علل خلط گلو و راههای درمان آن

خلط گلو چیست؟

خلط گلو یا چرک به علت تجمع چرک پشت گلو یا در اثر آبریزش در عقب بینی ایجاد می شود که باعث ناراحتی می شود. غدد درون گلو و بینی شما حدود 1 تا 2 لیتر مخاط در روز تولید می کنند. این مخاط حاوی سلولهایی است که کانال سینوس را پوشش می دهند و دارای چندین وظیفه مهم می باشند. این مخاط باعث رطوبت و پاکسازی کانال بینی، به دام انداختن ذرات خارجی، متوقف کردن آن ها و فیلتر کردن آن ها در راه سیستم تنفسی، مبارزه با عفونت و رطوبت هوا می شود. اغلب اوقات متوجه قورت دادن مخاط نمی شویم.

علائم خلط گلو و چرک

• سرفه چرک و خلط
• احتقان گلو
• تنگی نفس

علل خلط گلو

• سرماخوردگی معمولی
• آلرژی و حساسیت های فصلی
• سردرد سینوسی
• عفونت گوش میانی
• سینوزیت باکتریایی حاد
• سینوزیت باکتریایی حاد
• آسم در بزرگسالان
• برونشکتازی
• پولیپ بینی

روش های خانگی از بین بردن خلط گلو

بخار درمانی (بخور)

بخار درمانی برای بهبود سلامت هزاران ساله موثر است. بخار درمانی باعث می شود مخاط و خلط از بین برود و از بدن سریعتر خارج شود. برای ایجاد یک کاسه بخار، آب در حال جوش را در یک دیگ یا کتری بریزید و بلافاصله به یک کاسه بزرگ منتقل کنید. (در این مرحله می توانید دو قاشق غذا گیاه خشک مانند رزماری، آویشن، نعناع، اسطوخودوس (۲۰ خواص دم کرده اسطوخودوس) یا اوکالیپتوس یا حتی چند قطره از اسانس های ۱۰۰٪ خالص را داخل آب بریزید) حوله را روی سر خود قرار دهید و روی کاسه خم شوید، سپس ۱۰ دقیقه روی کاسه نفس بکشید. دوبار در روز دوش بخار نیز موثر است.

دمنوش زنجبیل و فلفل سیاه و عسل

مقداری زنجبیل را در یک فنجان آب حداکثر به مدت ۳ دقیقه بجوشانید و دمنوش زنجبیل را آماده کنید. می توانید از پودر زنجبیل نیز دمنوش تهیه کنید. عصاره بدست آمده را با عسل و فلفل سیاه مخلوط کنید. حداقل ۳ بار در روز این معجون را بنوشید. این ترکیب معجونی فوق العاده برای کاهش خلط است، همچنین سرفه، سرماخوردگی و گلودرد و آبریزش بینی را درمان می کند.

نوشیدن مایعات

نوشیدن مقدار زیاد مایعات، به خصوص مایعات گرم، کمک می کند تا مخاط و خلط به جریان بیفتد و گرفتگی کم شود. سعی کنید که از انواع مایعات مخصوصاً سوپ استفاده کنید. از مایعات مناسب دیگر می توان به چای بدون کافئین، آب میوه ی گرم و آب لیمو اشاره کرد.

آب نمک

شستن دهان با آب نمک یکی از راههای خلاص شدن از شر خلط گلو است. آب گرم گلوی ملتهب و حساس شده ی شما را تسکین خواهد داد و نمک توانایی از بین بردن باکتری هایی را دارد که باعث عفونت می شوند و از این طریق تولید خلط کاهش پیدا می کند.

یک چهارم قاشق چایخوری نمک را با ۱ لیوان آب ولرم مخلوط کنید. خوب هم بزنید و با این محلول دهان تان را قرقره کنید. باید این کار را هر روز چند مرتبه انجام دهید.

روغن اکالیپتوس

یکی از قوی ترین و قدیمی ترین داروهای خانگی درمان خلط گلو، روغن اوکالیپتوس می باشد. روغن اوکالیپتوس نباید به طور مستقیم به پوست اعمال شده و هرگز نباید آن را خورد. برای استفاده از این روش مقداری روغن اکالیپتوس را با روغن های رقیق کننده مانند روغن نارگیل مخلوط کرده و در ناحیه قفسه بمالید. این روغن باعث بروز سرفه و تخلیه خلط از بدن می شود.

