درمان انحراف چشم چیست؟

زمانی که چشم ها باهم در یک راستا نباشند و همزمان به یک شی نگاه نکنند گفته می شود فرد دچار انحراف چشم، استرابیسم یا لوچی است. انحراف چشم ممکن است به سمت داخل(ایزوتروپی)، خارج(اگزوتروپی)، بالا(هایپرتروپی) و یا پایین(هیپوتروپی) باشد. گاهی مواقع نیز ممکن است ترکیبی از این موارد در فرد ظاهر شود.

علائم شايع

ناهماهنگی حرکات چشمها (در بعضی موارد تنها در موقع نگاه کردن به جهت های خاصی، قابل مشاهده است)، دوبینی (گاهی)، دید با تنها یک چشم همراه با فقدان درک عمقی، خستگی چشم.اگر مي بينيد که چشم کودکتان به داخل يا خارج منحرف مي شود، يا قادر به تمرکز روي اشياء نيست ويا به نظر ميرسد که چشمانش انحراف دارد؛ به چشم پزشک مراجعه کنيد. در 30 تا 50 درصد موارد، کودک بدنبال استرابيسم دچار آمبليوپي (تنبلي چشم) مي شود. در کودکان استرابيسم بيشتر در سن زير 6 سال شروع مي شود.علائم استرابيسم در بزرگسالان عبارتست از:

• خستگي چشم
• دوبيني (ديپلوپي)
• محو بودن تصوير
• احساس کشش اطراف چشم ها
• احساس ناراحتي و مشکل هنگام مطالعه
• اختلال درک عمق

بسياري از بزرگسالان مبتلا به استرابيسم، براي اصلاح تمرکز مناسب سر يا صورت خود را کج مي گيرند. همچنين اين افراد قادر به نگاه مستقيم به صورت سايرين نيستند که باعث بروز مشکلات اجتماعي برايشان مي شود. اين مسئله بر روي موقعيت هاي شغلي و اجتماعي ايشان تأثير منفي مي گذارد.

درمان انحراف چشم

با توجه به موارد گفته شده مشخص شد که انحراف چشم با عمل لیزیک چشم درمان نمی شود. اما برای انحراف چشم روش های درمان متفاوتی وجود دارد که پزشک با معاینه ی بیمار، راه درمان مناسبی را ارائه می دهد. قطره های چشمی، بستن چشم قویتر برای اصلاح آمبلیوپی (تنبلی چشم)، ورزش عضلات چشم، تجویز عینک با قدرت انکساری مناسب، تجویز عینک حاوی منشور، تزریق سم بوتولینیوم و عمل جراحی عضلات خارج کره ی چشمی، از راه های درمان انحراف چشم هستند.

جراحی انحراف چشم

برخلاف عمل لیزیک چشم که قرنیه تحت عمل قرار می گیرد. در درمان انحراف چشم عضلات چشم عمل می شوند. هیچگاه و در جریان هیچ نوع عمل جراحی، کره ی چشم از محل خود خارج نمی شود. عمل انحراف چشم در واقع ایجاد برشی کوچک در بافت پوشاننده چشم است که به چشم پزشک این امکان را می دهد تا به عضلات زیرین این بافت دسترسی پیدا کند. این که کدام عضلات تحت عمل جراحی قرار گیرند، بستگی به جهت چرخش چشم دارد. گاهی اوقات لازم است هر دو چشم تحت عمل قرار گیرد.

انجام عمل انحراف چشم در اطفال با بیهوشی همراه است، ولی جراحی بزرگسالان با بی حسی موضعی نیز می تواند صورت بگیرد. بهبودی در این عمل سریع است و فرد، اغلب ظرف چند روز به فعالیت های طبیعی اش بر می گردد. بعد از عمل جراحی انحراف چشم، گاهی استفاده از عینک یا منشور نیز ضرورت پیدا می کند. گاهی اوقات ممکن است اصلاح انجام شده بیشتر یا کمتر از مقدار مورد نظر باشد که در آن صورت انجام عملی دیگر ضرورت خواهد یافت.

توصیه می شود عمل انحراف چشم هر چه سریع تر صورت گیرد، زیرا شیرخوار به محض اینکه چشم هایش مستقیم شد، امکان دید طبیعی و دید دو چشمی را پیدا خواهد کرد. از عوارض عمل انحراف چشم یا استرابیسم می توان به عفونت، خونریزی و از دست دادن دید اشاره کرد. البته این موارد به ندرت دیده می شوند.

