علل ترشحات از سینه زنان و راههای درمان آن

ترشحات پستانی چیست؟

هر مایعی که از نوک پستان به بیرون تراوش می کند، به عنوان ترشحات پستانی در نظر گرفته می شود. ترشحات پستانی در زنان باردار یا زنان شیرده ممکن است غیرطبیعی نباشد، اما عاقلانه است که هر گونه تخلیه ی ناگهانی نوک پستان و بی سابقه توسط پزشک ارزیابی شود. تخلیه ی نوک پستان در مردان در هر شرایطی نشان دهنده ی یک مشکل است و نیاز به ارزیابی بیشتر دارد. اگر به صورت خود به خود یا زمانی که نوک پستان یا سینه های خود را فشار می دهید یکی از سینه ها یا هر دو سینه ممکن است ترشحاتی داشته باشند. ترشح نوک پستان ممکن است شیر مانند، و یا روشن، زرد، سبز، قهوه ای یا خونین باشد. از طریق همان منفذی که شیر از آن خارج می شود، ترشحات غیر شیری نیز خارج می شوند. قوام ترشحات نوک پستان می تواند متفاوت باشد، ممکن است ضخیم و چسبناک و یا رقیق و آبکی باشد.

انواع ترشحات نوک پستان

در برخورد با ترشح نوک پستان توجه به نکات زیر ضروری است:

1. رنگ و نوع ترشح: ترشحات شیری، چرکی، زرد و شفاف، آبکی، خونی و خونابه ای، سبز، آبی، قهوه ای و خاکستری
2. ترشح از یک یا هر دو پستان
3. خروج ترشحات از یک منفذ نوک پستان یا بیشتر
4. خروج خودبخودی مایع یا خروج آن با فشار بین انگشتان
5. وجود یا عدم لمس توده همراه
6. سن بیمار
7. وضعیت هورمونی بیمار (مصرف داروی هورمونی، بارداری، شیردهی، یائسگی و ...)

علل ترشحات شیری از پستانها در خانمها

بارداری و شیردهی: ترشح از نوک پستان بخش طبیعی از عملکرد سینه در دوران بارداری و یا شیردهی است. در مراحل اولیه ی بارداری، برخی از زنان متوجه ترشحات روشنی از نوک سینه ی خود می شوند که در مراحل بعدی بارداری، این تخلیه ممکن است ظاهری آبکی و شیری پیدا کند. ترشحات شیری پس از قطع شیردهی به فرزندتان، به طور معمول در هر دو سینه دیده می شود و می تواند تا دو یا سه سال پس از قطع شیردهی ادامه یابد.

تحریک نوک سینه ها: تحریک یا فشردن سینه ها ممکن است باعث ترشح مایع شود. در مواقع استفاده از سوتین یا در حین ورزش و حرکات شدید بدنی مانند دویدن که نوک پستان تحریک می شود، بروز ترشح پستانی طبیعی است.

تغییرات فیبروکیستیک پستان: به وجود یا رشد بافت فیبروز و کیست در پستان ها اشاره دارد. تغییرات فیبروکیستیک پستان ممکن است باعث ایجاد توده یا ضخیم شدن بافت پستان شود، با این وجود نشان دهنده ی سرطان نیستند. علاوه بر ایجاد درد و خارش، تغییرات فیبروکیستیک پستان در بعضی موارد سبب ترشحات پستانی روشن، سفید، زرد یا سبز می شود.

گالاکتوره: (بافت پستان ناصاف و یا طناب مانند) ممکن است ترسناک باشد اما گالاکتوره به سادگی شرایطی را توصیف می کند که از پستان زنان در شرایطی که شیر نمی دهند، شیر و یا ترشحات شیری رنگ خارج می شود . گالاکتوره بیماری نیست و علل بسیاری دارد شامل:

تومورهای غده هیپوفیز

برخی از داروها: از جمله برخی از داروهای هورمونی و داروهای روان گردان

برخی از گیاهان: مانند رازیانه

کم کاری تیروئید

مواد مخدر: از جمله ماری جوانا

عفونت: ترشحات پستانی که حاوی چرک هستند ممکن است نشان دهنده ی عفونت در پستان باشد، که به عنوان ورم پستان (ماستیت) نیز شناخته می شود. ماستیت معمولا در زنان شیرده مشاهده می شود اما می تواند در زنان که شیرده نیستند نیز ایجاد شود. اگر عفونت یا آبسه در پستان دارید، ممکن است متوجه شوید که پستان شما دردناک، قرمز یا در لمس گرم است.

گشاد شدن مجرای پستانی: دومین علت شایع ترشحات غیرعادی پستانی است. معمولا در زنانی که نزدیک به یائسگی هستند دیده می شود. این وضعیت منجر به التهاب و انسداد احتمالی در مجاری واقع در زیر نوک پستان می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، عفونت ممکن است گسترش یابد و منجر به ترشح غلیظ مایل به سبز از نوک پستان شود.

پاپیلومای داخل مجاری: یک تومور خوش خیم و زگیل مانند در یک مجرای شیری است که می تواند با ترشح خونی همراه است و شایع ترین علت ترشحات غیرطبیعی از پستان است. به نظر می رسد خود به خود اتفاق می افتد و یک مجرای واحد را درگیر می کند و وقتی که ملتهب شوند، باعث ترشحات خونی و چسبنده می شوند. اگر چه ممکن است ترشحات خونی خود به خود برطرف شوند، اما این وضعیت نیاز به ارزیابی با سونوگرافی از ناحیه پشت نوک پستان و هاله سینه دارد. اگر سونوگرافی یک ضایعه را در کانال شیری نشان می دهد، برای تأیید تشخیص و رد کردن پاپیلوم یا سرطان بیوپسی نیاز است.