کمپرس گرم

برای کمک به تخلیه بیشتر مخاط و خروج از بینی، کمپرس گرم را در مناطق تحت تاثیر قرار دهید.

یک حوله کوچک را با آب گرم خیس کنید (یا ۳۰ ثانیه در مایکروویو قرار دهید). این حوله را روی چشم ها، بینی و گونه قرار دهید و سه دقیقه بگذارید بماند.

این روش را دو تا شش بار در روز تکرار کنید تا تمام مخاط خارج شود.

سیر و عسل

می توانید از ترکیب سیر و عسل و یا سیر به تنهایی استفاده کنید. اگر فقط سیر را انتخاب کنید، می توانید آن را مستقیماً بخورید یا آن را با سایر مواد غذایی ترکیب کنید. از سوی دیگر، سیر را خرد کنید و آن را با عسل ترکیب کنید. عملکرد این دو ماده به اینصورت است، سیر در از بین بردن خلط گلو موثر است، در حالی که عسل احساس آرامش و راحتی را در گلویتان ایجاد می کند.

لیمو

لیمو برای شل کردن مخاط و خلط گلو بسیار مفید است. به علاوه، لیمو علاوه بر آنکه منبع ویتامین C است، حاوی خواص ضد باکتریایی نیز هست که به بهبود مقاومت بدن در برابر عفونت ها کمک خواهد کرد.

اول از همه، ۲ قاشق چایخوری آب لیمو را با ۱ قاشق غذاخوری عسل خام و ۱ لیوان آب جوش مخلوط کنید. آن را خوب هم بزنید و حداقل ۳ بار در روز از آن بنوشید تا به تسکین گلودرد و کاهش تولید خلط کمک کند. راه دیگر آن است که یک لیمو را ببرید و بعد کمی فلفل و نمک روی تکه های بریده شده بپاشید. بعد آن را بمکید تا خلط از سینه تان پاک شود. یادتان باشد هر یک از روش های مربوط به لیمو را ۲ یا ۳ بار در روز انجام دهید.

پیاز

پیاز دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی است که برای درمان خلط سینه بسیار مناسب می باشد. یک پیاز را شسته و خرد کنید. دو قاشق غذاخوری شکر به آن اضافه کرده و بگذارید حداقل نیم ساعت بماند. سپس این مواد را در مخلوط کن ریخته تا به صورت مایع در بیاید. هر چند ساعت یکبار کمی از این مایع بخورید تا به طور کامل خلط شما از بین رود.

سرکه سیب

یک سوم از سرکه سیب را به ۳/۲ آب اضافه کنید. این مخلوط را در دهانتان غرغره کنید و حداقل ۳ دقیقه این کار را انجام دهید. این روش برای کاهش خلط بسیار موثر است، زیرا موکوس (خلط) به مخلوط سرکه و آب می چسبد.

سوپ مرغ

سوپ مرغ گرم نیز می تواند خلط گلو را درمان کند. سوپ مرغ داغ به مرطوب کردن راه های هوایی کمک کرده ودردهای گلو را تسکین می دهد. سوپ مرغ حداقل دو یا سه بار در روز برای رفع خلط توصیه می شود.

درمان های دارویی خلط گلو

داروهای ضداحتقان

برای مثال استفاده از داروهای ضدگرفتگی (ضداحتقان) می تواند تولید مخاط را کاهش دهد و آن را در بینی به جریان بیندازید. در نتیجه ورم بینی تان کاهش پیدا می کند و راه های تنفسی شما باز می شود.

محصولات ضداحتقان به صورت قرص یا کپسول، شربت، پودر و همچنین اسپری های ضداحتقان برای بینی در داروخانه ها وجود دارد.

