میزان،تاثیرات و مکانیزم اثر آمفوتریسین بی

آمفوتریسین B در درمان آسپرژیلوز، بلاستومیکوز ، کاندیدیازمنتشر ،کوکسیدیوئیدومیکوز، پاراکوکسیدیومیکوز، کریپتوکوکوز، اندوکاردیت قارچی، کاندیدیاز داخلی چشم، هیستوپلاسموز، سالک، مننژیت قارچی، موکورمیکوز، سپتی سمی قارچی، اسپوروتریکوز منتشر، عفونت های قارچی دستگاه ادراری و مننگوآنسفالیت آمیبی اولیه مصرف می شود.

آمفوتریسین B معمولاً داروی انتخابی در درمان عفونت های قارچی مانند اندوکارویت، مننژیت، پریتونیت یا عفونت های شدید مجرای تنفسی است. این دارو همراه با فلوسیتوزین در درمان عفونت های شدید مصرف می شود.

نام های تجاری: Fungizone Photericin B

اشکال دارو

• آمفوتریسین بی(لیپوزومال) ویال 50 م گ (آمبیزوم )
• آمفوتریسین بی آمپول 50 م گ
• آمیسوما ویال 50 آمفوتریسین بی

مکانیسم اثر آمفوتریسین بی

با اتصال به ارگواسترول که از ترکیبات اصلی دیواره قارچ است باعث ایجاد حفره در دیواره قارچ و خروج محتویات سلول و مرگ آن میشود.

فارماکودینامیک

تغییر نفوذ پذیری دیواره سلولی قارچ و مرگ آن

فارماکوکینتیک

آمفوتریسن بی بصورت تزریق وریدی استفاده شده و نیمه عمر 7 تا 10 ساعته دارد. بخوبی در بافت های بدن توزیع شده و بعد از قطع مصرف دارو توزیع مجدد دارد. متابولیزاسیون ناشناخته دارد و دفع آن بصورت غیر وابسته به دوز با مکانیسم ناشناخته صورت میگیرد.

موارد مصرف آمفوتریسین بی

عفونت قارچی مهاجم , آسپرژیلوما , آسپرژیلوزیس , بلاستومایکوزیس , عفونت مجاری ادرار , کاندیدمیا

مقدار مصرف آمفوتریسین بی

بزرگسالان :
* پروفیلاکسی عفونت قارچی مهاجم در پیوند عضو : 20-10 میلی گرم وریدی روزانه
* آسپرژیلوما و آسپرژیلوزیس :0.5 - 0.6 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن، روزانه وریدی ( مجموع دوز کامل دوره 11 ماهه درمان 4- 1.5 گرم است )
* بلاستومایکوزیس : 1 - 0.5 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن، وریدی روزانه ( مجموع دوز کامل دوره درمان 1.5- 2.5 گرم است )
* عفونت مجاری ادرار : 1- 0.3 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن، وریدی روزانه برای مدت 7-1 روز
* کاندیدمیا : 1- 0.6 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن، روزانه وریدی. دوره درمان حداقل 14 روزبعد از منفی شدن جواب کشت
کودکان :
* بلاستومایکوزیس : 0.25 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن، وریدی روزانه ( مجموع دوز کامل دوره درمان 30 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است )
* کاندیدمیا : 1- 0.6 میلی گرم به ازای هرکیلوگرم وزن بدن، روزانه وریدی. دوره درمان 21- 14 روز بعد از رفع علائم و منفی شدن جواب کشت خون

ملاحظات اختصاصی آمفوتریسین B

توجه: روش آماده سازی آمفوتریسین B تولید هرکارخانه، تنها برای آن محصول قابل استفاده است.

