آهن یکی از عناصر اصلی است که بدن برای ساخت هموگلوبین به آن نیاز دارد. هموگلوبین یک وظیفه بسیار اصلی و حیاتی در بدن ایفا می کند و آن انتقال اکسیژن از ریه ها به سایر اندام های بدن است. همین جمله می تواند اهمیت وجود آن در بدن را بر همگان آشکار سازد. زمانی که بدن با کمبود آهن مواجه شود، نمی تواند به اندازه کافی هموگلوبین تولید کند و همین امر باعث ایجاد اختلال در عملکرد کلی بدن می شود. در چنین شرایطی مکمل های آهن به کمک ما می آیند. یکی از این مکمل ها قرص فروتب است که در ادامه قصد داریم بیشتر با آن آشنا شویم.
قرص فروتب چیست و در چه مواردی مصرف می شود؟
قرص فروتب (Ferotab) با نام تجاری فروس سولفات (ferrous sulfate) از مکمل های پرمصرف است که حاوی آهن بوده و برای درمان و پیشگیری از بروز کم خونی ناشی از فقر آهن، مورد استفاده قرار می گیرد. این مکمل حاوی ۵۰ میلی گرم آهن المنتال بوده و در بسته های ۲۰ عددی عرضه می شود.
موارد و مقدار مصرف فروتب
الف) درمان کمبود آهن.
بزرگسالان: mg 200-100 آهن المنتال سه بار در روز ـ مقدار مصرف، برحسب نیاز و تحمل بیمار، به تدریج تا 300 میلی گرم چهار بار در روز افزایش می یابد.
کودکان 12-2 سال- mg/kg 3 روزانه به صورت منقسم 4-3 بار در روز.
کودکان 6 ماه تا 2 سال- تا mg/kg6 در روز به صورت منقسم (4-3 بار در روز).
بیماران مسن ممکن است دوز بالاتری نیاز داشته باشند.
ب) پیشگیری از کم خونی ناشی از کمبود آهن.
بزرگسالان: مقدار mg/day 300 از راه خوراکی مصرف می شود.
کودکان- مقدار mg/kg/day 5 در مقادیر منقسم مصرف می شود.
آیا مصرف همزمان اسید فولیک و فروس سولفات خطرناک است؟
در صورتی که فردی با کمبود آهن مواجه شده باشد، مصرف قرص آهن آن هم با تجویز پزشک معالج، توصیه می شود، اما اگر افرادی که کمبود آهن ندارند این مکمل را مصرف کنند، قرص آهن به عنوان یک رادیکال آزاد می تواند باعث بروز سرطان در آن ها شود. بنابراین زیاده روی در مصرف اسیدفولیک یا آهن می تواند منشا ء سرطان شود.
نام های دیگر
فروس سولفات
موارد مصرف
رفع کم خونی ناشی از فقر آهن
مکانیسم اثر فروتب
آهن در ساخت میوگلوبین عملی مشابه دارد و همچنین به عنوان کوفاکتور چندین آنزیم اساسی ، مانندسیتوکروم ، نقش دارد. آهن برای متابولیسم کاتکول آمین و عملکرد صحیح نوتروفیلها نیز ضروری است .
آهن موجود در غذا یا مکملهای غذایی ، پس از مصرف خوراکی ،به شکل آهن دو ظرفیتی از سلولهای مخاطی عبور کرده و به ترانسفرین پیوند می یابد. دراین حالت ، آهن برای ساخت گلبولهای قرمز،به مغز استخوان منتقل می شود.
فارماکوکینتیک فروتب
جذب: در تمام طول دستگاه گوارش جذب می شود ، ولی جذب عمده آن از دوازدهه و ابتدای ژوژ نوم است. در افراد سالم تا حدود 10 درصد آهن و در بیماران مبتلا به کمخونی ناشی از کمبود آهن، تا 60 درصد آهن جذب می شود. غذا ممکن است جذب این دارو را 50-33 درصد کاهش دهد.
پخش: از طریق سلولهای مخاطی دستگاه گوارش به داخل خون منتقل می شود و در آنجا بلافاصله به یک پروتئین حامل (ترانسفرین ) پیوند می یابد و برای شرکت در ساختمان هموگلوبین به مغز استخوان برده می شود. پیوند آهن به پروتئین بسیار زیاد است.
متابولیسم: با تخریب هموگلوبین، آهن آزاد ولی ذخیره شده و دوباره توسط بدن استفاده می شود.
دفع: افراد سالم در روز به میزان کمی آهن از دست می دهند. مردان و زنان یائسه حدود mg/day 1 و زنان دیگر حدود mg/day 5/1 آهن از دست می دهند. از دست دادن آهن معمولاً از طریق ناخنها ، مو، مدفوع و ادرار است. مقادیر بسیار جزئی از طریق صفرا و تعریق از دست می رود.