همه چیز در مورد پارچه های پولکی

پولک دوزی در دوره ی باستان، نمادی از ثروت و شکوه

کلمه ی پولک در زبان انگلیسی (sequine)، به پول و ثروت اشاره دارد. این کلمه از کلمه عربی sikka به معنی سکه یا قالب ضرب شده، گرفته شده است. بنابراین دوختن فلزات و سکه های گران بها در گذشته تنها به دلیل آمادگی، برای سفر آخرت افراد متمول نبود، بلکه وسیله ای برای تزیین لباس افراد ثروتمند نیز محسوب می شد. در بین سال های ۱۴۸۰- ۱۴۸۲ “لئوناردو داوینچی” طرحی برای دستگاهی تهیه کرد که با استفاده از اهرم قرقره از یک ورقه فلزی، دیسک های کوچکی تولید کند. از آنجایی که این دستگاه هرگز ساخته نشد به طور یقین می توان این دستگاه را برای ساخت پولک ها به حساب آورد یا برای هدف های کاربردی تر دیگری در نظر گرفت.برخی از شواهد تاریخی نشان می دهد که از ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد، در دره رود سِند (مرز کشور پاکستان و هند کنونی) از پولک دوزی بر روی لباس استفاده می شد. در زمان مصر باستان در مقبره توتانخامون (از۱۳۲۳ قبل از میلاد تا ۱۳۴۱ قبل از میلاد) که در سال ۱۹۲۲ بازگشایی شد، بر روی لباس پادشاه مصر صفحه های پولکی دوخته شده بود. اولین نسخه، ناگت های طلایی (nuggets) بودند که به صورت دایره های نازک چکش کاری شده و مرکز این پولک ها، سوراخ شده بودند. انبوهی از آن ها در سراسر قبر توتنخامون پراکنده شده بود و با رسوبات آهن به رنگ های قرمز و بنفش رنگ آمیزی یا به شکل گُل هایی در طول لباس تشریفاتی او دوخته شده بود.در طول قرن ۱۳ میلادی سکه های تولید شده در ونیز با نام زکینو zecchino وجود داشت. در گذشته دوختن طلا و سایر فلزات به صورت سکه بر روی لباس، به عنوان سمبلی برای باز داری از دزدی و نشان دادن ثروت و دارایی و شکوه بود، این موضوع را بیشتر در زندگی عشایر خاورمیانه و اروپا روبرو هستیم. علاوه بر حفظ اشیای قیمتی لباس های پولک دار در بسیاری از تمدن های باستان مانند هند، مصر، پرو و… جلوه های درخشان دفع کننده ی ارواح شیطانی نیز بودند.

پولک دوزی در اروپا از قرن 17 تا قرن 20 میلادی

در ربع اول قرن ۱۷ میلادی پارچه های سکه دوزی شده در میان زنان دربار، اشراف و متولین جامعه محبوب بود. پولک های درخشان فلزی که در قرن ۱۷، ۱۸ و ۱۹ میلادی بر روی لباس و اکسسوری ها کار شده بود، جلوه ای تجملی به آن می بخشید. پولک ها با ورود کولی های مهاجر در اروپا به عنوان ابزاری برای نمایشی رفاه بر روی لباس استفاده می شد. این مساله سنتی بود که از دوره الیزابت در لباس ها دیده می شود. از لباس های این دوره می توان به لباسی متعلق به قرن 17 با گلدوزی و پولک دوزی در موزه ی ویکتوریا و آلبرت لندن اشاره کرد. در قرن ۱۹ سکه های zecchino سرانجام منسوخ شد و پولک های فرانسوی مورد استقبال مردم قرار گرفت که به عنوان یکی از مولفه های فشن تا امروز پوشیده و شناخته می شود.

انواع پارچه های پولکی در آغاز قرن بیستم، عصر جاز و فلپرها

استفاده از پولک بر روی لباس پس از کشف مقبره توتنخامون در دهه 1920 به طور تصاعدی افزایش یافت. در پی کشف مقبره پادشاه مصر و رسانه ای شدن آن، مصرف پولک در لباس طراحی شده در آن دوران ترندهای مد را تغییر داد. با شکاف بیشتر اقتصادی در بافت جامعه پوشیدن انواع پارچه های پولکی معادل داشتن یک بیرکین (کیف معروف hermes) پوشیده شده با الماس بود. با آغاز قرن 20 ام استفاده از الماس برای نمایش رفاه و ثروت رواج یافت.

