راه‌های درمان قرنیه مخروطی چیست؟

"قوز قرنيه" يك پديده غير التهابي است كه معمولا قرنيه ی هر دو چشم را گرفتار مي كند. در اين بيماري، قرنيه نازك شده و حالت مخروطي پيدا مي كند. نازك شدن و تغيير حالت قرنيه از كروي به مخروطي ، منجر به ايجاد نزدیک بینی و یا آستیگماتیسم نامنظم و در نتيجه كاهش ديد مي شود.

کراتوکونوس یا قوز قرنيه ، بيماري پيشرونده اي است كه معمولا در دوران بلوغ ظهور پيدا مي كند و تا دهه سوم و چهارم پيشرفت كرده و بعدا متوقف مي شود. اين بيماري ابتدا در يك چشم شروع مي شود ولي معمولا بعد از مدتي ، چشم ديگر هم گرفتار مي شود . هر چند که شدت آن در يك چشم، با چشم ديگر متفاوت است. قوز قرنيه بيماري نسبتا شايعي است كه در تمام نژادها و در هر دو جنس ديده مي شود. شایان ذکر است که سابقه خانوادگي در 6 تا 10 درصد مبتلايان وجود دارد.

راه های درمان قرنیه مخروطی

درمان قرنیه مخروطی به شدت بیماری شما و سرعت پیشرفت آن بستگی دارد. عموما، دو رویکرد نسبت به درمان قرنیه مخروطی وجود دارد: کاهش سرعت پیشرفت بیماری و بهبود بینایی.

اگر قرنیه مخروطی شما در حال پیشرفت باشد، کلاژن کراس لینک قرنیه ممکن است پیشرفت بیماری را کند یا متوقف کند. این یک درمان جدیدی است که دارای پتانسیل پیشگیری از نیاز به پیوند قرنیه در آینده می باشد. اما، این درمان، قرنیه مخروطی و بینایی را بهبود نمی بخشد.

بهبود بینایی بستگی به شدت قرنیه مخروطی دارد. قرنیه مخروطی جزئی تا متوسط می تواند با عینک یا لنزهای تماسی بهبود یابد. این درمان، بخصوص اگر قرنیه نسبت به زمان یا اتصال کلاژن باثبات باشد، ممکن است یک درمان بلند مدت محسوب گردد.

در برخی افراد مبتلا به قرنیه مخروطی، قرنیه با پیشرفت بیماری آسیب می بیند، و یا استفاده از لنزهای تماسی دشوار می گردد. پیوند قرنیه در این افراد ممکن است ضروری باشد.

عینک یا لنزهای تماسی نرم: عینک یا لنزهای تماسی نرم می تواند بینایی تار و مشکل دار را در اوایل مراحل بیماری قرنیه مخروطی اصلاح کند. اما، افراد بطور مکرر نیاز دارند تا نمره عینک یا لنز تماسی خود را تعویض کنند، چرا که شکل قرنیه آن ها بطور مدام تغییر می کند.

لنزهای تماسی سخت: لنزهای تماسی سخت (انعطاف ناپذیر و نفوذ پذیر) اغلب گام بعدی در درمان قرنیه مخروطی پیشرفته تر هستند. لنزهای سخت ممکن است در ابتدا احساس ناراحتی ایجاد کنند، اما بسیای افراد نسبت به استفاده از آن عادت کرده و می توانند بینایی بهتری داشته باشند. این نوع لنزها می تواند متناسب با قرنیه شما ساخته شوند.

لنزهای پیگی بک: اگر لنزهای سخت ناراحت کننده باشد، پزشک شما ممکن است لنز تماسی سخت «پیگی بک» را بر روی لنز نرم توصیه نماید.

لنزهای ترکیبی: این لنزهای تماسی دارای مرکز سخت همراه با حلقه محیطی نرم هستند تا احساس راحتی بیشتری ایجاد کنند. افرادی که نمی توانند لنزهای سخت را تحمل کنند، ممکن است لنزهای ترکیبی را ترجیح دهند.

لنزهای صلبیه ای: این لنزها برای تغییرات بسیار شدید شکل قرنیه در قرنیه مخروطی مزمن، مفید هستند. لنزهای صلبیه ای به جای تکیه بر قرنیه، همانند لنزهای تماسی، روی قسمت سفید چشم (صلبیه) می نشینند و بدون تماس با قرنیه روی آن قرار بگیرند.

