سوختگی زبان و گلو
فرقی نمی کند سوختگی به چه دلیل باشد، به هر حال زبانی که سوخته است، پرزهای چشایی اش آسیب دیده و طعم غذاها را کمتر حس خواهد کرد. بسته به درجه ی سوختگی، ممکن است علائمی چون درد، قرمزی روی سطح زبان، تورم و التهاب و یا حتی تاول داشته باشید. حتی یک سوختگی خفیف روی زبان هم می تواند ناراحتی های زیادی ایجاد کند، که مخصوصا با خوردن یا نوشیدن یک چیز گرم، بیشتر هم بشود. این سوختگی در نهایت التیام خواهد یافت، اما شما می توانید با چند راهکار ساده ی خانگی، این دوره را کوتاه تر کنید.
بافت گلو نیز تنها چند میلی متر ضخامت دارد، بنابراین نسبت به غذای داغ بسیار حساس است. سوختگی گلو معمولاً در اثر نوشیدن مایعات خیلى داغ، بلعیدن حلال هاى شیمیایى یا استنشاق بخار خیلى داغ اتفاق می افتد. برای درمان سوختگی گلو باید فورا اقدام شود، زیرا بافت گلو به سرعت ورم مى کند و سبب بسته شدن راه تنفسی مى شود.
علت سوختگی دهان
وقتی کسی دهانش دارای بافتهای حساس است که به راحتی توسط غذاها و نوشیدنیهای داغ سوخته می شود، سوختگی دهان رخ می دهد. یک تکه پیتزای داغ اغلب باعث سوختگی سقف دهان می شود بدلیل اینکه این پنیر حاوی چربیهایی است که می تواند به دمای بسیار بالایی برسد. نوشیدنیهای داغ نیز یک عامل شایع دیگر هستند.
چربیها، روغنها و مایعات می توانند گرما را به مدت طولانی نگه دارند. مصرف کردن آنها قبل از خنک شدن می تواند منجر به سوختگی دهان شود.
اغلب سوختگیهای سقف دهان جزو سوختگیهای درجه یک هستند که فقط روی لایه بالایی پوست اثر می گذارند. پوست اکثر اوقات دردناک، متورم و معمولا قرمز می شود.
سوختگی می تواند به بافت صدمه بزند و سلولهای پوستی را از بین ببرد. وقتی که سقف دهان بهبود می یابد، سلولهای مرده هم کنار رفته و سلولهای جدید جایگزین می شوند. پوست جدید اوایل حساس است اما به سرعت سفت و محکم می شود. سوختگی درجه اول یک هفته طول می کشد تا خوب شود.
عوارض سوختگی دهان
- پوست آسیب دیده اطراف دهان
- اشکال در تنفس
- احتمالا بیهوشی
درمان های خانگی برای سوختگی دهان
با دهان تان نفس بکشید
به محض اینکه غذای داغی را به دهان گذاشتید و سوختید، آن را از دهان خارج کرده و زبان خود را بیرون بیاورید و شروع کنید به با دهان نفس کشیدن. وقتی با دهان نفس می کشید، هوای خنک روی سطح زبان تان جاری شده و سوزش و دردتان تسکین پیدا می کند. سعی کنید حجم زیادی از هوا را در حالی که زبان تان بیرون از دهان است تنفس کنید و به این کار ادامه دهید تا سوزش تان کمتر شود.
یک چیز سرد و خنک بخورید
هر چه زودتر یک چیز سرد بخورید تا دمای زبان تان پایین بیاید. ضمنا التهاب زبان تان هم کمتر شده و از آسیب بافت پیشگیری می شود. ضمنا، آب و رطوبت دهان تان حفظ شده و باکتری های مضر باعث عفونت نمی شوند. می توانید یک تکه یخ را میک بزنید یا بستنی بخورید. آب میوه ی خنک هم خوب است، یا اینکه آب سرد را جرعه جرعه بنوشید. سعی کنید هر چیز خنکی را که در دهان می گذارید تا جایی که امکان دارد قبل از قورت دادن در دهان نگه دارید.
آب گرم در دهان تان نگه دارید.
نگه داشتن آب گرم در دهان هم یک راه دیگر برای التیام زبان ِ سوخته است. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ انجام شد نشان داد برای کاهش آسیب بعد از سوختگی زبان، آب گرم در دهان می تواند جلوی پیشرفت سوختگی را بگیرد. همچنین این کار باعث افزایش ریزجریان خون در بافت زبان شده و طبیعتا تحویل مواد غذایی از سرخرگ ها به بستر مویرگی در بافت های زنده که پرفیوژن نام دارد، بهتر صورت می گیرد، در نتیجه بافت زبان از آسیب ِ بیشتر، نجات پیدا می کند.
نصف قاشق چایخوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کرده و ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید و سپس تُف کنید. این کار را چند بار در روز انجام دهید تا زبان تان التیام پیدا کند.
