دروازه هند (Gateway of India)در شهر مومبای یا بمبئی نام طاق نصرتی است که بریتانیاییها آن را بنا نهادهاند. این طاق در منطقهٔ «کُّلابه» در جنوب شهر بمبئی و در مدخل بندرگاه (أپولوبندر) و در کنار دریا واقع است. ارتفاع این بنا 26 متر است.
این بنا از نادر آثار تاریخیای است که به مناسبت یک رویداد، برای پذیرایی از میهمان ساخته شدهاست. دروازه هندوستان یک طاق نصرت باشکوهی است که به مناسبت دیدار شاه جرج پنجم و شهبانو مری بریتانیا از هند ساخته شده بود.
در کشور پهناور هند مکان های زیادی برای گشت و گذار و تفریح وجود دارد اما در هر شهر جاذبه هایی هست که حتما باید آن ها را در برنامه های سفر گنجاند چرا که سفر بدون دیدن آن ها کامل نمی شود. بازدید از دروازه هند هم برای مسافران این کشور ضروری است. هند تاریخ پر فراز و نشیبی داشته است، در زمان های دور به عنوان یکی از ثروتمندترین سرزمین های جهان شناخته می شد به همین خاطر همواره مورد تاراج و دست درازی کشورهای پر قدرت یا همجوار قرار می گرفت، متاسفانه وجود جنگ های متعدد باعث شده که بسیاری از آثار مهم این سرزمین تاریخی از بین بروند و خسارات مالی و جانی زیادی به هندی ها وارد شود.
سربازان و پادشاهان زیادی جان شان را برای حفاظت از هند از دست داده اند که غم مرگ آن ها هنوز هم بر قلب مردمان این دیار سنگینی می کند. آن ها تصمیم گرفتند برای زنده نگه داشتن یاد و خاطره سربازهای از دست رفته در جنگ ها یادواره ای بسازند تا با این کار کمی قدردان فداکاری این افراد باشد و این یادواری چیزی نیست جز دروازه هند.
دروازه هند امروزه یادبودی است از 82000 سربازی که در سال 1914 میلادی (جنگ جهانی اول) کشته شدند. آن ها سعی کرده بودند تا از وطن شان در مقابل ارتش کشورهای فرانسه، فنلاند، شرق آفریقا، ایران، انگلیس، افغانستان و ... حفاظت کنند.
درست است که هند در جنگ های جهانی خسارت های زیادی را متحمل شد اما دروازه هند به گونه ای ساخته شده که نماد پیروزی و افتخار این کشور باشد. این سازه 42 متر ارتفاع و 9.1 متر عرض دارد و در سال 1931 میلادی توسط معماری مشهور به نام سر ادوین لوتینز (Sir Edwin Lutyens) ساخته شد.
در ابتدا قرار بود دوازه هند تنها یادآور سربازان از دست رفته در جنگ جهانی اول باشد اما امروزه نمادی از فداکاری های همه سربازان و نظامیان هندی در طول تاریخ این کشور است و اهمیت معنوی زیادی برای هندی ها دارد.
دروازه هند دهلی یکی از جاذبه های گردشگری مهم و ارزشمند در این شهر است.
این سازه از لحاظ معماری نیز زیبایی، شکوه و عظمت خاصی دارد.
دسترسی به دروازه هند دهلی بسیار آسان بوده و اطراف آن پر از جاهای دیدنی دهلی است.
دروازه هند دهلی یکی از نمادهای ملی گرایی در هندوستان به شمار میرود.
انگلیسی ها پس از جنگ جهانی اول شروع به ساخت و ساز یادبودهای جنگی کردند و این کار نه تنها در انگلستان انجام میشد بلکه در سرزمین های مستعمره ی آن نیز ساخت این نوع بناهای یادبود شکل گرفت. ایده ساخت و ساز دروازه هند دهلی نیز در راستای همین گونه یاد بود ها بود که با هدف زنده نگه داشتن کشته های جنگ جهانی اول و ادای احترام به آنها ساخته شده است. در جنگ جهانی اول 90 هزار سرباز هندی جان خود را از دست دادند و جالب است بدانید نام این سربازها بر روی دروازه دهلی نو حک شده است.
