ترکهای پوستی (استرچ مارک stretch mark یا استریا striae) که با اسامی دیگری نظیر ترکهای حاملگی،خطوط چاقی لاغری و… خوانده می شوند درواقع ضایعات پوستی می باشند که به دلیل نازک شدن لایه درم (آتروفی یا همان تحلیل پوست)و و فرورفتگی پوست (اپیدرم) به شکل بریدگی اغلب در نواحی تحت فشار مثل ران، باسن، شکم و سینه ها ایجاد میشود. ترکهای پوستی هنگام بلوغ، اغلب روی ران ها ، باسن و سینه ها ایجاد می شوند. ولی در دوران حاملگی این ترک ها بیشتر در نواحی شکم و سینه ها بروز می کنند. ترکهای پوستی در خانمها بسیار شایعتر است تا آقایان . عوامل مختلفی در بروز استریا مطرح شده است. مهمترین عامل کشیدگی پوست به طور ناگهانی است که مثلاً در بارداری و بلوغ شاهد آن هستیم ولی کشیدگی پوست تنها یکی از عوامل ایجاد ترکهای پوستی است و عوامل درونی نیز در بروز آن ها مؤثر می باشند.از جمله این عوامل تغییرات هورمونی است که سبب عدم تعادل در فیبروبلاست ها (سلول های تولید کننده الاستین و کلاژن) می شود که این امر منجر به کاهش تعداد و کیفیت فیبرهای کلاژن و الاستین می گردد. در نتیجه پوست فیبرهای کلاژن دچار پارگی شده و پوست حالت ترک خوردگی پیدا میکند. استفاده طولانی از کورتونهای موضعی قوی نیز میتواند باعث ایجاد استریا یا ترکهای پوستی شود. به همین دلیل توصیه میشود که کورتونهای موضعی فقط زیر نظر پزشک مصرف شود تا عوارض آن در بیمار ظاهر نشود.
از نظر ظاهری این ترک ها در ابتدا قرمز تا بنفش رنگ هستند ولی با گذشت زمان به تدریج سفید رنگ می شوند.ترکهای پوستی اغلب در هنگام بلوغ، بارداری و تغییرات وزنی شدید ایجاد میشوند.حدود 30% افراد هنگام بلوغ و حدود 77% خانمها هنگام بارداری مبتلا به استریا یا ترکهای پوستی میشوند.در مورد بارداری، سن اولین بارداری در بروز ترکهای بسیار مهم است.به طوریکه اغلب بانوانی که در سنین بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی باردار شده اند دچار ترکهای پوستی می شوند، در حالی که احتمال بروز این ترک ها در بانوانی که اولین بارداری آنها پس از ۳۵ سالگی است بسیار کمتراست .این ترک ها، معمولاً بعد از ماه چهارم بارداری ایجاد می شوند. ترک ها حتی ممکن است پس از زایمان نیز ایجاد شوند.در بعضی از افراد اولین بارداری بدون ایجاد ترکهای پوستی طی میشود ولی در بارداری های بعدی بروز می کند.
چه افرادی بیشتر در معرضاسترچ مارک (ترک پوستی) هستند؟
استرچ مارک می تواند در هر فردی دیده شود، اما آن دسته از افرادی که سطح هورمون های شان بالاست، مانند خانم های باردار و یا افرادی که سابقه خانوادگی ترک پوستی دارند، بیشتر در معرض خواهند بود.گاها اصطلاح خطوط پلنگی شنیده می شود که مربوط می شود که به زمانی که کودک در حال رشد داخل شکم جا می گیرد. خارج از بارداری، استرچ مارک ها در دوران بلوغ و در واکنش به تغییرات و رشد بدن، ظاهر می شوند. تشکیل عضلات و تغییرات وزن بدن از دیگر دلایل بروز ترک های پوستی هستند.مصرف طولانی مدت داروهایی مانند کورتون ها که پوست را نازک کنند، می توانند در ظاهر شدن ترک های پوستی دخیل باشند.
