چه نوع چوب هایی در ساخت گیتار استفاده می شود؟

کیفیت صدای ساز گیتار به چگونگی ساخت و چوب بکار رفته در آن بسیار زیاد بستگی دارد. سازندگان حرفه ای گیتار می دانند که از چه نوع چوبی برای چه سبکی از نوازندگی گیتار استفاده کنند. در ساخت گیتار از انواع چوب ها استفاده شده است؛ ولی امروزه، سازندگان حرفه ای بر سر چند مدل چوب برای ساخت گیتار کلاسیک اتفاق نظر دارند.
یک نکته ی مهم در گیتار طرز استفاده از چوب ها در ساخت گیتار است. معمولا در ساخت بدنه ی گیتار های حرفه ای، از چوب های یکپارچه استفاده می شود.این نوع ساخت یعنی چوب یکپارچه باعث طنین بیشتر صدا و همچنین تولید هارمونیک های بهتر و دقیق تر درنتیجه ارائه ی کیفیت صدایی مطلوب تر می شود.
توجه داشته باشید در ساخت گیتار های غیرحرفه ای و ارزان قیمت برای کاهش هزینه ی تولید از اصل یکپارچگی استفاده نمی شود و رویه ی بدنه با لمینت ساخته می شود.

مراحل ساخت گیتار:

بدنه ی گیتار کلاسیک از سه بخشِ رویه، پشت و اطراف تشکیل می شود
هر بخش بهتر است از چوب یکپارچه باشد. حالا می خواهیم بدانیم کدام چوب برای رویه و کدام چوب برای پشت و اطراف بدنه مناسب است؟
مهم ترین قسمت بدنه ی گیتار رویه ی (Top) آن است. استفاده از چوب های مرغوب در این منطقه بسیار متداول است. یکی از چوب هایی که به طور سنتی سالیان سال است در ساخت گیتار مورد استفاده قرار می گیرد، سدر قرمز است. پشت و کنار ها معمولا به طور سنتی از چوب (رز وود) ساخته می شوند؛ همچنین دسته ی گیتار از (سدر یا ماهون) و صفحه ی انگشت گذاری از (آبنوس) استفاده می شود.
ترکیبی از این چوب ها در طول تاریخ باعث تولید گیتار هایی بسیار با کیفیت و خوش صدا شده است
استفاده از چوب های ذکرشده برای ساخت یک گیتار کلاسیک مناسب است. برای ساخت یک گیتار فلامنکو به ترکیبات دیگری از چوب نیاز داریم که بتواند صدا، احساس و تاچ یک موسیقی فلامنکو را تداعی کند.
تفاوت بین دو گیتار کلاسیک و فلامنکو، در خصوصیات طنین و رنگ صداست. گیتار فلامنکو دارای ضرب های قوی، خشن، و صدایی زبر است. از طرف دیگر گیتار کلاسیک دارای صدای نرم، لطیف، دلپذیر و نسبتا بم است.
چوب های استفاده شده در یک گیتار فلامنکو بسیار روشن تر از یک گیتار کلاسیک است. در ساخته بدنه ی گیتار فلامنکو، معمولا از چوب صنوبر آلمانی استفاده می کنند که به رنگ زرد کم رنگ هستند. پشت و کنار بدنه به طور سنتی، از چوب سرو یکپارچه، دسته از ماهون و صفحه ی انگشت گذاری از رز وود انتخاب می شود.

انواع چوب های مناسب برای ساز گیتار

صفحه رویی (Sound board) :

صفحه رویی در گیتارهای کاسه دار دارای مهم ترین نقش در تولید صدا می باشد و غالبا از چوب (Spruce) و یا (Cedar) برای ساخت آن استفاده می شود. توجه داشته باشید که ضخامت و نحوه پشت بندی (Bracing) صفحه رویی نیز در کیفیت صدای حاصله موثر می باشد.

چوب کاج (Spruce):

چوب کاج چوبی است سبک و نسبتا مقاوم نسبت به کشش ولی در برابر ضربه آسیب پذیر است و دارای آوندهای عمودی می باشد.این چوب جزو پر استفاده ترین چوب برای صفحه رویی گیتار است و قادر به تولید صدایی رسا می باشد .این چوب دارای انواع مختلفی است که از آن جمله می توان به (Spruce Sitka) و (Adirondack) و (Engelmann) اشاره کرد.

چوب Adirondack چوبی ایدئال برای صفحه رویی است چون هم دارای تفکیک صدای زیاد است و هم در اجراهای قدرتمند بسیار کارآمد است ولی قیمت بالایی دارد و نیز در اجراهای آرام نیز کارایی چندانی ندارد ،در عوض چوب Emglemann برای اجراهای آرام مناسب است. چوب Sitka نیز کیفیتی ما بین دو نوع ذکر شده دارد و تقریبا پر استفاده ترین چوب بین این سه چوب کاج است.

