خوراکی های سالمی که در صورت زیاده روی به سلامت بدن آسیب وارد میکنند

تغذیه سالم و رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند ضامن سلامتی بدن ما باشد. برخی از افراد تصور می کنند مصرف زیاد یک ماده مغذی مفید سلامت آنها را بیشتر تضمین می کند، اما نباید فراموش کرد که افراط و تفریط در هیچ کاری خوب نیست و در مواردی زیاده روی در مصرف مواد غذایی مفید نیز ممکن است برای سلامت شما ضرر داشته باشد و موجب آسیب به اندام های داخلی بدن شود. در این مقاله ۱۶ خوراکی مفید که با زیاده روی در مصرف آن ها به سلامت شما آسیب می رسد را معرفی می کنیم.

مواد غذایی سالم برای افزایش رشد قد کودکان

اسفناج

زیاده روی در مصرف اسفناج ممکن است باعث بروز سنگ کلیه در برخی افراد شود. البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که اکثر مردم کمتر از سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج در رژیم غذایی خود استفاده می کنند. دکتر جامپولیس (Jampolis) معتقد است که این نوع سبزیجات علی رغم اینکه کالری بسیار پایینی دارند، سرشار از انواع ویتامین ها، موادمعدنی مانند منیزیم، لوتئین (lutein)، فولیک اسید و ویتامین K هستند. اما اکثر افرادی که سنگ کلیه ی آنها از نوع اگزالات لوتئین کلسیم (calcium oxalate) است، نباید در مصرف اسفناج زیاده روی کنند، زیرا این سبزی حاوی مقدار زیادی اگزالات (oxalate) است که مصرف زیاد آن موجب افزایش ریسک تولید سنگ های کلیوی می شود.

گل کلم، کلم کالی و کلم بروکسل (اگر احتمال لخته شدن خون تان بالاست)

اگر احتمال لخته شدن خون در شما بالاست، بهتر است از مصرف این مواد غذایی اجتناب کنید. گل کلم، کلم کالی و کلم بروکسل از سبزیجات بسیار پرخاصیت و سرشار از آنتی اکسیدان، ویتامین و مواد معدنی هستند. مشکل بسیاری از مردم در مصرف داروهای رقیق کننده ی خون مانند وارفارین این است که این داروها ویتامین K بالایی دارند و مانع لخته شدن خون می شوند. بنابراین اگر از این داروها استفاده می کنید، حتی در صورت بالابودن ریسک لخته شدن خون، باز هم می توانید این سبزیجات را در برنامه ی غذایی خود بگنجانید.

کلم بروکلی (اگر تیروئید دارید)

اگر تیروئید دارید، در مصرف کلم بروکلی زیادروی نکنید.اول از همه، اکثر مردم در رژیم غذایی خود به اندازه ی کافی سبزی مصرف نمی کنند، بنابراین برای جبران کمبود سبزی در رژیم غذایی خود ممکن است، در مصرف کلم بروکلی زیاده روی کنند. اما مراقب باشید که در استفاده از این ماده دچار افراط نشوید و حتما از انواع سبزیجات در رژیم روزانه ی خود استفاده کنید. کلم بروکلی سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است و در پیشگیری از سرطان و کاهش بیماری های قلبی بسیار مؤثر است، اما اگر در مصرف آن زیاده روی کنید، ممکن است دچار کم کاری تیروئید شوید. درواقع، کلم بروکلی حاوی تیوسیانات (thiocyanates) است و همین باعث اختلال در جذب ید می شود. اگر در گذشته بیماری تیروئید داشتید، بهتر است در مصرف کلم بروکلی زیاده روی نکنید.

مصرف غذاهای حاوی فیبر

مصرف غذاهای سرشار از فیبر مانند حبوبات ممکن است باعث ایجاد نفخ شکم شود. وقتی تصمیم به کاهش وزن می گیرید، نباید نقش فیبر را نادیده بگیرید. مصرف فیبر باعث می شود زودتر احساس سیری کنید و کمتر گرسنه شوید و این یعنی کاهش وزن بدون تحمل گرسنگی. البته اگر روزانه فیبر زیادی مصرف نمی کنید، افزایش ناگهانی مصرف فیبر در رژیم غذایی ممکن است باعث ایجاد نفخ معده شود. هرچند این مشکل کاملا طبیعی است، اما ممکن است زندگی اجتماعی شما را تحت تأثیر قرار دهد. پس بهتر است فیبر را کم کم به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

