استرپتومایسین برای درمان سل (توبرکلوز) به کار می رود. این دارو با داروهای دیگر برای درمان عفونت های فعال (سل) مورد استفاده قرار می گیرد اگر نمی توانید از داروهای دیگر برای درمان TB استفاده کنید یا اگر نوعی از سل را دارید که با سایر داروها (TB مقاوم در برابر دارو) درمان نمی شود، پزشک برای شما داروی استرپتومایسین را تجویز می کند. استرپتومایسین متعلق به یک کلاس از داروهای شناخته شده به نام آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزید است. این دارو با کشتن ارگانیسم هایی که باعث عفونت می شوند، عفونت را درمان می کند.داروی استرپتومایسین برای درمان سایر عفونت های جدی (مثلا مایکوباکتریوم آویوم، تولارمی، اندوکاردیت، طاعون) نیز همراه با داروهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.
میزان و روش درست مصرف استرپتومایسین
قبل از شروع درمان با این دارو، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می کند تا اطلاعات دارویی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
دوز و مقدار داروی Streptomycin ، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک فوق تخصص ریه به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید. این دارو معمولا
این دارو زیر نظر پزشک به صورت زیر پوستی تزریق می شود. توجه داشته باشید که این دارو را به مناطق آسیب دیده پوست تزریق نکنید.
دوز این دارو بستگی به وزن، شرایط بیمار و روند بهبود او دارد اما به طور معمول تا دو ماه اول، روزی یک بار تزریف می شود و سپس تا ۹ ماه برای درمان توبرکلوزیس ادامه پیدا می کند که در ماه های بعدی طبق دستور پزشک ۳-۲ بار در هفته تزریق می شود.
برای بهتر شدن تأثیر آنتی بیوتیک استرپتومایسین ، تزریق دارو را هر روز، در زمان مشخصی از روز انجام دهید.اگر می خواهید داروی استرپتومایسین را خودتان در خانه تزریق کنید، حتما شیوه تزریق را یاد بگیرید.استفاده از دارو را تا زمانی که برای شما تجویز شده است، به پایان برسانید. توقف زود هنگام دارو ممکن است منجر به بازگشت عفونت شود.
اگر فراموش کردید که دوز داروی روزانه خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.
موارد مصرف استرپتومایسین
۱- درمان عفونت سل ، بالغین : ابتدا روزانه ۱ گرم عضلانی عمقی برای دو تا سه ماه و سپس ۱ گرم ۲ تا ۳ بار در هفته ، کودکان: ۲۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به صورت عضلانی در دوزهای منقسم. توجه : این دارو لازم است همراه با سایر داروهای ضد سل مصرف شود.
۲- درمان اندوکاردیت استرپتوککی، بالغین: ۱ گرم عضلانی دو بار در روز برای مدت دو هفته و سپس ۵۰۰ میلی گرم عضلانی دو بار در روز برای چهار هفته همراه با پنی سیلین.
۳- درمان تولارمی ، بالغین: روزانه ۱ تا ۲ گرم (یک تا دو آمپول) به صورت عضلانی در دوزهای منقسم. درمان را باید برای ۵ تا ۷ روز و تا زمان قطع تب ادامه داد.
۴- درمان بروسلوز (تب مالت) ، بالغین کوچکتر از۴۵ سال : ۱ گرم در روز عضلانی برای چهار هفته همراه با داکسی سیکلین ، بالغین بزرگتر از ۴۵ سال : ۰٫۵ تا ۰٫۷۵ گرم در روز به صورت عضلانی.
- فارماکولوژی کاتزونگ: استرپتومایسین در درمان سل، طاعون و تولارمی به کار می رود، امّا به دلیل ایجاد عارضه در گوش (اتوتوکسیسیته) در صورتی که امکان استفاده از سایر داروها وجود داشته باشد، نباید از این دارو استفاده کرد.
- داروهای ژنریک ایران : موارد مصرف استرپتومایسین سولفات عبارتند از درمان: تب مالت، شانکروئید، آندوکاردیت باکتریال ناشی از استرپتوکک، سوزاک حاد، گرانولوم مغبنی (اینگوینال)، طاعون، سل، تولارمی، عفونت ادراری ناشی از اشریشیاکلی، پروتئوس، آنتروباکتر آئروژنس، کلبسیلا پنومونیه و استرپتوکک فکالیس.
توصیه های دارویی استرپتومایسین
1- دوره درمان سل ممکن است 1-2 سال یا حتی بیشتر طول بکشد. با وجود این ، در صورت بروزعلایم مسمومیت با این دارو، مصرف آن باید قطع شود.
2- محل تزریق دارو در هر بار تزریق باید عوض شود. تزریق غلظت های بیش از 500mg/ml توصیه نمی شود.
توجهات پزشکی- پرستاری در مورد استرپتومایسین
- از تماس مستقیم با دارو خودداری نمایید و بهتر است هنگامی که محلول تزریقی استرپتومایسین را تهیه می نمایید از دستکش استفاده کنید.
- محلول آماده شده استرپتومایسین را باید بلافاصله بعد از تهیه تزریق نمود.
- استرپتومایسین باید به شکل تزریق عضلانی عمیق انجام شود که با درد کمتری همراه باشد.
- استرپتومایسین را نباید به شکل تزریق وریدی استفاده کرد.
- آزمایشات شنوایی سنجی باید قبل از شروع درمان، حین درمان و 6 ماه بعد از اتمام درمان بعمل آید. همچنین آزمایشات بررسی عملکرد کلیه و کبد نیز باید انجام شود.
- اتوتوکسیسیتی ناشی از دارو بیشتر متعاقب دوزهای بالا، در افراد دچار اختلال عملکرد کلیه، مصرف همزمان سایر داروهای اتوتوکسیک و افراد مسن دیده می شود. در صورتی که دارو در مراحل اولیه قطع شود، ضایعات ممکن است قابل برگشت باشند.
- در طول درمان، فشار خون و درجه حرارت بدن بیمار را کنترل نمائید. اگر چه تب ناشی از دارو شایع نیست ولی در صورت ایجاد خطرناک است.
توجهات بیمار- خانواده در مورد استرپتومایسین
- در طی درمان با استرپتومایسین باید به علائم حساسیت شدید، وزوز گوش، سرگیجه و کاهش شنوایی دقت کرد. در صورت بوجود آمدن این علائم سریعا به پزشک اطلاع دهید.
- معمولا توصیه می شود بیماران در طی درمان با استرپتومایسین از مایعات بیشتر استفاده نمایند.
- در طی درمان با این دارو اگر تب ایجاد شد به پزشک اطلاع داده شود.