همچنین برای ازبین بردن خلط گلو می توانید از محصولاتی مثل گایافنزین استفاده کنید تا مخاط نازک شود و در پشت گلو یا قفسه ی سینه باقی نماند. این نوع از داروها به نام اکسپکتورانت (خلط آور) شناخته می شوند و کمک می کنند تا با نازک و کم شدن مخاط بتوانید آن را بیرون بیندازید. این داروهای درمانی معمولا باید هر ۱۲ ساعت یک بار استفاده شوند اما برای استفاده حتما دستورالعمل کارخانه را مطالعه کنید. همچنین انواعی از این دارو مخصوص کودکان ۴ سال به بالا وجود دارد.

پاک کننده های قفسه ی سینه مثل کِرمِ ویکسِ محتوی اکالیپتوس می تواند سرفه را راحت تر کند و به راحتی مخاط را از بین ببرد. می توانید این پماد را روی قفسه ی سینه و گردن خود بمالید و این کار را سه بار در هفته انجام دهید. به یاد داشته باشید که برای کودکان از کِرِم های مخصوص کودک استفاده کنید.

استفاده از داروهای تجویزی برای کاهش خلط گلو

اگر شرایط یا عفونت خاصی دارید بهتر است از نسخه ی پزشک برای درمان ریشه ای بیماری خود استفاده کنید. درصورتی که شرایط ریه شما وخیم است، مثلا مبتلابه سیستیک فیبروزیس (cystic fibrosis) هستید، داروهای خاصی برای نازک کردن مخاط وجود دارد.

استفاده از دستگاه های مخصوص برای تنفس سرم نمکی روش درمانی دیگری است که با افزایش میزان نمک در مسیر تنفسی شما می تواند به درمان کمک کند. این روش با میزان قدرت های متفاوت وجود دارد و معمولا برای افراد بالای ۶ سال استفاده می شود.

اما بهبودی با این روش درمانی موقت است و احتمال ایجاد عوارض جانبی مثل سرفه، گلودرد و سفتی قفسه ی سینه وجود دارد.

داروی پالموزیم یکی دیگر از داروهای نازک کننده ی مخاط است که برای افراد مبتلابه سیستیک فیبروزیس استفاده می شود. این دارو هم ازجمله داروهای تنفسی است و برای افراد بالای ۶ سال استفاده می شود.

ازدست دادن صدا یا جوش زدن از عوارض جانبی استفاده از این داروست و دیگر عوارض آن عبارت اند از :

• ناراحتی گلو؛
• تب؛
• سرگیجه؛
• آبریزش بینی.

چگونه می توان از خلط گلو جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از خلط گلو هوا را مرطوب نگه دارید: هوای خشک، بینی و گلو را آزار می دهد و باعث خلط بیشتر به شکل روان کننده می شود. قرار دادن یک دستگاه بخور خنک در اتاق خواب می تواند خواب خوبی را ایجاد کند و بینی را خوب و راحت نگه دارد و از گلو درد جلوگیری کند.

نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای جلوگیری از خلط گلو: بدن باید مرطوب بماند تا مخاط را رقیق نگه دارد و هنگامی که یک فرد بیمار است، مصرف مایعات بیشتر خلط را رقیق می کند و کمک می کند سینوس ها تخلیه شوند و افراد مبتلا به آلرژی های فصلی نیز ممکن است بفهمند هیدراته بودن به جلوگیری از گرفتگی کمک می کند.

استفاده از لیف حمام گرم و مرطوب برای صورت: این می تواند یک درمان تسکین دهنده برای درد سینوسی باشد، مرطوب کردن از طریق یک پارچه خیس راهی سریع برای بازگشت رطوبت به بینی و گلو است و همچنین گرما به تسکین درد و فشار کمک می کند.

سر را بالا نگه دارید: هنگامی که بالا رفتن خلط آزار دهنده است، ممکن است خوابیدن روی چند تا بالش یا روی یک صندلی راحت کمک کند و صاف خوابیدن می تواند ناراحتی را افزایش دهد، چون ممکن است احساس شود که مخاط پشت گلو جمع می شود.

با احتیاط از شر خلط خلاص شوید: وقتی خلط از ریه ها از داخل گلو بالا می رود، بدن احتمالاً سعی می کند آن را از بین ببرد و تف کردنش سالم تر از بلعیدن آن است.