اگر از لنزهای سخت یا صلبیه ای استفاده می کنید، مطمئن شوید که به کمک پزشک با تجربه آن ها را روی چشم قرار دهید. ممکن است نیاز داشته باشید تا بطور مرتب توسط پزشک معاینه شوید تا مشخص شود که آیا لنز مورد استفاده رضایت بخش است یا نه. لنزهایی که تناسب خوبی با چشم شما نداشته باشد، می تواند به چشم شما آسیب وارد کند.

کلاژن کراس لینک قرنیه. در این عمل، قرنیه با قطره های ریبوفلاوین پر می شود و تحت تابش اشعه فرابنفش قرار می گیرد. این عمل سبب کراس لینک قرنیه می گردد، که قرنیه را سفت می کند تا از تغییرات شکل آن جلوگیری کند. کراس لینک کلاژن قرنیه ممکن است از طریق تثبیت قرنیه در اوایل بیماری، به کاهش ریسک از دست دادن بینایی پیش رونده کمک کند.

جراحی

معمولا پزشک تلاش میکند که بیماری فرد با استفاده از عینک و لنز های تماسی درمان شود، ولی گاهی قوز قرنیه، با وجود استفاده از لنز درمان نشده یا حتی بدتر میشود و گاهی هم بیمار نمیتواند لنز را تحمل کند. گزینه بعدی معمولا استفاده از جراحی است. از انواع جراحی میتوان استفاده از ایمپلنت رینگ (corneal ring implants)، کراسلینک (Cross-linking) و کراتوتومی رادیال را نام برد.

کراسلینک

این جراحی، معمولا در افرادی کاربرد دارد که به تازگی دچار این بیماری شده اند. بنا به گفته دکتر سید محمد سالار ظاهریانی این جراحی عموما باعث درمان قوز قرنیه نمیشود و تنها از پیشرفت بیماری در فرد جلوگیری میکند.

ایمپلنت رینگ

عموما ایمپلنت های داخل چشمی برای کاهش یا از بین بردن آستیگماتیسم و نزدیک بینی در بیماران مبتلا به قوز قرنیه تجویز میشود که جایگزین لنز یا عینک میباشند. پژوهشگران به طور رسمی تایید کردند که جا گذاری این ایمپلنت های داخل چشمی، درمانی بسیار موثر هستند که می توانند جایگزین ایمپلنت قرنیه، عینک یا لنزهای تماسی گردند. البته گاهی لازم است که فرد پس از این جراحی، بنا به تایید پزشک همچنان از لنز های تماسی یا عینک استفاده کند.

سندرم خشکی چشم چیست و چطور ایجاد می شود؟

کراتوتومی رادیال

در این نوع جراحی، پزشک الگویی شبیه به برش در قسمت مخروطی قرنیه ایجاد میکند تا عیب آن را برطرف کند. گرچه به دلیل مشکلاتی که این جراحی دارد، اصولا با روش های دیگر جایگزین میشود. به دلیل برداشتن بافت استرومایی قرنیه، باعث آسیب بیشتر به قرنیه ضعیف خواهد شد.

پیوند قرنیه

اصولا اگر هیچ کدام از درمان های ذکر شده برای بیمار نتیجه ندهد، ممکن است پزشک در مرحله آخر پیوند قرنیه را تجویز کند که هرگز این درمان نتیجه کاملا اطمینان بخشی ندارد.

رينگ داخل قرنيه

روش ایمپلنت رینگ داخل قرنیه (implantation of intracorneal ring segments) پیشرفته ترین گزینه درمانی موجود برای کراتوکونوس می باشد و در موارد بسیار پیشرفته قوز قرنیه یا در بیمارانی که به دلیل شکل قرنیه دیگر قادر نیستند از لنز های تماسی استفاده نمایند، به کار گرفته می شود. اين ايمپلنت متشکل از يك يا دو قطعه نيم دايره ساخته شده از مواد سازگار با بدن به نام PMMA می باشد.استفاده از PMMA در ایمپلنت های داخل چشمی دارای تاریخچه ای طولانی از ایمنی و اثرگذاری است و در بیش از 50 سال گذشته در ساخت لنز های داخل چشمی مورد استفاده در جراحی های کاتاراکت (آب مروارید) به کار رفته است.

