تاثیر ورزش بر تغییرات هورمونی زنان

هورمون رشد

هورمون رشد یا HGH به صورت شبانه روزی در بدن تولید می شود. دو روش غیر دارویی برای افزایش میزان تولید هورمون رشد از طریق خواب و تمرین هست. هورمون رشد در رشد و همچنین افزایش حجم ماهیچه ها نقش دارد. این هورمون دارای عملکرد متابولیک بوده و ازجمله ویژگی های آن می توان به افزایش متابولیسم چربی و تناسب بهتر اشاره کرد. به گزارش مجله Sports Medicine افزایش هورمون رشد ناشی از ورزش یکی از شناخته شده ترین روش ها برای افزایش هورمون رشد هست. تمرینات استقامتی و مقاومتی نیز نقش مهمی را در افزایش هورمون رشد ایفا می کنند.

سندرم پیش از یائسگی

تغییرات فیزیکی و روحی بخشی از سندرم پیش از یائسگی هستند که در حدود 80 درصد زنان مشاهده می شود. این تغییرات به دلیل نوسان هورمون ها در چرخه یائسگی رخ می دهند اما معمولاً ناشی از کاهش پروژسترون قبل از این دوره می باشند. برخی از آنان با تمرکز بر روی رژیم غذایی و مکمل های رژیمی و استفاده از روش های غیر دارویی سعی در ایجاد تعادل دارند. وب سایت نشان می دهد زنانی که ورزش می نمایند کمتر عصبانی شده و با مشکلاتی نظیر افسردگی مواجه نیستند. زنانی که در دوره سندرم پیش یائسگی هستند باید سه روز در هفته به مدت 20 الی 45 دقیقه تمرین نمایند.

بررسی اثر ورزش بر سن وقوع یائسگی در زنان یائسه

یائسگی، قطع شدن دایمی قاعدگی در نتیجه قطع فعالیت فولیکول های تخمدان است. اگر چه علایم یائسگی زندگی را تهدید نمی کند ولی اثرات دراز مدت کمبود استروژن از جمله پوکی استخوان و حملات مغزی و قلبی می تواند حیات را به مخاطره اندازد. یائسگی، قطع شدن دایمی قاعدگی در نتیجه قطع فعالیت فولیکول های تخمدان است. اگر چه علایم یائسگی زندگی را تهدید نمی کند ولی اثرات دراز مدت کمبود استروژن از جمله پوکی استخوان و حملات مغزی و قلبی می تواند حیات را به مخاطره اندازد. مطالعه حاضر به منظور تعیین اثر ورزش بر سن وقوع یائسگی انجام شده است. علاوه بر آن ارتباط بین سن وقوع یائسگی با نوع ورزش، میزان انجام ورزش در هفته، سن شروع اولین قاعدگی و منظم یا نامنظم بودن آن جزو اهداف فرعی این مطالعه بوده است. نتایج این مطالعه نشان داد انجام ورزش بر سن وقوع یائسگی موثر نیست. همچنین میزان ورزش در هفته و سن شروع اولین قاعدگی ارتباط معنی داری با سن وقوع یائسگی نداشته است. تنها به نظر می رسد در افرادی که قاعدگی منظم داشته اند انجام ورزش وقوع یائسگی را به تاخیر انداخته است. با توجه به نتایج این مطالعه نشان داد و علی رغم عدم تاثیر ورزش بر تغییر زمان وقوع یائسگی، ورزش در تثبیت گردش خون طبیعی و سایر فعالیت های فیزیولوژیک بدن در خلال دوران یائسگی نقش بسیار مهمی دارد. لذا به بانوان پیشنهاد می گردد جهت کاهش عوارض ناشی از یائسگی، ورزش را در برنامه روزانه خود قرار دهند.

آمنوره ناشی از ورزش

برخی از زنان زمانی که تمرینات را با شدت زیادی انجام می دهند عادت ماهیانه آن ها متوقف می شود. برخی از تمرینات نظیر دوهای طولانی و رقص های باله را افرادی انجام می دهند که وزن بدن آن ها پایین هست. ترکیب وزن پایین و تمرین بیش ازحد منجر می شود که بدن در حالت گرسنگی قرار گیرد. زمانی که تغذیه با میزان کالری های سوزانده شده هم خوانی نداشته باشد، بدن شروع به متوقف نمودن برخی از بخش های خود می نماید که از این میان می توان به سیستم تولیدمثل اشاره کرد. زنان آمنوره فاقد میزان کافی استروژن می باشند و این امر منجر به عدم باروری می گردد. در صورت تداوم نیز می تواند احتمال ایست قلبی را افزایش دهد. این حالت را می توانید با افزایش کالری و همچنین استفاده از قرص های استروژنی برطرف نمایید.

تاثیر ورزش بر تنظیم قاعدگی

آیا ورزش باعث عقب افتادن پریود میشود؟ ورزش و ایجاد تغییرات هورمونی باعث توقف پریود و یا دوره های قاعدگی راحت تر و آرام تر می شود. تغییرات احتمالی مانند کاهش وزن متوسط و ورزش منظم باعث پریود راحت و سبک می شوند. در واقع چربی بدن باعث ایجاد نوعی استروژن شده و استروژن بیش از حد در بدن باعث افزایش شدید خونریزی بافت رحمی در نیمه اول قاعدگی می شود. کاهش وزن باعث کاهش استروژن می شود که به نوبه خود دلیل کاهش تجمع حلقوی بافت رحم و در نتیجه کاهش جریان خونریزی است.

