چرا دندان ها را بی حس می کنیم؟

داروهای بی حسی چند نوع هستند؟

به طور کلی داروهای بی حس کننده دندان و لثه در دندانپزشکی به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:

گروه اول :

داروهایی هستند که در آنها از ماده بی حس کننده لیدوکایین به همراه آدرنالین استفاده شده است. آدرنالین باعث می شود عروق خونی در ناحیه ای که آمپول بی حسی تزریق شده است تنگ شده و داروی بی حسی لیدوکایین همان جا در کنار عصب دندان بماند و دندان را برای مدت طولانی بی حس کند. ولی آدرنالین کمی باعث تپش قلب نیز می شود، بنابراین افرادی که بیماری قلبی عروقی دارند، نباید از این نوع داروی بی حسی استفاده کنند، چون باعث تپش قلب و خطر برای آنها خواهد شد.

گروه دوم :

داروهایی هستند که فاقد آدرنالین هستند، بنابراین گرچه اثر کوتاه مدت تری دارند، ولی بعضی بیماران خاص باید از این دارو استفاده کنند که تفاوت قیمت چندانی با اولی ندارد. اگر شما بیماری خاصی دارید، حتما قبل از تزریق آمپول، آن را با دندانپزشک تان در میان بگذارید تا داروی بی حسی مناسب را برای شما تزریق کند.

اپی نفرین در دارو های بی حس کننده

اپی نفرین (شناخته شده به عنوان آدرنالین) یک هورمون و انتقال دهنده عصبی است. آدرنالین باعث افزایش ضربان قلب، انقباض عروق و انبساط راه های هوایی شده و در بروز واکنش جنگ و گریز سیستم عصبی سمپاتیک مؤثر است. این هورمون معمولا در مواقعی که فرد هیجان بالا را تجربه می کند در بدن ترشح می شود.

وقتی داروی بی حسی دندانپزشکی به شما تزریق می شود، بدن سریعا تلاش میکند با افزایش جریان خون به آن ناحیه، آسیب را ترمیم کند بنابراین میتواند داروی بی حسی را که به عنوان ماده خارجی شناسایی کرده است، از محل دور کند. اگر این پاسخ محافظت کننده بدن، ماده بی حسی را از محل تزریق دور کند، دهانتان مدت زیادی بی حس نمی ماند و دچار درد مربوط به کارهای دندانپزشکی میشوید. صد سال پیش این امر مشکل بزرگی در استفاده از داروهای بی حسی محسوب میشد. در سال ۱۸۹۷ مردی به نام ابل، ادرنالین را کشف کرد. در سال ۱۹۰۳ از ادرنالین به عنوان شریان بند استفاده شد تا ماده بی حسی مدت بیشتری باقی بماند.

از اپی نفرین در غلظت بسیار کم ۱ به ۱۰۰۰۰ استفاده می شود. ممکن است این دوز به نظر ضعیف برسد اما مشخص شده است که حتی رقیق شده آن با نسبت ۱ به ۲۰۰۰۰۰ نیز خواص مفید اپی نفرین را دارد. در حالی که عوارض آن در حد کمینه است. اپی نفرین که به عنوان تنگ کننده رگ (vasoconstrictor) شناخته میشود، باعث میشود رگهای خونی منقبض یا کوچکتر شوند که این امر کمک شایانی به دندانپزشکان میکند.

دلایل بی حس نشدن دندان چیست؟

چرا داروی بی حسی دندان دارای اپی نفرین است؟

اپی نفرین به سه روش به دندانپزشک کمک مینماید:

1- ماده بی حسی آهسته و تدریجی تر در بدن جذب میشود چون جریان خون به محل تزریق کاهش یافته است. از آنجایی که جریان خون کاهش یافته، خطر اور دوز ناشی از بی حسی به حداقل میرسد.

2- از آنجایی که جریان خون کم شده است، بی حسی در اطراف عصب مورد نظر، مدت بیشتری باقی می ماند و به دندانپزشک امکان میدهد مدت بیشتری بتواند با همان دوز بی حسی کار کند. همچنین ممکن است تا چند ساعت پس از ترک مطب، تاثیر بی حسی بر شما باقی بماند که البته گاهی اوقات ممکن است عارضه ای ناخوشایند باشد

3- با تزریق بی حسی حاوی اپی نفرین، خونریزی در محل عمل به حداقل میرسد. در صورتی که دندانپزشک عمل جراحی پیچیده تری انجام میدهد که بافت لثه نیز در آن درگیر است، این خاصیت عالی است چون اگر خونریزی زیاد باشد دندانپزشک نمیتواند بافتها را به خوبی ببیند.

چرا برای بی حسی آمپول را درون لپ میزنند ؟

شاید بپرسید که دندانپزشک چرا وقتی می خواهد روی دندان آسیای شما کار کند، آمپول را درون لپ تان تزریق می کند؟ جالب است بدانید که برای تزریق داروی بی حسی در دهان، نقاط مشخصی وجود دارد که در این نقاط، اعصاب مربوط به فک، لثه و دندان های شما عبور می کنند. معمولا برای بی حس کردن دندان های فک بالا، آمپول بی حسی در لثه مجاور همان دندان و یا به اصطلاح در پای همان دندان تزریق می شود، ولی اگر قرار باشد دندانپزشک روی دندان های آسیای فک پایین شما کار کند، ناحیه درون لپ شما را بی حس خواهد کرد.

