن مسواک نزنید! (قانون یک ساعت)

قانون یک ساعت را رعایت کنید، یعنی بلافاصله بعد از خوردن مواد غذایی سریعاً مسواک نزنید. دلیل این موضوع هم این است که زمانی که شما غذا می خورید معده ی شما ۴۰ دقیق زمان نیاز دارد تا غذا را با اسید ترکیب کرده و سپس آن را هضم کند. بنابراین بهتر است اجازه دهید حداقل یک ساعت بگذرد و سپس مسواک بزنید. غذا خوردن و نوشیدن به صورت کلی به مینای دندان آسیب می زنند و علت آن هم این است که در زمان آغازین ورود مواد غذایی، در اثر ترکیب مواد غذایی و اسید دهان، اسید بیشتری تولید می شود که برای مینای دندان ضرر دارد و از این رو مسواک زدن بلافاصله باعث می شود که آسیب بیشتری به دندان ها وارد شود.

اگر واقعاً نیاز دارید که بعد از غذا خوردن مسواک بزنید می توانید دهان تان را با ترکیب آب ساده و فلوراید غرغره کرده و یا آدامس های بدون قند را امتحان و جایگزین کنید. در غیر این صورت اگر می توانید مسواک زدن را به یک ساعت بعد موکول کنید.

مراجعه به دندان پزشک برای کنترل بهداشت دهان و دندان

همیشه گفته اند پیش گیری بهتر از درمان است. پس هرچه زودتر دندان هایتان را به دندان پزشک نشان دهید و زودتر از وضعیت بهداشت دهان و بهداشت دندان هایتان اطلاع پیدا می کنید.

در عین حال فرقی نمی کند که کودک، نوجوان و یا بزرگسال هستید و یا اینکه در حال حاضر چه تعداد دندان به طور کلی و یا سالم در دهان تان دارید. در هر صورت ضروری است که هر چند وقت یک بار قبل از اینکه دیر شود، سری به دندان پزشک بزنید تا بتوانید اگر کاری بعنوان پیشگیری و جلوگیری از بدتر شدن اوضاع می شود انجام داد را انجام بدهید.

سیگار را ترک کنید

سیگار کشیدن یکی از شایع ترین علل آغاز بیماری های دهان و دندان است. از آن جا که سیگار کشیدن سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند، مبارزه با عفونت لثه سخت تر می شود. همچنین اگر روند درمان ورم لثه را طی می کنید، مصرف سیگار، مانع از کاهش التهاب لثه می شود و طول مدت درمان را افزایش می دهد.

شکر دشمن دهان و دندان شماست؛ پس به فکر جایگزین باشید

شکر یکی از خطرناک ترین مواد برای سلامتی دندان ها هستند که به وفور در بسیاری از مواد غذایی فرآوری شده و بسته بندی شده مانند کیک ها، شکلات ها، بیسکویت ها و حتی مواد غذایی معمولی یافت شده و به شدت به خرابی و پوسیدگی دندان هایتان می انجامد و به دنبال آن بهداشت دهان را نیز تحت تأثیر قرار داده و با مشکل مواجه می کند. بنابراین حواستان به میزان مصرفی شکرتان باشد؛ مخصوصاً بچه ها که دندان های حساس تری نیز دارند، بیشتر در معرض خطرند و باید به وضعیت بهداشت دندان آن ها دقت و توجه بیشتر کنید.

برای مثال بهتر است برای کودکان یک سری از مواد غذایی مانند شیر و سبزیجات خام مانند هویج در نظر بگیرید و همچنین اگر کودک شما به مصرف بیسکویت علاقه مند است به جایش انواع کراکرها را جایگزین کنید.

در نظر داشته باشید که مواد غذایی مخصوص کودکان که در بازار موجود است نیز عاری از شکر نیستند، پس به برچسب پشت آن ها دقت کنید و ببینید میزان شکر موجود در آن ها چقدر است.

دندان ها ابزار نیستند

درست است که دندان ها تیز و برنده هستند و برای تکه کردن غذا به کار می روند اما دلیل نمی شود هر چیزی را با آن ها بشکنید و تکه کنید. هر چقدر کارهایی مانند شکستن بادام و پسته ی در بسته و یا حتی باز کردن در چیپس و پاکت ها با دندان هایتان را به عادت برای خودتان تبدیل کنید، چوب این کار را به مرور در آینده خواهید خورد که یکی از ساده ترین آن ها آسیب های جبران ناپذیری است که به دندان هایتان وارد می کنید.

اگر خدای ناکرده این توصیه را فراموش کردید و یکی از دندان هایتان را از دست دادید، دستپاچه نشوید. چون امکان برگرداندن دندان به حالت قبلش وجود دارد. اولین و مؤثرترین راه حل نگه داشتن دندان افتاده در دهان با سفت نگه داشتن فک است، اگر این کار امکان پذیر نبود، سعی کنید دندان افتاده را در یک لیوان شیر قرار داده و سپس به نزد نزدیک ترین دندان پزشک بروید تا او بتواند در اسرع وقت اگر دیر نشده باشد، دندان از دست داده تان را به شما برگرداند.