هندی ها امیدوار بودند با شرکت در جنگ جهانی اول در جبهه سربازان بریتانیایی جنبش استقلال طلبی خود را گسترش دهند که متاسفانه اقدام آن ها بی فایده بود و نه تنها به استقلال کشور هندوستان کمک نکرد بلکه کشته های فراوانی نیز بر جای گذاشت. سربازان هندی در دیگر مناطق گروه های متفقین نیز از جمله، فرانسه، بلژیک، قاهره برای خدمت رسانی در جنگ جهانی اول فرستاده می شدند. دانستن همین قصه ها است که هویت بناها را شکل میدهند و هنگامی که از آن آگاهی داشته باشیم هدفمندتر با بازیدشان میرویم.
معمار بنای دروازه هند یک طراح انگلیسی به نام سر ادوین لوتینز انگلیسی بود که بسیاری از بناهای یادبود جنگ را طراحی کرده و هم چنین وی طراح بخش دهلی نو در پایتخت هندوستان نیز بوده که بسیاری از بناهای این منطقه با نام این معمار گره خورده است. سنگ بنا دروازه دهلی هند در سال 1921 توسط دوک کانات سومین پسر ملکه ویکتوریا گذاشته شد. ساخت بنای یادبود جنگ در دهلی تا سال 1931 ادامه یافت. سر لوتینز در ساخت دروازه هند از بنای طاق پیروزی فرانسه الهام گرفته است که خودش نیز در خاطراتش این نکته را یادآور شده است و به آن نیز افتخار کرده است.
این دروازه شکل و شمایل معماری هندوستان را به هیچ وجه ندارد و به سبک بنای اروپایی ساخته شده است و حتی در تزیین دیواره های آن از معماری غنی هندوستان تاثیر نگرفته است. اما در تزیین دیوارهای دروازه بمبئی المان های هندی دیده می شود و با اینکه آن بنا هم معمار غربی دارد اما نشانه هایی از معماری هند را در طراحی به کار برده است.
سر ادوین لوتینز این بنا را به صورت چهار طاقی ساخته است که از یک جهت دارای رفت و آمد است و از یک جهت دیگر با حضور مجسمه ی سنگی قابل رفت و آمد نیست. از طاق های موسوم به طاق رومی در ساخت دهانه های دروازه استفاده شده است. طاق پوشش قوسداری است که بین دو دیوار زده می شود و سقف طاقی را معمار ایجاد میکند. اینکه طاقی ها طرااز باشند و شکست در آن ها ایجاد نشود بسیار مهم است. این شیوه معماری در سرزمین های خاورمیانه از جمله بین النهرین و ایران در هزاره های دور استفاده می شود.
از آنجایی که آب و هوای شهر دهلی از شروع ماه آبان تا اواخر اسفند در وضعیت مناسبی قرار دارد، فصل مناسب برای بازدید از دروازه هند دهلی نیز میتواند همین ایام باشد. لازم به ذکر است که در ایام ذکرشده، دهلی دارای آب و هوای بسیار مطبوعی بوده و معمولا این ایام، فصل رویش گلها و گیاهان در شهر دهلی به شمار میرود.
نزدیکترین ایستگاه مترو به دروازه هند دهلی سکرتاریال نام دارد. این ایستگاه که بر روی خط زرد رنگ مترو قرار گرفته، در 2.3 کیلومتری دروازه هند واقع شده است. البته ایستگاه دیگری به نام باراخامبا نیز که بر روی خط مترو آبی رنگ دهلی دیده میشود، تنها 3 کیلومتر با دروازه دهلی فاصله دارد. بنابراین شما با سوار شدن به مترو یکی از این دو خطوط به راحتی میتوانید به تماشای یکی از مکان های دیدنی دهلی بروید. ناگفته نماند که اتوبوسهایی که به سمت عمارت پاتالیا در حرکت هستند نیز گزینه مناسبی برای دسترسی به دروازه هند دهلی به شمار میروند.
دروازه ی هند دهلی یا ایندیا گیت بنای یادبود از روزگار جنگ جهانی اول در هندوستان است. این بنا در پایتخت کشور هندوستان واقع شده است که سمبلی از کشتگان سربازهای هندی در ارتش بریتانیا هستند. دروازه دهلی از مهمترین جاذبه های توریستی تاریخی دهلی نو است. اغلب گردشگران به اشتباه فکر میکنند این دروازه شهر قدیم دهلی بوده است اما داستان ساخت و ساز این دروازه به زمان جنگ جهانی اول باز میگردد. در گذشته تا حدود دویست سال پیش، اکثر شهرها دارای حصار دیواری و دروازه بوده اند و رفت و آمد مردمان شهر از طریق همین دروازه ها چک میشده است. اما دروازه ی هند در دهلی نشانی از دروازه های قدیم نیست.
