آیا قند و شکر اعتیاد آور است؟

مادۀ مخدری را تصور کنید که بتواند ما را سرخوش و مملو از انرژی کند و خوردنی هم باشد. نیازی نباشد آن را به صورت تزریقی، دخانی یا استنشاقی مصرف کنید تا اثرات باشکوه و آرام بخشش را حس کنید. تصور کنید که این ماده عملاً با انواع غذا و به خصوص مایعات به خوبی ترکیب شود و وقتی آن را به کودکان می دهید چنان لذت عمیق و شدیدی را در آن ها بر انگیزد که تلاش برای به دست آوردن آن ماده به نیرویی محرک در تمام دوران زندگی شان تبدیل شود.
آیا چشیدن مزۀ شکر روی زبان می تواند یک جور سرخوشی ایجاد کند؟ آیا امکان دارد خود شکر نوعی مادۀ سرخوشی آور، یا مخدر باشد؟ مصرف بیش ازاندازۀ شکر می تواند اثرات جانبی بلندمدتی داشته باشد. اما در کوتاه مدت چنین اثرات منفی ای وجود ندارد: هیچ خبری از تلوتلوخوردن، سرگیجه، مشکل در رسایی سخن، ازحال رفتن، «پرت»بودن، تپش قلب و ناراحتی تنفسی نیست. وقتی این ماده را به کودکان می دهند، اثر آن ممکن است صرفاً حالتی شدیدتر از همان رفتارهای دمدمی، احساسی و ظاهراً طبیعیِ دوران کودکی باشد: از سرخوشی اولیه تا کج خلقی، و چند ساعت بعد هم نالیدن که علتش می تواند نرسیدن به آن مادۀ مخدر باشد یا نباشد. اما، بیش از هر چیز، این ماده کودکان را شاد می کند، حداقل در مدتی که مشغول خوردنش هستند. پریشانی شان را آرام می کند، دردشان را تسکین می دهد، حواسشان را جمع می کند و تا قبل از اینکه اثرش از بین برود آن ها را هیجان زده و سرشار از لذت نگه می دارد. تنها نکتۀ منفی این است که کودکان مرتباً انتظار (و شاید هم درخواست) مقداری دیگر را خواهند داشت.
مدت زیادی طول نمی کشد که والدین عادت می کنند این مادۀ مخدرِ خیالی را هروقت لازم باشد به بچه هایشان بدهند تا آرامشان کنند، ناراحتی شان را تسکین دهند، از ناخشنودی ناگهانی شان جلوگیری کنند یا حواسشان را پرت کنند. وقتی این مادۀ مخدر را معادل لذت بدانند، طولی نمی کشد که در جشن تولد، بازی فوتبال یا به مناسبت نمرات خوب مدرسه از آن استفاده می کنند. طولی نمی کشد که هیچ دورهمی خانوادگی ای بدون آن کامل نیست و همچنین، در جشن ها و تعطیلات اصلی، استفاده از این مادۀ مخدر برای تضمین لذت جزء واجبات می شود. طولی نمی کشد که نیازمندان دنیا همان پول اندکی را که دارند، به جای اینکه خرج غذاهای مقوی برای خانواده هایشان کنند، با رضایت صرف این مادۀ مخدر می نمایند.

اعتیاد به قند چه تفاوتی با سایر اعتیادها دارد؟

تفاوت میان مواد اعتیادآور به معیارهای تشخیصی برمی گردد. هر چه تعداد معیارها بیشتر باشد وابستگی شدیدتر است. اگر معیار تشخیصی که متخصص قادر به شناسایی آنهاست ۲ تا ۳ مورد باشد اعتیاد خفیف، اگر ۴ تا ۵ مورد باشد متوسط و اگر بیش از ۵ مورد باشد، شدید تلقی می شود. سیگار، الکل و شکر و محصولات شیرین در دسته اعتیاد متوسط طبقه بندی می شوند و ترک اعتیاد در این دسته به شخصیت فرد بستگی دارد. جالب است که بر اساس برخی تحقیقات حتی شکر را می توان در دسته اعتیادهای شدید و هم رتبه با کوکائین، هروئین، متامفتامین و... دسته بندی کرد زیرا قند های ساده موجود در شکر و خوراکی های شیرین به تدریج می تواند سبب تغییرات بیولوژیکی در مغز شود.

چرا شکر مضر است؟

در طبیعت میوه های حاوی قند وجود دارد اما بشر به صورت صنعتی قند بالایی وارد مواد غذایی کرده است و مصرف وافر این گروه از خوراکی ها زمینه ساز چاقی و بسیاری از مشکلات بوده است. بدن انسان توانایی بهینه سازی قند را ندارد و در بدن آن را تبدیل به چربی می کند. چربی و قند در کنار هم نوعی محرک هستند و تحقیقات جدید پژوهشگران فاش نشان داده است که این دو در کنار هم می توانند بخش پاداش دهی در مغز را تقویت کنند. تحریک بخش پاداش دهی مغز با مصرف مواد غذایی شیرین می تواند به تدریج اعتیاد آور شده و عوارض جدید برای سلامت بدن به دنبال داشته باشد.