1- در بیمارانی که ضعف ایمنی ندارند، قبل از شروع درمان با آمفوتریسین B، آزمونهای مربوط به حساسیت، بافت شناسی و کشتها باید کامل شده و تشخیص بیماری تأیید شود.
2- محلول قابل انفوزیون، طبق دستور کارخانه سازنده و با رعایت شرایط آسپتیک آماده می گردد. برای تهیه محلول تزریقی، 10 میلی لیتر آب استریل به هر ویال اضافه می شود. برای جلوگیری از رسوب، از محلولهای حاوی سدیم کلراید، الکترولیت های دیگر، یا مواد باکتریوستاتیک (مانند بنزیل الکل) نباید استفاده کرد.
3- برای انفوزیون وریدی، باید از صافی هایی که قطر متوسط منافذ آن از یک میکرون بیشتر باشد، استفاده کرد.
4- انفوزیون باید آهسته صورت گیرد. انفوزیون سریع ممکن است موجب کلاپس قلبی ـ عروقی شود.
5- آنتی بیوتیک ها را نباید با انفوزیون آمفوتریسین B مخلوط کرد. به نظر می رسد محلول تزریق وریدی این دارو با مقدار کمی از هپارین سدیم، هیدروکورتیزون سدیم سوکسینات و متیل پردنیزولون سدیم سوکسینات سازگار است.
6- برای تزریق ورید های انتهایی انتخاب شوند. محل تزریق از نظر بروز ناراحتی یا ترومبوز بررسی شود. در صورت بروز ترومبوز، درمان یک روز در میان در نظر گرفته شود.
7- حداقل تا چهار ساعت بعد از شروع انفوزیون وریدی، علائم حیاتی هر 30 دقیقه پیگیری شود. تب ممکن است طی 2-1 ساعت بروز کند، ولی طی چهار ساعت بعد از قطع مصرف دارو متوقف خواهد شد.
8- میزان مصرف و دفع مایعات و همچنین تغییر حجم و رنگ ادرار پیگیری شود. آسیب کلیوی در صورت قطع مصرف دارو هنگام بروز اولین علائم اختلال عملکرد کلیه ممکن است برگشت پذیر باشد.
9- غلظت های پتاسیم و منیزیم به دقت پیگیری شود. غلظت های کلسیم و منیزیم دو بار در هفته اندازه گیری گردد. آزمون های عملکرد کلیه و کبد و همچنین شمارش سلولهای خون به طور منظم انجام شود (اغلب 2 بار در هفته).
10- شدت بعضی از عوارض جانبی را می توان با تجویز آسپیرین، استامینوفن، آنتی هیستامین ها، ضداستفراغ ها، مپریدین، و یا دوزهای اندکی از کورتیکواستروئیدها؛ اضافه کردن بافر فسفات به محلول؛ و همچنین با مصرف یک روز در میان دارو کاهش داد. در صورت بروز واکنش های شدید باید مصرف دارو تا مدتی قطع گردد.

توصیه های دارویی آمفوتریسین B

1- در صورتیکه وقفه درمان بیش از یک هفته باشد، درمان مجدد باید با حداقل مقدار مصرف شروع و به تدریج تا مقدار مصرف مطلوب افزایش یابد.
2- با تزریق وریدی مقادیرکم کورتیکواستروئیدها قبل و در طی آنفوزیون وریدی آمفوتریسین B احتمال بروز واکنش های تب زا کاهش می یابد. همچنین مصرف استامینوفن ، آنتی هیستامین ها ویا فنوتیازین ها قبل از آنفوزیون آمفوتریسین B عوارضی چون تب، تهوع ولرز ناشی از دارو را کاهش می دهند.
3- آنفوزیون وریدی آمفوتریسین B باید طی 4-2 ساعت انجام شود.
4- مصرف مقادیر کامل این دارو حتی در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه ضروری است. با این وجود در صورت پیشرفت عیب کار کلیه بیمار باید تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.
5- نشت دارو به بافت های اطراف رگ ممکن است سبب بروز تحریک شدید محل تزریق گردد.
6- برای به حداقل رساندن بروز ترومبولبیت موضعی ناشی از آنفوزیون وریدی این دارو،می توان هپارین را به محلول تزریقی اضافه کرد ویا آمفوتریسین B را یک روز در میان تجویز کرد. همچنین مصرف یک روز در میان آمفوتریسین B احتمال بی اشتهایی را کاهش می دهد.
7- مقدار مصرف این دارو به یک روز در میان نباید بیش از 1/5mg/kg باشد.

دارو های مشابه آمفوتریسین بی

نیستاتین , کاسپوفانجین , فلوسیتوزین

نحوه نگهداری آمفوتریسین B

• دارو را باید در دمای اطاق نگهداری کرد. محلول در دمای اتاق و روشنایی فضای داخلی به مدت 24 ساعت و در یخچال به مدت یک هفته پایدار است.
• از محلول های آماده تزریق حاوی رسوبات یا سایر ذرات خارجی نباید استفاده کرد. شکل خشک دارو در دمای 8-2 درجه سانتی گراد نگهداری می شود. از قرار دادن دارو در معرض نور خودداری شود.

موارد منع مصرف و تداخل دارویی آمفوتریسین بی