چوب سرو (Cedar):

چوب (Cedar) کمی از چوب (Spruce) تیره تر است و از تراکم کمتری نیز برخوردار است. این چوب قادر به تولید صدایی گرم تر از چوب کاج است ولی تفکیک و وضوح صدای کمتری در صداهای قدرتمند دارد و برای نوازندگانی با لمس (Touch) نرم بهتر است.

این چوب بسیار سریعتر از چوب کاج جا افتاده می شود و قادر است تقریبا بعد از چند ماه نوازندگی، صدایی با هارمونیک بالا و گرم تولید کند درصورتی چوب کاج بعد از سالها نوازندگی جا خواهد افتاد.

صحفه پشت و کناره ها (Back and Sides):

معمولا جنس چوب صفحه پشت و کنار ها یکسان است ،جنس چوب بکار رفته در صفحه پشت و کناره بسیار سخت تر از صفحه رویی است و از تراکم و وزرن بیشتری برخوردار است.

برای ساخت صفحه پشت و کنارها می توان از انواع مختلفی از چوب استفاده کرد که در زیر به برخی از پر کاربردترین آنها خواهیم پرداخت:

رز وود (Rosewood):

رز وود یکی از محبوب ترین چوب ها در ساخت گیتار است ،این چوب در ۳ نوع هندی (Indian rosewood) و برزیلی (Brazilian rosewood) ,و ماداگاسکار (Madagascar) موجود است که نوع برزیلی آن بسیار گران قیمت است و از ظاهری لوکس برخوردار است.

ماهون (Mahogany)

ماهون یک نوع چوب متراکم، دارای رنگی تیره، و رگه های نزدیک بهم است. به طور کلی از لحاظ تن، بسیار گرمتر، تاریکتر نسبت به سرو و صنوبر است. اگر چه معمولا به عنوان تزئینی برای پشت و کناره های کاسه گیتار استفاده می شود، ماهون گاهی بعنوان ماده اصلی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.

هنگامی که از چوب متراکم ماهون در ساخت تاپ گیتار استفاده شود، صدایی کوبنده و واضح با فرکانس های هارمونیک محدود و فرکانس های بالای رضایت بخش ارائه می کند. صفحات کناری و پشتی ساخته شده از چوب ماهون، غالباً فرکانس های زیر و بم را تقویت می کنند، فرکانس های هارمونیک را بارزتر می سازند و صدایی «چوبی » تولید می کنند .

افرا (Maple)

افرا چوبی سنگین با صدای تخت و ظاهر زیباست که دارای گونه های مختلف است. گرچه افرا (MAPLE) از محبوبیت کمتری به عنوان یک چوب برای ساخت ساز دارد، با این وجود افرا در برخی از محبوب ترین گیتار های صوتی که تا کنون ساخته شده است بکار گرفته شده است. یکی از سخت ترین و متراکم ترین گونه های چوب های مخصوص سازبوده، افرا در کنار طرح ریزی عالی و تعریف عالی از نت، صدای بسیار واضح و خوبی تولید می کند.

نوئل سیتکایی (Sitka Spruce)

سیتکا اسپروس یکی از محبوب ترین چوب ها برای ساخت تاپ گیتار آکوستیک است. این چوب مقاوم و سبک، صدایی شفاف و قدرتمند دارد.

اسپروس سرخ (Red Spruce)

این چوب برای ساخت تاپ گیتارهای آکوستیک سیم استیل بسیار مناسب است؛ زیرا صدایی غنی، پُر، شفاف و بلند دارد.

کوآ (Koa)

کوآ، چوبی سخت و متراکم است. هنگامی که از این چوب در ساخت تاپ گیتار استفاده شود، صدایی قرص ومحکم (به خصوص در دامنه فرکانس های بالا) با فرکانس های میانی تقویت شده را پدید می آورد. در قالب صفحات کنار و پشت گیتار، کوآ صدایی شبیه به ماهون دارد.

ساپلی (Sapele):

ساپلی چوب بومی آفریقاست و و تا حدودی به ماهاگونی شبیه است با این تفاوت که کمی سبک تر است.این چوب دارای صدایی روشن و زنگ دار است.

اولین تفاوت چوب های گیتار آکوستیک

چوب های لمینت در مقابل چوب های سالید (یک تکه) : هنگام خواندن در ارتباط با گیتار های آکوستیک، شما ممکن است متوجه شوید که در سازهای ارزانتر، تمایل به استفاده از چوب های لمینت وجود دارد، درحالی که در گیتار های گرانتر تمایل به استفاده از چوب های سالید(یک تکه) دیده می شود.

به طور خلاصه، یک گیتار با بدنه کاملا لمینت، جلو، پشت و کناره ها از تکه های چوبی لایه لایه ساخته شده است.

