رابرت بویل (به انگلیسی: Robert Boyle) (زاده ۲۵ ژانویه ۱۶۲۷ در لیزمور کاسل ایرلند – درگذشته ۳۰ دسامبر ۱۶۹۱)، شیمی دان، فیزیک دان، فیلسوف طبیعی و مخترع ایرلندی است. اگرچه فلسفهٔ شخصی و پژوهش های او آشکارا ریشه در سنت کیمیاگری دارد، امروزه او را به عنوان نخستین شیمی دان مدرن و پایه گذار شیمی جدید می شناسند. وی در همان طفولیت زبان های لاتین، انگلیسی، فرانسه، عبری و یونانی را فرا گرفت و در ۸ سالگی وارد کالج ایتن (Eton College) شد و پس از سه سال تحصیل در اروپا به سیر و سیاحت پرداخت. پس از مراجعت به انگلستان وارد مرکز تحقیقات علمی آکسفورد شد. از کارهای بویل یکی کشف قانونی در فیزیک است که به نام قانون بویل معروف است و دیگری مربوط به سرعت صوت است. وی بر این باور بود که عناصر در نهایت متشکل از ذراتی از انواع و مقدارهای مختلفی هستند، که چگونگی تشکیل آن ها را، با روش های شناخته شده نمی توان حل کرد (رد کیمیاگری). او دانش شیمی، شیمی احتراق و تنفس را مطالعه کرد و آزمایش های فیزیولوژی را انجام داد، اما در عوض، «حساسیت طبیعت او» او را از برداشت های تشریحی، به ویژه کار با جیوه، حفظ کرد، هرچند او می دانست که آن ها «بهترین آموزنده» هستند و همچنین موفق به ساختن پمپ خلأ شد که با نیروی دست انسان کار می کرد. بویل کتابی به نام شیمی دان شکاک انتشار داد که در آن نظریات کیمیاگران را رد کرده و شیمی را بر پایه علمی قرار داده است.
اقدامات مهم رابرت بویل
رابرت بویل در سال ۱۶۵۴ آزمایشگاه شخصی خود را تأسیس کرد تا مطالعات را هر چه بیشتر به صورت تجربی پیش ببرد. یک سال پس از آن با رابرت هوک دیدار کرد و او را به عنوان دستیار استخدام کرد. اوتو فون گوریک در سال ۱۶۵۴ پمپ خلأ را اختراع کرد، رابرت در سال ۱۶۵۷ مجذوب این اختراع شد و طی مذاکراتی که با هوک داشت تصمیم گرفتند طراحی های اولیه گوریک را بهبود ببخشند. علاوه بر این آزمایش های مختلف بویل و هوک روی ساختار و مشخصات هوا، باعث به وجود آمدن قانون بویل شد. او و دستیارش با استفاده از یک لوله شیشه ای موفق شدند رابطه بین فشار و حجم هوا را درک کنند. آن ها به منظور محاسبه فشار، مقداری جیوه درون لوله ریختند و با انجام آزمایش های گوناگون موفق به کشف رابطه بین واحدهای مذکور شدند. آن ها به این نتیجه رسیدند که ضرب حجم در فشار هوا عددی ثابت است. به عبارتی زمانی که فشار روی یک گاز افزایش یابد حجم آن در روندی قابل پیش بینی کاهش پیدا می کند. دستاورد مذکور را می توان به عنوان اولین قانون گازها در تاریخ علم در نظر گرفت.
یافته های برجسته رابرت بویل
بویل در میان یادداشت های خود فهرست معروفی داشت که شامل ۲۴ اختراع و نوآوری می شد که آن ها را ممکن می دانست. جالب است بدانید که به جز چند مورد آن ها، همه موارد ذکر شده در آن فهرست اختراع شده است. این اختراعات شامل افزایش طول عمر، هنر پرواز، نورپردازی دائم، کشتی مقاوم در برابر غرق شدن، ابزارها و روش هایی برای محاسبه طول جغرافیایی و داروهای مؤثر بر عملکرد ذهن و مغز می شود. از یافته های مهم دیگر بویل می توان به اثبات عبور نکردن صدا از خلأ اشاره کرد.
رابرت بویل بنیان گذار شیمی مدرن
رابرت بویل در سال ۱۶۶۱ کتابی به نام "شیمی دان شکاک" منتشر کرد که نقطه حساسی در تاریخ علم به شمار می رفت. او در کتاب خود شیمی را از مفاهیم پر رمز و راز کیمیاگری جدا کرده است. مفاهیمی که بویل در کتاب خود به کار برده بود برگرفته از اصول گالیله بود. هدف بویل از انتشار این کتاب این بود که شیمی را به علمی کمی تبدیل کند و تعریفی جدید برای عناصر بیان کند. او عنصر را ماده ساده ای تعریف کرد که امکان تجزیه به مواد دیگر را ندارد. در تعریف بویل، با ترکیب کردن عناصر گوناگون، ماده جدید به وجود می آید که ترکیب شیمیایی یا Compound نام دارد.
سال های پایانی و مرگ رابرت بویل
وضعیت جسمانی رابرت بویل در سال ۱۶۶۹ به دلیل ابتلا به نوعی بیماری خاص، به شدت رو به وخامت رفت و سرانجام در تاریخ ۳۱ دسامبر سال ۱۶۹۱ از دنیا رفت. او در وصیت نامه خود تعدادی از یادداشت ها و یافته های علمی را برجای گذاشته بود که بعداً با نام Boyle Lectures مشهور شدند. از افتخارات بویل پس از مرگش می توان به رویداد جایزه رابرت بویل در حوزه علمی تحلیلی اشاره کرد که به نام او ثبت شده است. علاوه بر این مدال بویل در ایرلند نیز در سال ۱۸۹۹ معرفی شد.
زندگینامه ژان بودریار جامعه شناس و فیلسوف فرانسوی