عسل
عسل هم یک راهکار بسیار خوب خانگی برای سوختگی زبان است. خاصیت آنتی باکتریال عسل مانع عفونت باکتریایی پوست آسیب دیده شده و یک عامل ضد التهاب نیز هست که می تواند درد و تورم را کم کند. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت نشان داد ویژگی ضد عفونی کنندگی و ضد التهابی عسل برای ترمیم زخم، فوق العاده است. یک قاشق چایخوری عسل را روی زبان تان پخش کنید و اجازه دهید تا جایی که امکان دارد روی زبان تان بماند. این کار را روزی ۲ تا ۳ بار انجام دهید.
آلوئه ورا
آلوئه ورا یک درمان شگفت انگیز برای سوختگی زبان است که نه تنها سلول های آسیب دیده را تسکین می دهد بلکه به فرایند التیام نیز کمک می کند، و ضمنا از درد و التهاب هم کم می کند. مطالعه ای که در سال ۲۰۰۷ انجام شد نشان داد آلو ئه ورا می تواند یک مداخله گر موثر در التیام سوختگی های درجه یک تا درجه دو باشد. ژل آلوئه ورا را از برگ آن استخراج کرده و آن را به تمام زبان تان بمالید تا دردتان آرام شود و چند بار در روز این کار را تکرار کنید. همچنین می توانید ژل آلوئه ورا را به صورت تکه های یخ درآورده و مرتبا میک بزنید.
ماست
ماست هم می تواند یک تسکین فوری برای سوزش زبان باشد. ذات آرام بخش ماست، گرما و حرارت سوختگی را از زبان کم کرده و از حساسیت و سوزش آن می کاهد. نصف فنجان ماست ساده و سرد را کم کم بخورید، البته چند ثانیه در دهان نگه داشته و بعد قورت دهید. چند بار در طول روز تکرار کنید.
درمان سوختگی زبان با چای داغ
شکر
یک راه ساده ی دیگر برای التیام سوختگی زبان، استفاده از شکر است. شکر، به عنوان عاملی تسکین دهنده عمل کرده و چشایی تان را بهتر می کند. یک قاشق چایخوری شکر را روی زبان خود بگذارید. زبان را به سقف دهان بچسبانید و بگذارید شکر ذوب شود. هر چقدر که لازم است تکرار کنید. البته این راهکار به افرادی که قند خون شان بالاست توصیه نمی شود.
نعنا
نعنا هم برای تسکین احساس ناراحتی ناشی از سوختگی زبان مفید است. این گیاه حاوی منتول بوده که به فعال کردن عصب های حسی سرما کمک می کند، ناحیه ی سوخته را کرخت کرده و از التهاب می کاهد. همچنین نعنا خواص آنتی باکتریال دارد که می تواند از بروز عفونت پیشگیری کند.
کمی خمیردندان نعنایی روی سطح سوخته ی زبان بگذارید و زبان را کمی بیرون از دهان نگه دارید تا خمیر دندان خشک شود و سپس با آب سرد بشویید. این کار را ۲ تا ۳ بار در روز انجام دهید. می توانید چای نعنایی را در یخچال خنک کرده و جرعه جرعه بنوشید. حتی می توانید هر چند ساعت، یک آدامس نعنایی بجویید.
گلیسرین گیاهی
گلیسرین گیاهی یا گلیسرول، ماده ای شفاف و بدون بو است که از روغن های گیاهی تولید می شود. گلیسرین گیاهی به کاهش التهاب بافت های آسیب دیده کمک کرده و زبان را مرطوب نگه می دارد، که برای التیام فوری زبان، بسیار مفید است. گلیسرین را به زبان تان بمالید و تا جایی که می توانید تحمل کنید بگذارید روی زبان بماند و بعد تُف کنید. دهان تان را با آب سرد بشویید. همچنین می توانید از دهان شویه ی گلیسرینی استفاده کنید.
ویتامین E
کپسول ویتامین E برای درمان سوختگی زبان بسیار مفید است. طبیعت آرامبخش روغن ویتامین E می تواند تسکین فوری باشد. روغن ویتامین E دوره ی التیام را تسریع کرده و به بازسازی بافت آسیب دیده هم کمک می کند. یک عدد کپسول ویتامین E را باز کنید و محتویات آن را روی زبان تان بریزید. با استفاده از انگشت، آن را روی تمام قسمت های سوخته پخش کنید. چند بار در روز این کار را تکرار کنید.
سخن پایانی
از نوشیدن مایعات گرم خودداری کنید چون زبان را تحریک می کند. از خوردن غذاهای اسیدی مانند پرتقال نیز اجتناب کنید. غذاهای تُرد و سفت مانند چیپس و آجیل نخورید. غذاهای تند و ادویه دار هم مصرف نکنید. مرتبا دهان تان را با نوشیدن آب خنک مرطوب نگه دارید. برای افزایش ترشح بزاق، آدامس بجوید. اگر سوختگی تان التیام پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید.
