پذیرفته نشدن و ریجکت شدن مقاله توسط ژورنال ها مسئله ای است که بسیاری از پژوهشگران آن را تجربه کرده اند. انتشار مقاله های علمی فرآیندی تکرار شونده است. مقاله ها چندین بار نوشته، بازنگری، و ویرایش می شوند. نویسندگان داده های خود را از طریق مشارکت کنندگان، همکاران، و داوران همتا جمع آوری می کنند. در حالت ایده آل، مقاله نهایی، که ماحصل دقت فراوان است، آماده به اشتراک گذاری است. با وجود این، شواهد نشان می دهد که بیست و یک درصد از مقاله ها بدون داوری رد می شوند و تقریباً چهل درصد آن ها پس از فرآیند داوری همتا رد می شوند.
منظور از ریجکت شدن مقاله چیست؟
اگر در میان سایت انتشارات معروف و معتبری مانند اشپرینگر(Springer) و الزویر(Elsevier) جست وجویی داشته باشید، با مقالات و محتوایی در خصوص ریجکت یا ردشدن مقالات مواجه می شوید. با مرور این مقالات و نظر اساتیدی که تجربه داوری مقالات را داشته اند، به خوبی متوجه می شوید که دلایل بالقوه موفق نشدن در پذیرش مقالات چه چیزهایی می تواند باشد.
واقعیت این است که با ارسال مقاله خود به ژورنالی معتبر، اثر نوشته شده تان به شدت و دقت زیادی بررسی خواهد شد. بنابراین، باید ابعاد مختلف مقاله تان صحیح و استاندارد باشد تا از سوی داوران و سردبیر مجلات معتبر مورد قبول قرار بگیرید.
اما دلایل عمده ای که از سوی داوران خبره و باتجربه برای ردشدن مقالات مطرح می شود، چیست؟ موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- وجود مشکلات فنی؛
- خسته کننده بودن مقاله؛
- غیرقابل درک بودن مقاله؛
- دوربودن مقاله از چشم انداز مجله؛
- ناقص و ناکامل بودن محتوای مقاله؛
- وجود نقص و مشکل در تحلیل داده ها؛
- بسط دادن موضوعی تکراری که نمونه اش موجود است؛
- وجود نقص و عدم هماهنگی میان نتیجه و بخش های دیگر.
منظور از فست ریجکت چیست؟
بعضی از مقالات دچار فست ریجکت می شوند. همان طور که از ترجمه کلمه به کلمه این عبارت مشخص است، معرف زمانی خواهد بود که مقاله ای سریع، تند و زود رد می شود.
زمانی که اشتباهاتی فاحش در یک مقاله وجود داشته باشد؛ مثلا جداول و نمودارهایش به درستی نوشته و طراحی نشده باشند یا رفرنس هایش اصولی و درست در پایان مقاله قرار نگرفته باشند، مقاله بدون معطلی رد می شود و دیگر ابعاد محتوایی اش هم مورد بررسی قرار نمی گیرند. به طور کلی، زمانی که یک مقاله به دلیل اشتباهات نگارشی یا اشتباهات فاحش یا نبود تناسب میان موضوع آن و اسکوپ مجله رد می شود، یعنی دچار فست ریجکت شده است.
دلایل مختلفی برای ردشدن سریع مقالات وجود دارد. به طور کلی، هر زمانی که نتیجه ریجکت شدن بی معطلی از سوی نشریه به شما اعلام شود، یعنی فست ریجکت صورت گرفته است.
دلایل عمده ردشدن مقالات محققین ایرانی چیست؟
مقالات ایرانی هم به دلایلی که پیش تر در این مقاله عنوان شد از سوی مجلات بین المللی مختلف رد می شوند. ایرادات فنی و رعایت نکردن فرمت و شکل مقاله، وجود اشکالات مفهومی و اشتباهات در ساماندهی به روش تحقیق و تجزیه وتحلیل داده ها و موارد دیگری که گفته شد از دلایل رد مقالات ایرانی از سوی ژورنال های علمی هستند.
