سینوزیت
سینوزیت، معمولا نتیجه یک ویروس سرماخوردگی یا آنفولانزا است، که از طریق راه هوایی به سینوس ها وارد می شوند تنها چند مورد، بواسطه ورود باکتری های عفونتی به سینوس ها ایجاد می شوند . یک دندان عفونت دار یا عفونت قارچی ،نیز گاهی می تواند موجب التهاب سینوس ها شود.
سینوس ها حفره هایی خالی و مرطوب هستند که پشت استخوان های صورت قرار دارند و تخلیه‌ی آن ها معمولا به وسیله‌ی بینی انجام میشود. به هنگام عفونت و انسداد بینی یا ورم در آلرژی ممکن است تخلیه‌ی سینوس‌ها با مشکل مواجه شود. در این صورت مایعات و مخاط مثل چرک در داخل سینوس‌ها جمع میشود. این مسئله باعث تورم، آسیب یا عفونت سینوس‌ها میشود. این التهاب سینوزیت نام دارد.
سینوزیت حاد معمولا به دلیل سرماخوردگی یا عفونت های خفیف است و طی 10 روز بهبود میابد. بعضی از مبتلایان به سینوزیت حاد به دلیل ایجاد عفونت، نیاز به مصرف آنتی بیوتیک دارند.
سینوزیت مزمن معمولا بیش از 10 روز است اما علائم آن با سینوزیت حاد یکی است :
راههای تشخیصی سینوزیت
راههای تشخیصی سینوزیت: مهم‌ترین فاکتور برای تشخیص سینوزیت معاینه و شرح حال بیمار است، اما برای تشخیص نوع سینوزیت و قطعیت آن از روشهای تشخیصی مانند سی تی اسکن استفاده میشود. روش آندوسکوپی تشخیصی نیز زمانی انجام میشود که سینوزیت فرد درمان نشود و کاندیدای جراحی باشد.
علایم و نشانه های سینوزیت
- سردرد یا سنگینی سر به خصوص در ناحیه پیشانی و گونه ها
- آبریزش از بینی: بیشتر در موارد حاد یا در سینوزیت های آلرژیک دیده می شود.
- ترشّحات پشت حلقی به ویژه صبح ها: این ترشحات، به طور عادی میزان کمتری دارند و از راه بینی دفع می شوند؛ اما با افزایش میزان آنها و ایجاد مشکل دفع از راه عادّی، این ترشحات در پشت حلق جمع می شوند.
- بوی بد دهان: به علت تجمع ترشحات غلیظ یا عفونی در خود سینوس ها یا پشت حلق به وجود می آید. شایع ترین علت بوی بد دهان، سینوزیت است. بنابراین اگر بیمار هیچ شکایتی جز بوی بد دهان ندارد باید سینوزیت را به عنوان متّهم اصلی، درمان نمود.
- بی اشتهایی به خصوص برای صبحانه: این مساله از سویی به دلیل غلبه حالت عفونی در بدن است و از سویی به علت احساس ناخوشایند ناشی از بلع ترشحات و ورود آنها به معده.
- تنگی نفس و بد خوابی شبانه: در شب و با کاهش حرارت سینوس ها و کاهش حرکات مژکهای سلول های موجود در سینوس ها، ترشحات غلیظ تر می شوندکه باعث تنگی نفس، کاهش میزان اکسیژن خون و به دنبال آن کاهش کیفیت خواب خواهد شد.
- کندی جریان فکر و کاهش حافظه و تمرکز: به دلیل کاهش تخلیه مواد دفعی از مغز.
- خستگی طول روز: به دلیل کاهش سطح اکسیژن خون و اختلال خواب شبانه، غلبه حالت عفونی بر بدن و ....
- حالت تهوّع و استفراغ به ویژه پس از برخاستن از خواب: عمدتاً به دلیل بلع ترشحات و تجمّع آنها در معده.
- حسّاسیت به گرما و سرما به ویژه باد گرم و سرد: سینوس ملتهب اغلب به سرما واکنش منفی نشان می دهد؛ اما در بسیاری از موارد و با ایجاد حالت آزردگی در سلول های سینوس ها، فرد با قرار گرفتن در معرض باد گرم هم احساس درد و ناخوشی می کند.
- سرفه یا عطسه: که ناشی از واکنش دفاعی بدن برای دفع ترشحات است.
- تنگی نفس، گرفتگی و اسپاسم عضلات گلو یا آسم: عمدتاً در طولانی مدت و با تحریک مداوم ریه ها به دلیل ریزش مکرّر ترشحات سینوس ها به آنها به وجود می آید. متاسفانه با اخذ شرح حال دقیق روشن می شود که بسیاری از بیماران آسمی کسانی هستند که سال ها مبتلا به سینوزیت درمان نشده بوده اند.
