نگهداری از سگ تجربه ای دوست داشتنی و لذت بخش است و صاحبان سگ تلاش می کنند بهترین شرایط را برای سگشان فراهم کنند؛ اما متأسفانه بسیاری از افراد از یک موضوع مهم غافل می شوند: تربیت سگ!
افراد اغلب هزینه های بالایی را صرف خرید سگ و هزینه های نگهداری مثل غذا و …می پردازند اما در مورد آموزش و تربیت سگ سهل انگاری می کنند و آن طور که باید وشاید به این موضوع مهم اهمیت نمی دهند.
چه بسیار سگ های ملوس و دوست داشتنی که به خاطر تربیت غلط و اشتباه دچار مشکلات رفتاری مثل پارس کردن، گاز گرفتن و … شده اند و درنهایت صاحبشان آن قدر کلافه شده که به کل قید نگهداری از آن ها را زده است!
آیا تربیت و سختگیری به سگ بی رحمانه و ظالمانه است؟
این باور هم از همان باورهای غلطی است که رواج زیادی هم دارد. احتمالاً خیلی از ما دلمان نمی آید با یک توله سگ پامرانین کوچک و زیبا یا توله سگ شیتزو یا تریرِ بامزه با جدیت و تحکم رفتار کنیم و فکر می کنیم بعداً که بزرگ شد تربیتش می کنیم!
تربیت کردن سگ به هیچ وجه به معنای دعوا کردن، بداخلاقی و کتک زدن سگ نیست! آموزش صحیح یعنی با محبت، صبر و حوصله زیاد و جدیت به سگتان یاد بدهید که چه رفتارهایی خوب و درست است و چه رفتارهایی را نباید انجام بدهد!
سگ ها عاشق راضی کردن و خوشحال کردن صاحبشان هستند و از یادگرفتن چیزهای جدید واقعاً لذت می برند. تربیت کردن سگ باعث می شود سگی خوش رفتار و مؤدب داشته باشیم که رابطه ای خوب با صاحب و اطرافیانش دارد.
اگر سگمان را درست تربیت نکنیم توله سگ بامزه دیروز به سگ بالغِ لجباز، پرخاشگر و خطرناکی تبدیل می شود که با پارس کردن و گاز گرفتن و رفتارهای غلط باعث آزار و اذیت و ایجاد خطر برای خود و آدم های اطرافش می شود؛ و نتیجه این کار احتمالاً آواره شدن و بی خانمان شدن خودِ سگ خواهد بود! آیا چنین سرنوشتی ظالمانه نیست؟!
آموزش و تربیت سگ با اصول روانشناسی
رفتارشناسان دریافته اند که اساس تربیت، مبتنی بر همبستگی و یا احترامی است که بین حیوانات و انسان ها به وجود می آید. آن ها می گویند بهترین زمان برای برقراری این دلبستگی سنین ۶ تا ۸ هفتگی است زیرا شکل گیری زود هنگام حس اجتماعی، سگ را بیشتر مشتاق می کند تا کارهایی برای خوشایند صاحبش انجام دهد و از این رو پذیرش بیشتری برای یادگیری دارد.
آموزش سگ از تولگی تا بزرگسالی
بیشتر رفتار شناسان حیوانات خانگی توصیه می کنند که پاپی ها را از مادر و سایر هم زادان در سنین ۷ تا ۸ هفتگی جدا کرده و در خانه ای با کیفیت یک خانواده دوست داشتنی بگذارند در این سن پاپی (توله) بیشتر اشتیاق دارد که یکی از افراد خانواده (گروه) شود. او بیشتر به صاحبش وابسته شده و آموزش پذیرتر خواهد شد.
اگر شما پاپی مناسبی تهیه کنید که از یک نژاد قابل اعتماد باشد، انس گرفتن و تربیت پذیری آن به طور هماهنگی انجام خواهد شد چرا که وی با مادر و خواهران و برادران خود روابط اجتماعی خوبی داشته و در قبال نوازش بیشتری از جانب شما به یک حیوان جا افتاده که به آسانی با شیوه زندگی خانواده شما تطابق پیدا می کند تبدیل خواهد شد.