کاهش احتمال سرطان سینه با ورزش

محققان اعلام کرده اند که ورزش می تواند سرطان سینه را با کاهش میزان استروژن کاهش دهد. این موضوع در ماه فوریه سال 2010 نیز در مجله انکولوژی بالینی منتشر گردید. محققان 320 زن 50 تا 74 را بعد از یائسگی به مدت یک سال موردمطالعه قراردادند. نیمی از آن ها هر هفته 225 دقیقه تمرینات ایروبیک انجام می دادند و این در حالی است که نیمی دیگر به کارهای روزمره خود مشغول بودند. در پایان یک سال، میزان استرادیول و استرادیول های آزاد در گروهی که تمرین انجام می دادند پایین بود. محققین اعلام کرده اند که کاهش استرادیول ها منجر به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه می شوند.

فعالیتهای ورزشی شدید و فزاینده

تنظیم هورمونی متابولیسم انرژی این نوع فعالیتها به مدت وشدت فعالیت بستگی دارد. با افزایش شدت فعالیت ترشح هورمونهای کتکولامینها به صورت توانی افزایش می یابد وموجب افزایش لیپولیز در درون عضله اسکلتی میشود در نتیجه فسفوریلاز افزایش میابد فسفوریلاز خود سبب افزایش کاتالیز گلیکوژن (گلیکوژنولیز ) در عضله اسکلتی وکبد میشود .
نکته: فعالیتهای ورزشی کم شدت با مقادیر نا چیز کتکولامینها وبرتری کاتابولیسم چربی مشخص میشود . در این نوع فعالیتها غلظت هورمونهای GH رشد،کورتیزول وانسولین وگلوکاگون در خون تغییر میکند .

فعالیت ورزشی بلند مدت

این نوع فعالیتها با کاهش ذخایر گلیکوژن کبد وعضلات اسکلتی همراه است.

نکته:در این نوع فعالیتها گلیسرول را به عنوان شاخص افزایش فراخوانی اسیدهای چرب آزاد استفاده میکنند وبتا هیدروکسی بوتیدات جسم کتونی زمانی تولید میشود که مقادیر کربوهیدراتها کم است وکبد به طور کامل به کالتابولیسم چربی متکی است.

نقش هورمون ۱۷ بتا استرادیول در فعالیتهای دراز مدت استقامتی

این هورمون از نظر بیولوژیکی فعالترین استروژن است که از تخمدان ترشح میشود. علی رغم اینکه ۱۷بتا استرادیول در زنان به وسیله ی تخمدان ترشح میشود مقدار اندکی از آن نیز در قشر فوق کلیه سنتز میشود، این مورد مقدار اندکی استروژن مترشحه در مردان را توجیه میکند. البته با توجه به اندک بودن این هورمون در مردان تأثیرات این هورمون مختص زنان بوده وتحت کنترل چرخه ی قاعدگی میباشد.

نکته ی اساسی درمورد هورمون ۱۷ بتااسترادیول

این هورمون فراخوانی اسیدهای چرب آزاد (FFA) از بافت چربی را افزایش داده و رداشت گلوکز توسط بافتهای محیطی را مهار میکند که از این نظر مشابه هورمون رشد (GH) عمل میکند.

1. فعالیت ورزشی استروژن موجود در خون هر دو گروه زنان دارای قاعدگی طبیعی و همچنین زنان فاقد قاعدگی (آمنوره) را افزایش میدهد.
2. در مقایسه با مردان کاملا ورزیده ، از غلظتهای بسیار زیادتر ۱۷بتا استرادیول در زنان تمرین کرده استقامتی برای توجیه وابستگی بیشتر به چربی نسبت به کربوهیدرات هنگام فعالیت ورزشی استفاده می شود.

فعالیت ورزشی درازمدت و دهیدراسیون

بطور کلی در تعادل مایعات بدن هورمونهای ADH ، رنین ، آلدسترون ، ANP (پپتیدهای سدیمی) فعال هستند. که هورمونهای ADH ، رنین و آلدسترون موجب حفظ آب بدن میشوند و هورمون ANP موجب دفع آب بدن میشود.

سازگاری های درازمدت دستگاه عصبی وغدد با فعالیت ورزشی

تمرین فعالیتهای ورزشی از هر نوع که باشد ترشح هورمونها را به روش های زیر تغییر میدهد :

1. تغییر محرکهایی که باعث ترشح هورمون میشود.
2. تغییر توانایی های سلول برای پاسخ به هورمون
3. تغییر ظرفیت بیشینه ی بافت های درون ریز برای رهایش هورمون.

به ازای یک شدت فعالیت ورزشی زیر بیشینه ی معین مانند انجام تمرینات استقامتی غلظت هورمون های کاتکولامینی ، رشد (GH) ، کورتیزول خون را کاهش میدهد همچنین تمرینات استقامتی زیر بیشینه با افزایش اتکا به چربی همراه است. البته در نگاه اول چنین به نظر میرسد که چون غلظت کاتکولامین ها و هورمون رشد و کورتیزول خون کاهش می یابد این روند با افزایش کاتابولیسم چربی ها همراه و همسو نباشد ولی درست برعکس می باشد. لذا از آنجا که عضله اسکلتی فعال منبع اصلی اسیدهای چرب آزاد در فعالیت های زیر بیشینه است و نه بافت چربی ، کاهش هورمون رشد و کورتیزول از کاتابولیسم چربی نمی کاهد .