تحقيق ميداني چيست؟
تحقيق ميداني مي تواند به عنوان يک رهيافت کلي و وسيع تحقيق کيفي يا روشي براي جمع آوري داده هاي کيفي در نظر گرفته شود. ايده ي اصلي اين است که محقق به داخل ميدان يا فيلد مي رود تا پديده ها را در وضع طبيعي خود مشاهده کند. از اين رو، احتمالاً بسيار به مشاهده ي مشارکتي نزديک است. محقق تحقيق ميداني نوعاً نکات مهم را يادداشت و بعد جمع آوري و تجزيه و تحليل مي کند.
از جمله مي توان از تحقيق ميداني در زمينه هاي زير استفاده کرد:
- سياست، علوم اجتماعي و مديريت دولتي.
- روان شناسي اجتماعي و جامعه شناسي.
- تحقيقاتي که در زمينه مديريت و سازمان انجام مي شود.
- تحقيقاتي که در زمينه برنامه ريزي شهري و منطقه اي انجام مي شود.
- تحقيقاتي که در زمينه مردم شناسي و انسان شناسي
مزايا و معايب تحقيق ميداني:
مزايا
1- نزديک تر بودن به شرايط جهان واقعي.
2- اين نوع تحقيق مي تواند بهترين راه براي کشف اطلاعات خاص مورد نياز باشد.
3- محقق مي تواند مطمئن باشد که اطلاعات به دست آمده به روز است.
4- امکان محرمانه بودن وجود دارد.
5- داراي قابليت تعميم داده هاي به دست آمده، به دليل کسب از محيط طبيعي است.
6- امکان استخراج فرضيه ها و آزمايش آنها وجود دارد.
معايب
1- احتمال رسيدن به رابطه علت و معلولي بين پديده ها قطعي نيست.
2- حضور محقق در جامعه ممکن است در روند طبيعي زندگي آن جامعه اختلال يا تغييري ايجاد کند.
3- به احتمال قوي، مطالعه حتي در نمونه اي کوچک، هزينه و وقت زيادي مي گيرد.
4- تحقيق را نمي توان فراتر از آنچه مطالعه شده، تعميم داد.
5- تکرار تحقيق سخت است، مگر اينکه فرايند و پروژه کاملاً آشکار و روشن شود.
نوشتن مقدمه مقاله پژوهش ميداني
هر مقاله علمی با یک مقدمه شروع می شود که خلاصه ای از فصل اول و دوم پایان نامه است که به طور مختصر به بیان کلیات تحقیق و بررسی مختصری از پیشینه آن می پردازد؛ بنابراین در مقدمه مقاله مسئله تحقیق و ضرورت انجام آن و اهداف آن از نظر بنیادی و کاربردی به صورت مختصر بیان می گردد و سپس به بررسی سوابق پژوهشی که به طور مستقیم به موضوع تحقیق مرتبط است، پرداخته می شود. مقدمه باید یک منطق اساسی را در تحقیق بیان کند و به خواننده نشان دهد که چرا این تحقیق ادامه منطقی گزارش های پیشین است. در این بخش پس از نتیجه گیری از پژوهش های بررسی شده، محقق باید پرسش های پژوهش خود را به صورت استفهامی بیان کرده و به تعریف متغیرهای تحقیق به صورت عملیاتی بپردازد.
نوشتن روش کار مقاله پژوهش ميداني
هدف از بیان روش، بیان چگونگی انجام پژوهش می باشد تا خواننده مقاله در صورت علاقه مندی به این موضوع، بتواند آن را تکرار نماید. بنابراین مؤلف باید همه مراحل اجرا، از جمله آزمودنی ها، ابزارهای پژوهش، طرح پژوهش، روش اجرا و روش تحلیل داده ها را بیان کند.
الف) آزمودنی ها: جامعه مورد مطالعه و ویژگی ها و مشخصات آن از نظر تعداد، سن، جنسیت، میزان تحصیلات و… همچنین چگونگی انتخاب آنها و در صورت گروه بندی شدن تعداد گروه ها و مقدار افراد هر گروه بیان می شود.