در دهه ۱۹۲۰ میلادی پولک های فلزی بر روی فلپرها دوخته می شد که وزن زیادی داشت. فلپرهای پولکی امضای لباس زنان در این دهه بودند. زنانی که با تغییر جایگاه خود در اجتماع در دهه 1920 رانندگی می کنند و نمادی از بی پروایی و بیان عقل و احساس با لباس خود هستند. لباس های فلپر با دامن هایی تا کمی زیر زانو همراه با درخشش پولک ها و مهره ها در رقص جاز با الهام از ستارگان هالیوود شامل ستارگان فیلم های صامت مانند آنا می وونگ بود.

تغییرات ساختار پولک از فلز تا پلاستیک

در دهه ۱۹۳۰ با فرآیند آبکاری فلزی ژلاتین، نسخه ی سبک تری از پولک های فلزی تولید شد. یکی از موانع اصلی این نوع پولک ها علاوه استفاده از رنگ بر پایه سرب، از بین رفتن رنگ آن در مجاورت گرمای دست و عرق بدن و رطوبت هوا و باران بود. این مساله باعث از بین رفتن پوسته رنگین روی آن می شد. امروزه از این پولک های خوراکی برای تزیین کیک و شیرینی استفاده می شود. جلوه امروزی پولک ها که توسط “هربرت لیبرمن” با همکاری “استیمن کداک”، مدیر شرکت فیلم و عکس کداک در دهه ۱۹۳۰ تغییر کرد. با استفاده از استاتی که در انبار فیلم او بود شروع به ساختن پولک هایی از فیلم استات به عنوان نوع خاصی از پلاستیک از استات سلولز کردند. این پولک ها، زیبا اما بسیار شکننده و ضعیف بودند. لیبرمن در توضیح این پولکها در مجله ی fanzine درباره این پولک ها گفت:” نور ازدرون رنگ عبور می کند، به نقره برخورد کرده و به بیرون منعکس می شود. مثل اینکه شما یک آینه را با لاک ناخن رنگ کنید. هرچه پلاستیک سخت تر باشد پولک زیباتر و شکننده تر است.”

در طول جنگ جهانی دوم تولید پولک های ژلاتین اروپایی متوقف شد. در سال ۱۹۵۲ شرکت بزرگ شیمیایی (du pont) دوپونت، نوع خاصی پلی استر کشی به نام mylar اختراع کرد که باعث تغییر مجدد در ساخت پولک شد، پولک های استیل مایلار_استات در این دوره محبوب شد.

شرکت لیبرمن به نام algy trimming,co، که اکنون در ساحل فلوریدا مستقر است، فیلم پلی استر شفاف تولید کرد که مایلار پولک های رنگی را احاطه کرده و از آن در مقابل شستن با ماشین لباسشویی محافظت می کرد. در نهایت پلاستیک وینیل جایگزین ترکیب مایلار- استات شد. پولک های امروزی با پلاستیک وینیل با پایداری بیشتر و به صرفه تری تولید می شود که تولید ارزان و آسانی دارد.

پارچه های پولک دوزی شده در لباس و اکسسوری

پولک ها یک تزیین مجلل برای پارچه های لباس شب، کیف و کفش یا دکوراسیون داخلی است. این پارچه ها برای درخشش و جلب بیشتر نگاه ها به ویژه در مهمانی های شب و رقص انتخاب می شوند. امروزه پولک ها روی زمینه های مختلف پارچه قابل اجراست. از جمله پارچه هایی که پولک ها بر روی آنها دوخته می شود پارچه های توری، مخمل، ساتن، کتان، حریر و… است. پرمصرف ترین و پرطرفدارترین زمینه پارچه برای پولک ها زمینه پارچه ی توری است. پولک ها بر روی پارچه توری با تراکم کم یا زیاد به صورت آهاردار یا لَخت دوخته می شوند. قرارگیری پولک ها به صورت متراکم بدن نما بودن این پارچه ها راکاهش می دهد .پارچه های ساتن و کتان نسبت به پارچه های توری کشسانی کمتری دارد. اما پارچه های حریر پولکی ریزش و لَختی بیشتری نسبت به پارچه های ساتن و کتان دارد.

انواع پارچه ی طرح دار پولکی

طرح های پولکی ممکن است به صورت راه راه افقی، عمودی یا اریب بر روی پارچه دوخته شده باشد. پارچه هایی با پولک سایه_روشن، پارچه هایی با پولکی های دو رو با دو رنگ متفاوت و پارچه های طرح دار که در قسمت های مختلف طرح پولک ها دوخته شده باشند، از پارچه های محبوب لباس شب محسوب می شوند. امروزه از این پولک ها برای تزیین پارچه های جین، تریکو، بافتنی و…نیز استفاده می شود.

تاثیر جنس پارچه بر اندام