طرز تشخيص و درمان

ترشح هايي که يک طرفه و خودبه خودي و از يک مجرا هستند، به خصوص اگر خوني باشند، اغلب با يک توده داخل مجرا همراه هستند. اين توده مي تواند خوش خيم يا بدخيم باشد و لازم است که مجراي درگير با عمل جراحي برداشته شود. انجام ماموگرافي يا سونوگرافي براي بررسي وجود توده همراه با آن لازم بوده و در صورت همراهي توده، برداشتن آن نيز لازم است. انجام داکتوگرافي (ارزيابي راديولوژيک مجراي شيري با تزريق ماده حاجب از نوک مجرا) از حساسيت و ارزش کمي برخوردار است و نمي تواند ميزان ابتلا را کاملا مشخص کند. بنابراين بهترين رويکرد، برداشتن نسج مبتلا همراه مجراي مترشحه است. وجود ترشح هاي شيري يک يا دوطرفه از يک يا چند مجراي نوک پستان در خانم هايي که هنوز يائسه نشده اند، درست قبل از قاعدگي، با اختلال هاي خوش خيم نسج پستان همراه است و اغلب رنگ اين ترشح ها سبز يا زرد مايل به قهوه اي است. در بعضي از مواقع، اختلال هاي هورموني مثل اختلال در ترشح هورمون شيردهي از هيپوفيز يا کم کاري تيروييد نيز خود را با خصوصيات ترشحي فوق نشان مي دهد. مصرف برخي از داروها (مثل پرومتازين، کلروپرومازين، آمفتامين ها، مخدرها، ديازپام، داروهاي ضدفشارخون، داروهاي ضدافسردگي و قرص هاي جلوگيري از بارداري) نيز به ترشح هاي نوک پستان منجر مي شود.
بررسي آزمايشگاهي ترشح هاي نوک پستان اغلب براي بررسي وجود سلول هاي بدخيم صورت مي گيرد اما به ندرت کمک کننده است؛ چرا که منفي بودن ارزيابي سلولي، ردکننده بدخيمي نيست؛ به خصوص اگر بيمار بالاي 50 سال سن داشته باشد. جراحي هايي که با اهداف مختلف روي قفسه سينه انجام مي شود همانند جراحي هاي باز قلب، وجود ضايعه هاي نخاعي گردني و بيماري زونا در منطقه قفسه سينه از طريق فعال کردن برخي از سيستم هاي اعصاب، باعث ترشح هورمون شيردهي شده و در نهايت باعث ترشح شير از نوک پستان مي شوند. ضايعه هاي مغزي به خصوص توده هاي اطراف هيپوتالاموس و هيپوفيز نيز با مکانيسم افزايش ترشح هورمون شيردهي، مشمول اين علامت هستند.
برخي از موارد مثل تومورهاي ريه و کليه يا فيبروم هاي رحمي يا بيماري هاي شديد کليه که نياز به دياليز خوني دارند نيز با مکانيسم مشابه به ترشح نوک پستان منجر مي شوند. به طور کلي، در برخورد با بيماري که از ترشح نوک پستان شاکي است، در درجه اول، گرفتن شرح حال دقيق از جمله سابقه مصرف دارويي، معاينه کامل به خصوص معاينه پستان ها براي همراهي توده و بررسي ماهيت ترشح از نظر يک طرفه يا دو طرفه بودن، تک مجرايي يا چند مجرايي و رنگ ترشح ها (خوني، شفاف، سفيد، سبز و...) حايز اهميت است و در نهايت، اقدام هاي آزمايشگاهي مثل بررسي هاي هورموني از نظر هورمون شيردهي و تيروييد و يافته هاي ماموگرافي و سونوگرافي و ارزيابي سلولي ترشح ها نيز در تشخيص علت کمک کننده خواهند بود.

درمان ترشحات سینه

پس از بررسي هاي لازم، اقدام مناسب برداشتن مجرا و نسج مبتلا و ارزيابي پاتولوژيک آن براي رد علل بدخيمي است. در مواردي که علل هورموني در کار است استفاده از داروهايي نظير بروموکريپتين يا درمان پرکاري و کم کاري تيروييد مفيد فايده خواهند بود. در نهايت، در تشخيص بيماري هاي پستان اعم از توده هاي پستاني يا ترشح هاي نوک پستان معاينه ماهانه توسط خود بيمار بسيار مفيد بوده و در تشخيص ضايعه ها در مراحل اوليه بسيار کمک کننده و سودمند است.

سخن پایانی

ترشحات پستانی به ندرت نشانه ای از سرطان پستان است. اما ممکن است نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد که نیاز به درمان دارد.

اگر شما هنوز هم قاعده می شوید و ترشحات از نوک پستان پس از چرخه ی قاعدگی بعدی خود به خود بهبود نمی یابد، برای ارزیابی بیشتر به دکتر زنان و زایمان مراجعه کنید. با این حال، اگر شما یائسه شده اید و شاهد ترشحات پستانی هستید که یک پستان و یک مجرای واحد را درگیر کرده است، برای ارزیابی بیشتر سریعا به پزشک تان مراجعه کنید.