البته دلیل دیگری هم وجود دارد که باعث می شود تلاش های محققان ایرانی برای انتشار مطالب در ژورنال های معتبر با مخاطرات روبه رو شود. مثلا مقوله تحریم های بین المللی از جمله دلایلی است که جامعه علمی ایرانی را از درخشش در عرصه های جهانی بازمی دارد. به طور کلی، کاهش تعاملات ایران با نقاط دیگر دنیا، کار برقراری ارتباط در حوزه علم و مقاله نویسی را هم وارد تنگناهایی کرده است. به عبارت دیگر، برخوردهایی سیاسی با برخی محققان ایرانی صورت می گیرد و مجلات مختلف از پذیرش آثار ایرانی ها به دلایل تحریم های بین المللی سر باز می زنند.
منظور از ریوایز چیست؟
زمانی که مقاله ای را برای یک ژورنال علمی ارسال می کنید، مقاله از چندین و چند مرحله بررسی می گذرد. اگر به طور تمام وکمال مورد قبول قرار گرفته شود که دیگر مشکلی نیست و طی پیامی این موضوع به اطلاع تان خواهد رسید. اگر رد شود هم که می توانید این موضوع را در بخش وضعیت مقاله در سایت هر ژورنال بررسی کنید. اما زمان هایی هم وجود دارد که مقالات تان پذیرفته می شوند ولی نیاز به مرور و بازبینی از سوی شما دارند.
ریوایز (revise) به معنای بازبینی و اصلاح است. پس گاهی، مقاله تان پذیرفته می شود اما شروطی به میان است: باید به سوالات داوران مقاله در خصوص اثرتان پاسخ بدهید و آنها را قانع کنید که اشکالاتی که به کارتان وارد کرده اند، رفع شدنی است.
مثلا گاهی ابهاماتی در درک مقاله از سوی داوران به میان می آید و سوالاتی را مطرح می کنند. در این صورت باید بتوانید پاسخی قانع کننده و درست به آنها بدهید و راضی شان کنید. اشکالات می توانند در ابعاد مختلفی به اثرتان وارد شوند. در واقع، نیاز به ریوایزکردن مقاله می تواند معطوف به بخش های بنیادین و مفهومی باشد یا گاهی به ساختار و فرمت اثرتان ایراداتی وارد می شود که باید آنها را رفع کنید و مقاله را مجددا ارسال نمایید.
زبان مقالات مهم و معتبر در ژورنال های معروف انگلیسی است. گاهی هم اشکالی که به مقاله وارد می شود و نیاز به ریوایز را در آن به وجود می آورد، درباره زبان انگلیسی کار است. مثلا از نویسنده درخواست می شود که کمی بهتر و روان تر برخی بخش ها را ترجمه کند. واردکردن ایراداتی به شکل ها و جداول هم می تواند باعث ریوایزگرفتن مقالات شود.
با مقاله ریجکت شده چه کار کنیم؟
حالا که می دانید چه نکاتی ممکن است موجب رد شدن مقاله علمی تان شود باید یاد بگیرید که جهت برطرف کردن این مشکلات چه کارهایی انجام بدهید:
بادقت مجله ای را انتخاب کنید که می خواهید مقاله تان در آن چاپ شود. همانطور که می دانید باید موضوع مقاله علمی تان در محدوده موضوعات یک مجله یا اصطلاحا اسکوپ آن قرار بگیرد تا تایید شود.
اگر مجله ای را انتخاب میکنید پیش از ارسال مقاله نگاهی به آخرین مقالات منتشر شده در آن بیندازید و موضوعات آن را بررسی کنید. اگر این بررسی اولیه را انجام ندهید ممکن است مدت ها زمان خود را صرف انتظار برای چاپ شدن مقاله تان در مجله ای اشتباهی کنید و در نهایت هم مقاله رد شود.
طبق دستورالعمل ارائه شده هر مجله کار کنید؛ هر مجله ای دستورالعمل های ساختاری و نگارشی خاص خودش را دارد. بنابراین ابتدا دستورالعمل ها را مرور و بررسی کنید. باید ببینید که آیا تمامی آنها درمقاله تان رعایت شده یا خیر. همچنین مطمئن شوید نوشته تان تمامی بخشهای الزامی مجله را دارد و بر اساس فرمتی که توسط مجله ارائه شده نوشته شده است یا خیر.
تاثیر مقاله تان را مشخص کنید. برای اینکه مقاله تان در مجله چاپ شود باید در هر خط آن تاثیری که مقاله روی مجله میگذارد هم مشخص باشد. باید توضیح دهید چه کمبودی درباره این موضوع دیده می شده که قرار است مقاله آن را بیان کند و راه حلی برایش ارائه دهد.