از این محل، اعصاب اصلی فک پایین عبور می کنند که با این تزریق، کل این عصب بی حس خواهد شد و نشانه این که شما کاملا بی حس شده اید، این است که نیمی از زبان شما بی حس می شود. برای کار کردن روی دندان های آسیای کوچک، عصب چانه شما بی حس می شود و شما حس می کنید چانه تان بی حس است. گاهی لازم است برای بی حس شدن کامل دندان شما، آمپول بی حسی در کانال های خود دندان تزریق شود که این کار هنگام عصب کشی دندان شما انجام می گردد. گاهی لازم است داروی بی حسی، درون الیاف نگه دارنده دندان تزریق شود که این تزریق دردناک است، ولی دندان شما را در مواردی که به سختی بی حس می شود، کاملا بی حس خواهد کرد.

راه غلبه بر ترس از دندانپزشکی در کودکان

نکاتی که زمان تزریق بی حسی کامل در دندان پزشکی باید رعایت شود:

1- آماده سازی:

اگر شما برای درمان دندان خود به بی حسی کامل نیاز داشته باشید دندان پزشک بخشی از دهان شما را با هوا یا پنبه خشک می کند. پس ازآن بسیاری از دندان پزشکان پوست آن ناحیه را با یک ژل بی حس کننده بی حس می کنند.

2- تزریق:

در این مرحله دندان پزشک داروی بی حسی را به آرامی به بافت لثه تزریق می کند. اکثر مردم تیزی سوزن و ورود آن به لثه را احساس نمی کنند اما در عوض سوزش ناشی از حرکت داروی بی حسی در بافت لثه احساس می شود.

3- محل تزریق:

داروی بی حسی باید در نقطه ای از دهان که اعصاب مربوط به فک، لثه و دندان از آن عبور می کند، تزریق شود. عموماً برای بی حس کردن دندان فک بالا لازم است تا بی حسی در لثه مجاور همان دندان یا به عبارتی در پای همان دندان تزریق شود. برای دندان های آسیای فک پایین ناحیه درون لپ که اعصاب اصلی فک پایین ازآنجا عبور می کنند، بی حس می شود. برای بی حس کردن دندان های آسیای کوچک عصب چانه باید بی حس شود. اگر مشکلات دندان مربوط به ریشه بوده و نیاز به عصب کشی است، بی حسی باید در کانال های دندان تزریق شود. اگر دندان به سختی بی حس می شود دندان پزشک داروی بی حسی را در الیاف نگه دارنده دندان تزریق می کند که کمی دردناک خواهد بود.

4- تأثیر بی حسی:

اثر بی حسی کامل می تواند تا چندین ساعت باقی بماند. بعد از اتمام کار و ترک مطب ممکن است خوردن یا به وضوح صحبت کردن برای شما دشوار باشد. حتی نوشیدن مایعات با نی نیز برایتان دشوار خواهد بود. مراقب باشید تا ناحیه بی حس شده را با دندان گاز نگیرید زیرا بدون اینکه دردی حس کنید به خود آسیب می زنید.

چه کنیم که بی حسی راحت تر و کاملی داشته باشیم؟

مهم ترین کار غلبه بر ترس و ایجاد کنترل بر روی نگرانی ها و افکار منفی است. اگر هر نگرانی دارید با دندان پزشک خود در میان بگذارید. مطمئن باشید توضیحات دندان پزشک کمک زیادی خواهد کرد تا نگرانی هایتان رفع بشود.بی حسی دندان شما ممکن و قابل انجام است. شب قبل خواب کافی داشته باشید. وقت های دندان پزشکی خود را در مواقع پراسترس یا زمانی که خیلی خسته با بیمار هستید تنظیم نکنید. اگر سابقهٔ مشکلات بی حس نشدن داشته اید حتماً به دکتر خود اطلاع دهید. می توانید اگر منع مصرفی ازنظر پزشکی ندارید، یک ساعت قبل از مراجعه یک مسکن سادهٔ بدون نسخه (مانند ایبوپروفن 400 میلی گرم) استفاده کنید.

آیا راهی برای از بین رفتن تاثیر بی حسی دهان وجود دارد؟

کارهای دندانپزشکی از جمله روکش دندان، پر کردن دندان و درمان ریشه (عصب کشی) نیازمند بی حسی موضعی است که طی آن لبها، گونه و زبان بی حس می شوند. این بی حسی ممکن است دو یا چند ساعت پس از درمان باقی بماند. هنگامی که دهان و لبها بی حس می شوند صحبت کردن، خندیدن و نوشیدن دشوار می گردد.
پس از اتمام کار درمان دندانپزشکی تجویز دارویی به نام فنتولامین مسیلات (Phentolamine mesylate) میتواند حس دهان را به حالت طبیعی بازگرداند. مطالعات نشان میدهند فنتولامین مسیلات که به صورت تزریق پس از اتمام درمان دندانپزشکی به بیمار داده می شود می تواند بی حسی لبها، گونه و زبان را سریعتر (معمولا ظرف یک ساعت) بازگرداند. اگر درمان دندانپزشکی باعث درد استخوان یا بافت نرم بشود و بی حسی موضعی تا مدتی پس از درمان موجب بر طرف شدن درد باشد، استفاده از فنتولامین مسیلات توصیه نمی شود.