هدف از انجام جراحی کرارینگ فراهم آوردن شرایط زیر برای بیمار می باشد:

• مسطح کردن قرنیه و کاهش برجستگی شکل مخروطی آن.
• منظم کردن سطح قرنیه، کاهش انحرافات دید و بهبود کیفیت دید بیمار.
• کاهش میوپی (نزدیک بینی) و آستیگماتیسم ایجاد شده در اثر کراتوکونوس. با این حال تضمینی وجود ندارد که بیمار پس از این عمل نیاز به استفاده از عینک یا لنز های تماسی نداشته باشد.
• کند کردن سرعت پیشرفت کراتوکونوس و ثبات بخشیدن به شکل قرنیه. با این کار نیاز به پیوند قرنیه به طور کلی برطرف شده و یا به تاخیر می افتد.
• بالا بردن قدرت تحمل چشم برای پذیرفتن لنز های تماسی و احساس راحتی داشتن با لنز.

جراحی کرارینگ برای درمان کراتوکونوس از سال 1995 مورد استفاده قرار گرفته است. تاکنون بیش از 100 هزار بیمار مبتلا به کراتوکونوس در 45 کشور جهان با موفقیت تحت عمل جراحی کرارینگ و کاشت رینگ داخل قرنیه قرار گرفته اند. با توجه به آزمایشات بالینی گوناگون و تحقیقات و نتایج منتشر شده از آنها در مجلات پزشکی معتبر، کرارینگ (کاشت رینگ داخل قرنیه) یک عمل جراحی ایمن و موثر برای بسیاری از بیماران مبتلا به کراتوکونوس به شمار می آید.

بر اساس چه معیارهایی جراحی کرارینگ می تواند برای فرد مناسب باشد؟

برای آنکه بتوان تعیین کرد آیا جراحی کرارینگ برای فرد گزینه مناسبی هست یا خیر، لازم است معاینه کامل چشم و آزمایش های چشمی پیشرفته ای که چشم پزشک درخواست می کند، انجام شود. سپس نتایج آزمایشات توسط چشم پزشک مورد ارزیابی کامل قرار می گیرد. این نظر تخصصی چشم پزشک است که پس از ارزیابی شرایط بیمار تعیین می کند آیا جراحی کرارینگ می تواند گزینه مناسبی برای وی باشد یا خیر. به طور کلی می توان گفت جراحی کرارینگ برای بیماران مبتلا به کراتوکونوس پیشرونده، یا کسانی که چشم آنها قدرت تحمل لنز های تماسی را ندارد و نیاز به پیوند قرنیه دارند می تواند یک گزینه درمانی باشد. علاوه بر این بیماران، افراد دیگری که می توانند از مزایای جراحی کرارینگ بهره مند شوند عبارتند از: بیمارانی که در آنهاکراتوکونوس به دنبال اصلاح دید به کمک لیزر بوجود آمده باشد؛ بیماران دارای نامنظمی شدید قرنیه که این وضعیت به دنبال جراحی کراتوتومی شعاعی (radial keratotomy surgery) ایجاد شده است وبیماران مبتلا به آستیگماتیسم نامنظم شدید که این وضعیت پس از پیوند قرنیهبوجود آمده است.

جراحی کرارینگ برای چه کسانی ممنوع است؟

بیمارانی که مبتلا به کراتوکونوس شدید هستند و یا کسانی که اسکارهای بزرگ روی قرنیه دارند، افراد مناسبی برای جراحی کرارینگ نمی باشند؛ بیماران مبتلا به آلرژی که عادت دارند چشم های خود را می مالند، چنانچه تحت این نوع عمل قرار گیرند ممکن است عوارض شدیدی را پس از عمل تجربه کنند. از اینرو بایستی قبل از عمل، بیماری آلرژیک آنها درمان شود تا از مالش چشم پس از عمل خودداری کنند.بیمارانی که انتظار دارند پس از عمل کرارینگ نیاز به استفاده از عینک یا لنز های تماسی نداشته باشند، بایستی قبل از اقدام به این عمل در مورد فواید احتمالی آن با پزشک خود مشورت نمایند؛ چرا که جراحی کرارینگ یک عمل جراحی انکساری نیست تا نیاز به عینک یا لنز های تماسی را به طور کامل برطرف نماید.