نظریه و ایده های تان را با شفافیت بیان کنید و با اطلاعات و داده های کافی و معتبر اعتبار این نظریه ها را نشان دهید. از روش های شفاف و قابل شناسایی برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز مقاله استفاده کنید و این را در مقاله با اطمینان و واضح اعلام نمایید.
مطمئن شوید که نتایج نهایی شما از نظر آماری دقیق و معتبر هستند. از دیگران در این مسیر کمک بگیرید.
از منابع خوب و درست استفاده کنید. منابع تان را از نظر فاکتور ضریب تاثیر بررسی کنید و منبعی را انتخاب نمایید که ضریب تاثیر بالاتری دارد.
نگارش صحیحی داشته باشید. شما باید مقاله تان را طوری بنویسید که با مخاطب ارتباط برقرار کند. بنابراین رعایت کردن نکات فنی و ساختار مقاله کافی نیست. شما باید بدانید دقیقا چطور بنویسید که مقاله علمی تان جذاب تر شود. اگر در نگارش خیلی قوی نیستید، ویراستاری مقاله خود را به افراد متخصص بسپارید.
ایده اصلی مقاله را فراموش نکنید. سعی نداشته باشید که هر آنچه را درباره عنوان مقاله می دانید در یک صفحه جا دهید. شما باید کل مقاله را طوری بنویسید که با عنوان آن هماهنگی داشته باشد و درباره همان موضوع حرف بزند. ابتدا استدلالهای اولیه را بیان کنید و در ادامه مدارکی برای تایید و پشتیبانی کردن از آنها ارائه دهید. اگر چند نظریه مختلف دارید سعی کنید در مقالات مختلفی، آنها را بیان کنید تا برای خوانندگان مقاله فعلی پیچیدگی ایجاد نشود.
برای پیدا کردن منابع از سایتهای معتبر نظیر گوگل اسکولار کمک بگیرید. مقاله علمی خود را از نظر سرقت ادبی بررسی کنید. برای این کار می توانید از سایت ها و نرم افزارهای مختلفی استفاده کنید.
مطمئن شوید تمامی اطلاعاتی که در مقاله ارائه کرده اید شفاف و خوانا هستند. مقالات علمی مختلفی را در حوزه موضوع خود بخوانید تا با نحوه نگارش و روش های تحقیق آنها کاملا آشنا شوید و بتوانید مقاله بهتری ارائه دهید.
کاورلتر را فراموش نکنید. برای ارسال مقاله خود به سردبیر حتما یک کاورلتر خوب بنویسید.
بعد از اینکه نخستین بار مقاله تان از سوی یک ژورنال علمی رد می شود، عقب نشینی نکنید. یادتان باشد که شما در ابتدای مسیر هستید و باید تجربه اندوزی کنید. اگر از سوی یک مجله رد می شوید، مقاله را به مجلات دیگر بفرستید. شانس خود را امتحان کنید و هوشیار باشید. حواستان به نشانه ها باشد. اگر دیدید که مقاله از سوی مجلات دیگر هم رد می شود، یعنی یا مجلات درستی را برای ارسال انتخاب نمی کنید یا اینکه اثرتان دارای اشکالاتی فاحش است که نیاز به مرور و بررسی بیشتر دارند.
البته اگر به کار خود ایمان دارید، بهتر است که در مسیر تلاش برای انتشار مقاله تان اصرار بورزید و خسته نشوید. برخی از افراد هستند که حتی ۸ بار مقاله شان رفت و برگشت میان مجله و نویسنده پیدا کرده و بعد به چاپ رسیده است. اگر حرفی برای گفتن دارید، سریع جا نزنید و مقاومت داشته باشید.
اعتراض کردن به نتیجه داوری مقالات هم گزینه ای است که بعد از دریافت خبر رد یا ریجکت شدن می توانید انجام بدهید. اما استفاده از این روش اصلا و ابدا توصیه نمی شود. چون بیشتر داوران و اساتید به نامه های این چنینی اهمیتی نمی دهند. اگر این کار را می کنید هم حواستان جمع باشد و از لحنی شایسته و احترام آمیز استفاده کنید. اما نوشتن چنین نامه ای از سوی کارشناسان توصیه نمی شود.
چطور می توان فهمید که کتابی قبلا ترجمه شده است یا نه؟