دوره خردسالی سگ ها در مقایسه با کودکی انسان ها خیلی کوتاه است، ۳ تا ۴ ماهگی در سگ سانان کم و بیش برابر با سه تا چهار سالگی در انسان ها است. در حالی که هیچ سن جادویی برای یک کودک وجود ندارد که بتواند بدون کمک، مستقل از لگن استفاده کند و یا به تنهائی به توالت برود. بعضی کودکان در سن ۲ سالگی شروع به یاد گیری می کنند برخی دیگر دیرتر.
آموزش دستشویی به توله سگ
میانگین سن کودکی که بتواند تنها به توالت برود چهار سالگی است و در مقایسه میانگین سن استقلال در رفع حاجت سگ سانان ۴ ماهگی است. کلمه میانگین را به خاطر بسپارید چرا که یادگیری این موضوع همانطور که برای کودکان از لحاظ سنی متغیر است برای سگ ها هم می تواند متفاوت باشد.
اگر سگ شما تا سن چهار ماهگی برای رفع حاجت تربیت نشده است فکر نکنید که دیگر یاد نخواهد گرفت، کمی صبر کنید و او را تحت فشار قرار ندهید. با یک برنامه سنجیده و حساب شده حتی اگر قدری هم طولانی شود امیدوار به انجام آن باشید.
شما نمی توانید انتظار داشته باشید که پیش از رسیدن به سن ۱۶ هفتگی، کنترل ادرار و مدفوع پاپی ارادی شده باشد، زیرا هنوز قدرت کنترل ماهیچه های باز و بسته کننده دریچه های مثانه و روده را پیدا نکرده است.
پاپی در این سن به سادگی نمی تواند برای مدت طولانی کنترل حرکات روده و مثانه خود را داشته باشد. فاصله بین مصرف آب و خوراکی تا عمل دفع ادرار و مدفوع خیلی کوتاه است. وقتی شما متوجه شوید که پاپی با حرکات مشخصی از قبیل بو کردن کف خانه برای جستجوی یک نقطه برای رفع حاجت و یا به صورت دایره وار راه رفتن می خواهد خود را راحت کند در این حالت وظیفه اصلی شما پیشگیری از رفع حاجت روی قالی ها و کف اطاق ها است.
به هر حال در این مرحله از زندگی پاپی، هر اقدامی یک تجربه یادگیری برای وی است به طوری که زمان مناسب برای شروع غیر رسمی آموزش رفع حاجت و برقراری عادت های خوب دیگر است.
حالا فرصت مناسب و کاملی برای شروع استفاده از غرایزی است که پاپی برای سکونت در لانه به ارث برده است.
در این حالت شما می توانید او را مجبور به تمیز نگه داشتن محل خوردن و خوابیدنش کنید به طوری که همیشه برای رفع حاجت به بیرون برود. البته غیر ممکن است که در همه اوقات یک پاپی جوان را مواظبت کرد اما راه حل های موقتی برای افزایش کنترل آن وجود دارند تا به سن ۱۶ هفتگی برسند که به شرح زیر است:
راهکارهای آموزشی برای تمیز نگه محل خوردن و خوابیدن توله
محدود کردن او در یک محوطه خاص که کف قابل شستشو دارد و با روزنامه پوشانده شده است (آشپزخانه، حمام و پاسیو). اگر محوطه خیلی وسیع و جادار است اجازه ندهید حیوان در آن بدود و به جست وخیز بپردازد او را در بخش کوچکی از اطاق محبوس کرده و یا او را در یک قفس قابل حمل بزرگ نگه دارید. اندازه محوطه محدود شده باید متناسب با اندازه پاپی باشد اما نباید از ۳ در ۵ فوت بزرگتر باشد.
یک جای خواب راحت در یک سر این قفس برایش تهیه کنید. و در سر دیگر یک صندوقچه توری با در باز قرار دهید تا بتواند در آن بنشیند، پائین برود، و به اطراف حرکت کند و هر چیزی را که در اطراف حرکت می کند تماشا کند.
مطمئن شوید همه محوطه این صندوقچه با روزنامه پوشانده شده باشد به طوری که نتواند روی کف بدون پوشش رفع حاجت کند. بلافاصله بگذارید که پاپی بفهمد چه انتظاری دارید.
اگر هدف نهایی شما آموزش رفع حاجت روی کاغذ است، پس هر بار که توله سگ از محل خواب خارج شده و از کاغذ استفاده می کند به او بگویید که جالب ترین و باهوش ترین سگ در جهان است، و با وجود آنکه تنها ۱۶ هفته سن دارد آموزش دفع روی کاغذ را یاد گرفته است.