- سرماخوردگی مکرّر و مزمن شدن سرماخوردگی ها: در واقع، بیمار سینوزیتی با کوچکترین تلنگری مبتلا به سرماخوردگی می شود و به دلیل وجود زمینه مساعد که همانا وجود یک انبار چرک در سینوس هاست؛ درمان وی نیز طولانی می شود.
- سنگینی گوش یا خستگی و کاهش دید چشم: به دلیل کاهش تخلیه مواد دفعی چشم و گوش.
- گرفتگی بینی: به صورت یک طرفه یا دو طرفه، از شایع ترین علایم سینوزیت است.
- تب و لرز در موارد حادّ ....
- پف دور چشم: که البته سینوزیت یکی از دلایل آن است.
- خارش و خشک شدن گلو، احساس تشنگی مکرّر و تلخی دهان.
- تغییر وضعیت خلقی: به بسیاری از دلایل فوق الذّکر، بیمار سینوزیتی ممکن است مشکلات عصبی را نیز تجربه کند.
روشهای درمانی سینوزیت
- کمپرس های گرم را روی صورت خود قرار دهید ،تا درد شما را تسکین دهد و به تخلیه مخاط از سینوس کمک کند
- به طور منظم ، داخل بینی خود را با یک محلول آب نمکی تمیز کنید تا به تخلیه و باز شدن بینی ،کمک کند این محلول نمکی را هم میتوانید از داروخانه تهیه کنید و هم خودتان تهیه کنید. برای تهیه خانگی آن، یک قاشق چای خوری نمک و یک قاشق چای خوری بیکربنات سدیم را، در یک کاسه آب جوشیده اضافه کنید و بگذارید تا خنک شود.به این صورت که بر روی کف دستتان از محلول بریزید. از طریق یکی از سوراخ های بینی تان، آب را بالا بکشید و این مراحل را تا زمانی که بینی شما سبک تر شود، تکرار کنید.
- استفاده از آنتی بیوتیک : اگرچه بعضی از پزشکان با تجویز آنتی بیوتیک برای درمان سینوزیت مزمن مخالف اند اما مصرف داروهایی مانند آموکسی سیلین باعث بهبود بعضی از بیماران میشود. بنابراین بعضی از اوقات پزشکان آنتی بیوتیک تجویز می‌کنند.
- اگر علائم شما با وجود سعی شما ،در درمان های ذکر شده بهبود نیافت، یک نوع جراحی به نام عمل جراحی آندوسکوپی سینوسی (FESS) توصیه می شود این یک روش ،برای تخلیه مخاط از سینوس های شما است.
درمان های خانگی
- شستن مکرر دست ها جهت جلوگیری از پخش شدن باکتری ها و قارچ ها
- استفاده از فیلترهای تمییز کننده هوا و بسته نگه داشتند پنجره ها هنگام شب
- بسته بودن پنجره ها به هنگام رانندگی و استفاده از تهویه‌ی ماشین.
- عدم خروج از خانه به هنگام آلودگی هوا
- اجتناب از زدن چمن ها به ویژه در فصل حساسیت
- دوری از مواد حساسیت زا
- درمان آلرژی های فصلی زیر نظر پزشک
- راهکار های زیر باعث بهبود درد و کاهش دوره ی عفونت می‌شوند :
- شستشوی بینی و سینوس‌ها با محلول آب نمک.
- استنشاق بخور برای از بین بردن انسداد در سینوس ها.
- ماساژ سینوس ها برای کمک به خروج مایع و کاهش فشار.
- نوشیدن آب فراوان. کم آبی باعث میشود که بدن نتواند با عفونت مبارزه کرده و سینوس ها را پاک کند.
- مصرف داروهایی که باعث کاهش گرفتگی بینی می‌شوند مثل استامینوفن وبروفن.
سخن پایانی
عارضه ی اصلی سینوزیت معمولا عفونت است، این عفونت ممکن است در خود سینوس ها یا بخش های اطراف آن ایجاد شود. اگر این عفونت درمان نشود ممکن است به بخش های دیگر سرایت کرده و مشکلات جدی ایجاد کند. سینوزیت مزمن ممکن است به ندرت عوارض دیگری مثل کاهش حس بویایی، ایجاد کیست در بینی و عفونت چشم ها، بینی و حتی مغز را ایجاد کند. اگر علائم سینوزیت بیش از یک هفته به طول انجامید، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید تا دلیل بیماری مشخص شود. سینوزیت، حتی در فرم مزمن آن، معمولا خطرناک نیست. اما در بعضی موارد، ممکن است حاکی از وجود بیماری دیگری باشد که زمینه ساز سینوزیت شده است. اگر درد و فشار سینوزیت بیش از یک یا دو هفته طول کشید، پزشک می‌تواند در تشخیص بیماری زمینه‌ای کمک کند.