این مواد اعتیاد آور است؟

اعتیاد به موادغذایی یک وضعیت چند بعدی می باشد که نیازمند توجه به مسائل روانی، دارویی و اجتماعی است و بهتر است ما این موقعیت را با نام وابستگی غذایی معرفی کنیم، زیرا اعتیاد شامل مواردی است که وابستگی به غذا در حال حاضر با اعتیاد متفاوت است. طبق مطالعات انجام شده شیوع این مشکل در افراد چاق یا با اضافه وزن، افرادی که مبتلا به افسردگی هستند و افراد مجرد بیش تر می باشد. به طور کلی در این افراد اثری که این مواد بر مغز می گذارند مورد بحث می باشد. این مواد با اثر بر سیستم سروتونیک مغز می توانند باعث بروز اعتیاد غذایی شوند.سروتونین هورمونی است که بخشی از آن در مغز می باشد و تغییرات سطح آن در مغز در کنار ایجاد تغییرات خلقی می تواند بر اشتها نیز اثر کند.

در بعضی مواقع این تغییرات اشتها نسبت به مواد قندی در اثر مصرف بعضی داروها مثل داروهای ضد افسردگی می باشد. در مطالعه ای دیگر نشان داده شد که مواد قندی به وسیله “اثر پاداشی” باعث ایجاد وابستگی می شوند، زیرا مغز انسان قند را به عنوان یک پاداش می شناسد و هر چه فرد قند بیشتری در اختیار مغز قرار دهد، مغز نیز تشویق بیشتری به مصرف قند می کند. مغز انسان با این روش به فکر فراهم سازی آمادگی بیشتر برای بدن است حال آنکه این موضوع یک خیال است نه آمادگی جسمی. در کنار این مطالعات برخی دیگر از مطالعات در موش ها و انسان ها نشان داده اند که بحث وابستگی و اعتیاد به مواد غذایی هم چنان در حد فرضیه می باشد.

اما در حال حاضر افرادی که میل زیادی به مصرف مواد قندی دارند چه کنند؟

در مطالعاتی نشان داده شد که شکلات باعث بهتر شدن وضعیت خلق و خو می شود و در بهبود حس عصبانیت یا افسردگی کمک کننده است اما گزارشاتی نیز حاکی ازآن است بعضی افراد استفاده افراطی از این ماده دارند که در بحث وابستگی به غذا کمی شک برانگیز می شود. جالب است بدانید بر اساس مطالعات تا به حال شکلات به عنوان اعتیادآور ترین ماده غذایی شناخته می شود.برای حل این معضل راه های زیر را به شما پیشنهاد می کنیم:

1) به تدریج مصرف شیرینی جات و برنج و نان را کاهش دهید

افرادی که دست به اعمال ناگهانی یا افراطی در حذف قند و شیرینی جات می زنند، قطعا شکست خواهند خورد. گیرنده های چشایی سطح زبان انسان به مرور زمان باید با کاهش طعم شیرین مواجه شوند و در صورتی که قطع ناگهانی رخ دهد سیستم عصبی افراد با این تغییرات مبارزه خواهد کرد و در مدتی کوتاه شما را تسلیم خواهد کرد. به عنوان مثال با حذف هفته ای 1 وعده از تنقلات یا حذف روزانه 1 قند چای خوری، شکر از چای شیرین صبحانه یا حذف به تریج قند از کنار چای و جایگزینی توت خشک یا کشمش جای آن ، شروع کنید.

2)شیر کم چرب یا ماست کم چرب دشمن تنقلات

زمانی که احساس نیاز به مواد شیرین می کنید، 1 لیوان شیر کم چرب یا 1 لیوان ماست کم چرب به شما کمک خواهد کرد.

3)میوه، سبزی، آب

مصرف میوه و سبزیجات نظیر کرفس، هویج، خیار و گوجه فرنگی و آب را بیشتر کنید.

4)از پروتئین کمک بگیرید

پروتئین ها به دلیل اینکه هضم و جذب طولانی تری نسبت به قند ها دارند ، مدت زمان طولانی تری شما را سیر نگاه می دارند. پس مصرف حبوبات، تخم مرغ و آجیل ها می تواند به شما کمک کند.

5)فیبر بالا، قند پایین

فیبرها موادی هستند که باعث افزایش تدریجی قند خون می شوند و مانع از افزایش ناگهانی قند خون می شوند. به این طریق از نوسانات شدید قند و انسولین جلوگیری کرده و کنترل اشتها را در پی خواهند داشت. سبزیجات، میوه ها و غلات کامل نظیر برنج قهوه ای یا نان های سبوس دار و آجیل ها منابع فیبر می باشند.

6)ورزش فراموش نشود

5 روز در هفته و هر بار حداقل 30 دقیقه. یادمان باشد کسانی که ورزش می کنند بعد از مدتی برای سلامتی خود ارزش بیشتری قائل می باشند.

7)قندهای مصنوعی یا دیابتیک، آری یا خیر؟

بعضی مطالعات نشان داده اند که این مواد باعث افزایش مصرف مواد قندی خواهند شد. زیرا این مواد برای کمک به احساس شیرینی در گیرنده های زبانی افراد کاری انجام نمی دهند. پس به بدن خود خوب گوش دهید، اگر با مصرف این قندها رو به مصرف بیش ازپیش به قند و شیرینی جات نمی آورید پس در حد تعادل مشکلی نخواهد داشت.

8)شکر قهوه ای، آری یا خیر؟

جواب ما به شما خیر است. شکر قهوه ای هم شکر می باشد. اگرچه به شکل طبیعی تری تولید می شود ولی شکر قهوه ای هم قند خون شما را بالا می برد. پس مصرف آن را توصیه نمی کنیم.

9)مراقب قند و شکر های مخفی باشیم

برخی مواد حاوی قند می باشند اگرچه به ظاهر شیرین نباشند. مانند سس کچاپ، سس باربیکیو و کافی میت های آماده.

خواص پنیر برای سلامتی بدن