نحوه ی رفع چین و چروک های سینه با پد سیلیکونی
ترک های پوستی
1) چه قسمت هایی از بدن بیشتر در معرض ترک های پوستی قرار می گیرند؟
در هنگام بلوغ ، ترک های پوستی روی ران ها ، باسن و سینه ها ایجاد می شوند. در دوران حاملگی این ترک ها بیشتر در نواحی شکم و سینه ها بروز می کنند. ترک های پوستی ممکن است در آقایان نیز ایجاد شوند.
۲) آیا ترک های پوستی به علت کشیدگی پوست ایجاد می شوند؟
کشیدگی پوست تنها یکی از عوامل ایجاد ترک های پوستی است ولی عامل اصلی به شمار نمی آید. عوامل درونی نیز در بروز آن ها مؤثر می باشند.
۳) علل بروز ترک های پوستی چیست ؟
این ترک ها ، ضایعاتی هستند که در زمان تغییرات هورمونی مانند بلوغ ، حاملگی، کاهش وزن و برخی از بیماری ها ایجاد می شوند. تغییرات هورمونی سبب عدم تعادل در فیبروبلاست ها (سلول های پایه ای پوست که تولید الاستین و کلاژن می کنند) می شود که این امر منجر به کاهش تعداد و کیفیت فیبرهای کلاژن و الاستین می گردد. در نتیجه پوست نازک تر شده و ترک های موازی در آن ایجاد می شود. این ترک ها در ابتدا صورتی تا بنفش رنگ هستند و سپس به تدریج سفیدتر می شوند.
۴) آیا امکان بهبود ترک های پوستی وجود دارد؟
ترک های پوستی به طور ناگهانی و بدون بروز هیچ گونه علامتی ظاهر می شوند. از این رو پیشگیری از ایجاد آن ها به ویژه در دوران بارداری بسیار مهم است. هرچه درمان سریع تر آغاز شود، نتایج حاصله مطلوب تر خواهد بود.
۵) در چه مواقعی احتمال ایجاد ترک های پوستی بیشتر است؟
در هنگام بلوغ، بارداری و تغییرات وزنی احتمال ایجاد این ترک ها بیشتر است. سن اولین بارداری در بروز ترک های بارداری نقش به سزایی دارد. بین ۸۰% تا ۹۰% بانوانی که در سنین بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی باردار شده اند دچار ترک های پوستی می شوند، در حالی که احتمال بروز این ترک ها در بانوانی که اولین بارداری آنها پس از ۳۵ سالگی است بسیار کمتراست .
۶) در چه دورانی از بارداری امکان بروز ترک های پوستی بیشتر است؟
این ترک ها، معمولاً از ماه چهارم بارداری به بعد ایجاد می شوند، اما در ماه هفتم تا هشتم بارداری ، پوست شکننده ترین حالت خود را دارد. ترک ها حتی ممکن است پس از زایمان نیز ایجاد شوند. بنابراین توصیه شود درمان را تا اولین دوره قاعدگی پس از زایمان نیز ادامه دهید .
۷) آیا احتمال بروز ترک های بارداری در هر بار زایمان وجود دارد؟
بله. حتی اگر اولین بارداری بدون ایجاد ترک های پوستی باشد، تضمینی در عدم بروز ترک های پوستی در بارداری های بعدی وجود ندارد.
۸) ترک های پوستی ارثی هستند؟
کلاً افراد از نظر بروز این ترک ها به گروه های بدون ترک های پوستی و یا خانواده های دارای ترک پوستی تقسیم بندی نمی شوند. وراثت و رنگ پوست نقشی در ایجاد ترک های پوستی ندارند و هیچ کدام معیاری صد در صد در تعیین نوع پوست از نظر بروز یا عدم بروز ترک های پوستی نمی باشد.
۹) آیا ممکن است که ترک ها به طور ۱۰۰% بهبود یابند؟
اولین موردی که باید در نظر گرفت این است که اگر ترک های پوستی درمان نشوند، امکان بهبود خود به خود آنها وجود ندارد، یعنی این ترک ها هرگز خود به خود برطرف نمی شوند و تنها رنگ آنها به سمت سفید مرواریدی می رود، ولی طول و پهنای آنها تغییر نمی کند. با درمان های ویژه پس از چند هفته می توان پهنا ، عمق و رنگ ترک ها را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