آبریزش چشم را چگونه درمان کنیم؟

درمان های غیر جراحی برای انحراف چشم

در برخی موارد، استرابیسم متناوب و با زاویه کوچک، بدون جراحی و تنها با بینایی درمانی رفع می شود. برای مثال بیماری نارسایی همگرای چشم (CI) نوعی از اگزوتروپیای متناوب است که در آن چشم ها معمولاً هنگام خیره شدن به اشیایی در دور دست در یک راستا قرار دارند ولی زمان خیره شدن به جسمی در فاصله ی نزدیک هم تراز نیستند این مشکل چشمی خواندن و نوشتن را با مشکل مواجه می کند، از طرفی تاری دید، دو بینی و سر درد هم از دیگر علائم آن هستند. شواهد حاکی از این است که این نوع از استرابیسم به مشکلات تمرکز منجر شده و منجر به اختلالات یادگیری در محیط مدرسه و دانشگاه خواهد شد. نتایج تحقیقات نشان می دهد که احتمال بروز اختلال کم توجّهی – بیش فعالی در سنین ابتدایی بزرگسالی در افرادی که در سنین کودکی به بیماری نارسایی همگرای چشم مبتلا بودند، وجود دارد. برخی دیگر از انواع استرابیسم خطر بروز نزدیک بینی را در افراد افزایش می دهد. در پژوهشی ۱۳۵ کودک مبتلا به اگزوتروپیای متناوب به مدت ۲۰ سال زیر نظر گرفته شدند. حدود ۹۰ درصد این افراد زمانی که به دهه ی ۲۰ زندگی خود رسیدند، به نزدیک بینی مبتلا شدند. اما خوشبختانه بینایی درمانی و انجام روش های غیر جراحی تا حدود زیادی برای درمان بیماری نارسایی همگرای چشم موثر است. این روش های درمانی، شامل انجام تمرین هایی برای تقویت عضلات چشم است. برخی اوقات بعد از انجام عمل، پزشک برای درمان تنبلی چشم و دیگر مشکلات چشمی که با جراحی برطرف نشده، انجام روش های درمانی غیر جراحی بینایی درمانی را پیشنهاد می کند.

تمرین های چشمی برای کمک به درمان انحراف چشم

انجام تمرینات ورزشی نباید به عنوان جایگزینی برای درمان های پزشکی تلقی شود، چرا که علت و انواع استرابیسم از فردی به فردی دیگر متفاوت است. با این همه پزشک با در نظر گرفتن شرایط فرد می تواند تمرینی مناسب برای او طراحی کند.

استفاده از مداد

در این تمرین ساده ی چشمی که با استفاده از یک مداد انجام می شود، هر دو چشم روی یک نقطه ی خاص متمرکز می شوند. تمرین نقطه نزدیک همگرا نام دیگری است که به این ورزش اطلاق می شود. یک مداد در دست گرفته و بازوهای خود را دراز کنید تا مداد در فاصله ی دوری از شما قرار گیرد. به پاک کن، حروف و یا اعداد روی مداد خیره شوید. سپس به تدریج مداد را به تیغه ی بینی خود نزدیک کنید. تا زمانی که می توانید به مداد خیره شوید ولی زمانی که دید تار شد، دست از کار بکشید.

استفاده از رشته های نخ

برای اولین بار بینایی سنجی سوئیسی به نام فردریک بروک برای بهبود هماهنگی چشمی این تمرین را ابداع کرد. برای انجام این ورزش به یک طناب ۱.۵ متری به همراه سه گوی رنگی نیاز دارید یک سر طناب را به دستگیره در و یا پشت صندلی ثابت کنید و سه گوی با رنگ های متفاوت و در فواصل یک اندازه به آن وصل کنید. سمت دیگر طناب را در دست و چسبیده به نوک بینی نگه دارید.بر روی هر گوی تمرکز کنید و سپس سراغ گوی بعدی بروید. در این حالت شما دو رشته خط متقاطع می بینید که تشکیل حرف انگلیسی X را می دهند.اگر دو رشته در جلو و یا پشت گوی به هم برخورد کنند، یعنی چشم شما به شکل درست روی یک نقطه متمرکز نشده است. جای گوی های رنگی را روی طناب تغییر داده و آزمایش را به صورت کامل انجام دهید.

استفاده از کارت های رنگی

برای انجام این تمرین از کارت هایی استفاده می شود که سه استوانه به رنگ های قرمز و سبز به درازا روی آن ها کشیده شده است. این استوانه های رنگی دارای اندازه های مختلفی هستند.

کارت را به صورت عمودی و به درازا مقابل بینی خود بگیرید. به استوانه بزرگتر، که در یک سمت کارت است و فاصله ی بیشتری با چشم شما دارد، خیره شوید تا زمانی که استوانه های هر دو سمت کاغذ را ببینید و تصویر دو استوانه ی دیگر دوبل شود. نگاه خود را برای ۵ ثانیه روی استوانه ثابت کنید. سپس همین کار را روی استوانه کوچک که در سمت دیگر کارت است، انجام دهید.