ب) ابزارها: ابزارهای آزمایش، مثل پرسشنامه، تست و… پس از آن بیان می گردد. چنانچه ابزار سنجش، یک وسیله مشهور و استاندارد شده باشد، اشاره به نام آن کافی است، اما اگر یک مقیاس خودساخته باشد، باید چگونگی طراحی و تهیه آن و شواهد مربوط به اعتبار و روایی بودن آن گزارش شود.
ج) طرح پژوهش: به نقشه کار پژوهشگر برای حل مسئله پژوهش، طرح گفته می شود. ابتدا متغیرهای مستقل، وابسته و تعدیل کننده و… بیان می شود، سپس طرح های پژوهشی، مثل طرح تک آزمودنیِ پیش تست- پس تست، تحلیل واریانس عاملی و…که در روش به کار گرفته شده، بیان می گردد. همچنین تکنیک های کنترل متغیرهای نامربوط و ناخواسته، مانند تصادفی ساختن، همتاسازی و غیره مورد توجه قرار می گیرد.
د) شیوه اجرا: در این قسمت همه مراحلی که آزمودنی و آزماینده در طول مطالعه انجام داده اند، به صورت گام به گام تشریح می گردد. گردآوری داده ها، دستورالعمل های اجرای پژوهش، چگونگی تشکیل گروه های آزمایشی و کنترل، چگونگی اجرای آزمایش و شیوه ثبت پاسخ ها و امثال آن، به طور خلاصه و دقیق توضیح داده می شود.
ر) تحلیل داده ها: در این قسمت چگونگی طبقه بندی، مرتب کردن، خلاصه کردن و تحلیل کردن داده ها بیان می شود؛ همچنین روش های آماری توصیفی به کار گرفته شده مثل فراوانی ها، درصدها، نمودارها، مقادیر مرکزی و پراکندگی؛ و روش های آماری استنباطی، مثل اجرای آزمون t،z یاf، استفاده شده در تحقیق بیان می گردد.
محقق در تحقيق ميداني مجموعه فعاليت هاي زير را به صورت هدفمند و دقيق انجام مي دهد.
- مشاهده وقايع عادي و فعاليت هاي روزمره به گونه اي كه در محيط هاي طبيعي رخ مي دهد. افزون بر آن، وقايع غيرعادي نيز مورد مشاهده قرار مي گيرد.
- محقق به طور مستقيم در زندگي افراد مورد مطالعه مشاركت مي ورزد و شخصاً فرايند زندگي اجتماعي روزمره را در محيط و ميدان تحقيق تجربه مي كند.
- محقق ميداني به دنياي دروني فرد و ديدگاه وي رسوخ مي نمايد، ولي در ضمن، ديدگاه تحليلي خود را حفظ كرده و يا فاصله خود را از شخص بيگانه و مورد مطالعه رعايت مي كند.
- از فنون گوناگون و مهارت هاي اجتماعي به روشي قابل انعطاف و متناسب با موقعيت استفاده مي كند.
- توليد داده ها به شكل يادداشت هاي مفصل صورت مي گيرد. همچنين اخذ نمودارها، نقشه ها و يا تصاوير براي ارائه توصيف هاي بسيار دقيق به كار گرفته مي شود.
- مشاهده پديده ها هم در كليت آنها و هم در جزئيت منحصر به فرد و در زمينه اجتماعي آنها صورت مي گيرد.
- درك و فهم افراد در يك محيط ميداني و گسترش روابط همدلانه با آنها و عدم يادداشت واقعيات خشك و بي روح انجام مي پذيرد.
- جنبه هاي آشكار و پنهان فرهنگ ثبت و يادداشت مي شوند.
- مشاهده روندها و جريان هاي اجتماعي بدون ايجاد ناراحتي، بروز آشفتگي و يا تحميل ديدگاهي خارجي بر آنها صورت مي گيرد
- تحقيق ميداني در عين حال با سطوح بالايي از تنش رواني فردي، عدم قطعيت، وجود مسائل اخلاقي و ابهام روبه رو است.
ویرایش نیتیو مقاله علمی چیست؟