ساخت چوب های یک تکه به این معنی است که گیتار از ورق های چوبی سالید ساخته شده است. معمولا قسمت جلو، پشت یک گیتار تمام بدنه از دو ورق سخت چوبی، همراه با یک مرکز متصل قابل رویت ساخته شده است. مهمترین مزیت استفاده از چوب های سالید این است که این نوع چوب ها بسیار پر طنین تر هستند، و بنابراین تن صدای بسیار بهتری نسبت به گیتار های لمینت دارند.

بعلاوه، گیتار های چوب سخت( به ویژه صنوبر) در اثر خشک شدن در طی زمان بهتر و طنین تر می شوند. با این حال، کار با گیتار از جنس چوب های سالید به مراتب سختتر، و همچنین گرانتر می باشند.

گیتار های از جنس چوب های لمینت نسبتا ارزانتر بوده و کار با آن ها به مراتب آسانتر است.

با این حال، در حالیکه گیتار های بدنه سالید اغلب در طی زمان کیفیت بهتری پیدا می کنند، گیتار های لمینت درنهایت رو به زوال می روند و از کیفیت آن ها کاسته می شود.

تفاوت انواع چوب های گیتار

صنوبر (SPRUCE)

صنوبر محبوبترین چوب به منظور استفاده در ساخت گیتار های حرفه ای است و با کم رنگ بودنش شناخته می شود. دلیل این محبوبیت بخاطر تن صدای همه گیر و عالی آن است. صنوبر زمانی که برای ساخت ساز های چوبی ترکیب می شود همواره نتیجه خوبی از کیفیت را نشان داده است.

علاوه بر این، همچنین دارای طرح و حجم بسیار مناسب جهت بوت شدن است. صنوبر گونه ای رایج از چوب است، که باعث افزایش اعتبار مواد تشکیل دهنده گیتار می شود.

صنوبر سیتکا رایج ترین نوع از صنوبر، با رگه های مختلف مانند “پنجه خرس” که باعث زیباتر شدن هر چه بیشتر می شود. سیتکا با هارمونیک های اساسی مشخص شده است.

سرو (SEDAR)

سرو احتمالا دومین ماده پر طرفدار برای گیتار های حرفه ای است و به طور کلی می توان با رنگی که بیشتر به سمت قهوه ای مایل به قرمز است آن را شناخت.

تفاوت چوب های صنوبر و سرو در گیتار اکوستیک

در تفاوت چوب های سرو و صنوبر گیتار آکوستیک ، سرو بسیار کم تراکم تر است. این امر باعث ساکتتر، روشنتر و ماندگاری کمتر نسبت به صنوبر می شود. اما نکته مهم این است که سرو بسیار گرمتر بوده و نیاز به زمان کمتری برای رسیدن به پتانسیل کامل تونال خود دارد. در نتیجه، سرو یک انتخاب محبوب در بین نوازندگانی با انگشتان سبک است.

ماهون یا ماهاگونی (MAHOGANY)

ماهون یک نوع چوب متراکم، دارای رنگی تیره، و رگه های نزدیک بهم است. به طور کلی از لحاظ تن، بسیار گرمتر، تاریکتر نسبت به سرو و صنوبر است. اگر چه معمولا به عنوان تزئینی برای پشت و کناره های کاسه گیتار استفاده می شود، ماهون گاهی بعنوان ماده اصلی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. بعنوان ماده ای برای پشت و کناره های گیتار، چگالی ماهون می تواند محکم و همراه با طرح ریزی فوق العاده، گرم، اما با تعریف و یک کاراکتر “چوبی” باشد.

تاثیر چوب افرا در صدای گیتار

گرچه افرا (MAPLE) از محبوبیت کمتری به عنوان یک چوب برای ساخت ساز دارد، با این وجود افرا در برخی از محبوب ترین گیتار های صوتی که تا کنون ساخته شده است (بعنوان مثال Gibson J-200) بکار گرفته شده است. یکی از سخت ترین و متراکم ترین گونه های چوب های مخصوص سازبوده، افرا در کنار طرح ریزی عالی و تعریف عالی از نت، صدای بسیار واضح و خوبی تولید می کند.

همه گیتار های آکوستیک از جنس افرا، و حرفه ای ترین گیتار ها از جنس افرا معمولا رایج نیستند، اما چوب افرا در پشت و کناره های گیتار بسیار استفاده می شود، و اغلبا توان های بالا و رنج متوسط را به گیتار اضافه می کند.

چوب بلسا بنفش (BALSA)

به عنوان یکی از گرانترین گونه های چوب ساخت ساز شناخته می شود، چوب بلسان بنفش حرف برای گفتن بسیار دارد. با این حال، با تن گرم و صاف همراه با هارمونی های فرعی پیچیده بسیار جذاب و فریبنده می باشد. از لحاظ ظاهری، چوب بلسان بنفش معمولا قهوه ای تیره، شکلاتی، همراه با رگه های باریک است، و به طور کلی بعنوان ماده ای برای پشت و کناره های بدنه گیتار استفاده می شود.

ترمولو به چه نوع سازدهنی گفته می شود؟