استفاده از اسپری بینی یا شستشو: اسپری آب نمک می تواند خلط و بینی را از سینوس ها پاک کند .به دنبال اسپری های استریل باشید که تنها حاوی سدیم کلرید هستند و در هنگام شستشو از آب مقطر و یا آب استریل استفاده کنید.

استفاده از اوکالیپتوس: چندین سال است که از محصولات اوکالیپتوس برای سرکوب کردن سرفه و کاهش خلط استفاده می شود و آن ها معمولاً به طور مستقیم به سینه اعمال می شوند.چند قطره روغن اکالیپتوس را می توان به یک دستگاه بخور یا یک حمام گرم اضافه کرد تا به تمیز کردن بینی کمک کند.

دوری از سیگار و دود درجه دوم: سیگار کشیدن و دود درجه دوم یعنی قرار گرفتن در معرض دود سیگار باعث ایجاد خلط بیشتر می شوند.

به حداقل رساندن استفاده از داروهای ضد گرفتگی بینی: در حالی که آن ها ترشحات بینی را خشک می کنند و می توانند آبریزش بینی را کاهش دهند، ممکن است جلوگیری از خلط را سخت تر کند.

استفاده از داروی درست برای خلط گلو: داروهایی که به عنوان اکسپکتورانت شناخته می شوند می توانند به خلط کمک کنند و باعث می شوند که سرفه یا تف کردن آسان تر شود و با این حال، چک کنید تا مطمئن شوید که این داروها حاوی ضد گرفتگی بینی نیستند.

چک کردن آلرژی: آلرژی های فصلی می توانند منجر به آبریزش بینی یا خلط بینی و مخاط اضافی شوند.

اجتناب از محرک ها برای جلوگیری از خلط گلو: مواد شیمیایی، رایحه ها، و آلودگی ها می توانند باعث تحریک بینی، گلو و مجاری هوایی شوند که این باعث ایجاد خلط بیشتر می شود.

تشخیص واکنش های غذایی: برخی غذاها می توانند باعث واکنش هایی شوند که موجب آلرژی فصلی می شوند و آن ها ممکن است باعث خارش بینی و گلو شوند که منجر به خلط زیادی می شود پس هر گونه غذایی که باعث افزایش خلط یا مخاط می شود را ثبت کنید.

اجتناب از کافئین برای درمان خلط گلو: اگر در حد افراط مصرف شود منجر به کم شدن آب بدن می شود و وقتی خلط یک مشکل است، نوشیدنی های گرم و غیر کافئینی بنوشید.

حمام گرم برای درمان خلط گلو: زمان صرف شده در حمام پر از بخار به شل شدن خلط بینی و گلو کمک می کند.ریختن آب گرم روی صورت نیز می تواند باعث تسکین فشار سینوس ها شود. متناوبا، آب داغ را در یک کاسه بزرگ بریزید و یک حوله را روی سر خود نگه دارید و به مدت 5 تا 10 دقیقه بخار را تنفس کنید که این کار به کاهش درد ریه ها کمک خواهد کرد و شما همچنین می توانید چندین بار در روز از این روش درمانی ساده استفاده کنید.

به آرامی فین کردن: این کار ممکن است وسوسه کننده باشد تا آن قدر که خلط غلیظ بیرون بیاید.با این حال انجام این کار باعث آزار سینوس ها می شود که منجر به درد، فشار و احتمالاً عفونت خواهند شد.

مصرف بالای میوه برای درمان خلط گلو: یک مطالعه نشان داد که رژیم غذایی غنی از میوه و احتمالاً سویا می تواند منجر به مشکلات تنفسی کمتری در ارتباط با خلط شود.

اجتناب از غذاهایی که باعث برگشت اسید معده می شوند. برگشت اسید می تواند منجر به افزایش خلط شود و افرادی که سوزش سر دل دارند باید از غذاهای تحریک کننده اجتناب کنند و از پزشک درباره مدیریت مناسب سوال کنند.

سخن پایانی

خلط اغلب همراه با سرماخوردگی و دیگر عفونت های سیستم تنفسی ایجاد می شود. خلط مسئله خطرناکی نیست اما اگر درمان سرفه خلط دار به موقع صورت نگیرد، ممکن است باعث مسدود شدن نایژه ها و خارش شده و در نهایت ریه عفونی شود.