آب میوه ها

اکثر آب میوه ها حاوی مقدار زیادی شکر هستند. شاید فکر کنید که خوردن آب میوه مانند خوردن میوه ی کامل بسیار مفید است، اما باید بدانید که بیشتر آب میوه های بازاری شکر دارند و البته مقدار فیبر موجود در آب میوه خیلی کمتر از زمانی است که شما یک میوه ی کامل می خورید. دکتر فلر می گوید: «بیشتر مردم هنگام خرید آب میوه ها سردرگم هستند و نمی دانند که آیا مصرف آنها برای سلامتی مفید است یا خیر. پیشنهاد ما این است که به جای مصرف آب میوه خود میوه را بخورید.»

آب

مصرف زیاد آب ممکن است موجب کاهش سطح سدیم بدن شود. همه ی ما به آب فراوان نیاز داریم و اکثر مردم آب کافی مصرف نمی کنند. دکتر فلر معتقد است بیشتر مردم حس تشنگی را با گرسنگی اشتباه می گیرند،؛ البته مصرف زیاد آب هم ممکن است خطر هیدراته شدن بیش از حد را به دنبال داشته باشد. زیاده روی در مصرف آب در یک بازه ی زمانی کوتاه ممکن است موجب اختلال در تعادل الکترولیتی و کاهش سطح سدیم خون شود، که بسیار خطرناک است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که فرد مقدار زیادی آب را در یک فاصله ی زمانی بسیار کوتاه بخورد.

آب لیمو

مصرف آب لیمو ممکن است باعث آسیب به مینای دندان بشود. بسیاری از متخصصان در حوزه ی سلامت معتقدند مصرف آب لیمو در صبح بسیار مفید است. آب لیمو، کالری و قند بسیار پایینی دارد و پیشنهاد می شود در رژیم غذایی خود حتما از آن استفاده کنید. همچنین مصرف آبلیمو به هیدراته شدن بدن کمک می کند. هرچند با وجود ویتامین C و آنتی اکسیدان های فراوان در آب لیمو، از آسیب سلولی جلوگیری می شود، مصرف زیاد آب لیمو ممکن است موجب تخریب مینای دندان نیز بشود. متخصصان پیشنهاد می کنند اگر به مصرف آبلیمو عادت دارید، بهتر است بعد از هر بار خوردن آبلیمو دندان هایتان را بشویید تا از شدت آسیب به مینای دندان جلوگیری کنید، یا از نی استفاده کنید که تماس آب لیمو با دندان هایتان کمتر شود.

چای سبز (به همراه غذا، اگر دچار فقر آهن هستید)

اگر دچار فقر آهن هستید، بهتر است از خوردن چای سبز همراه با غذا خودداری کنید. متخصصان تغذیه معتقدند اکثر مردم چای سبز را بدون نگرانی مصرف می کنند. چای سبز حاوی کاتچین و آنتی اکسیدان های قوی است که خطر ابتلا به سرطان، التهاب و بیماری قلبی را کاهش می دهد. تانن موجود در چای سبز ممکن است در جذب آهن توسط سلول های بدن اختلال ایجاد کنند (جذب آهن از منابع گیاهی)، به همین خاطر اگر میزان آهن خون تان پایین است و یا احتمال می دهید که مصرف چای سبز باعث مشکلاتی برای شما شود و سلامت شما را به خطر بیندازد، بهتر است همراه غذا و یا بلافاصله بعد از آن چای سبز نخورید. اهمیت و توجه به این مسئله در ورزشکاران، سالمندان، زنان باردار و نوجوانان اهمیت بیشتری دارد.

گریپ فروت و دیگر مرکبات (به همراه آنتی هیستامین ها و استاتین ها)

برخی از مرکبات را نباید با آنتی هیستامین ها مصرف کرد. مصرف مرکباتی مانند گریپ فروت، نارنگی، دارابی و برخی دیگر از مرکبات با بسیاری از داروها مانند استاتین ها (گروهی از داروهای کاهنده ی کلسترول خون) و آنتی هیستامین ها تداخل دارند. مصرف برخی از داروها ممکن است حتی تا ۷۲ ساعت بعد از خوردن برخی از انواع مرکبات موجب افزایش شدید سطح خون یا کاهش جذب دارو شود. بنابراین اگر داروی خاصی مصرف می کنید، حتما با دکتر متخصص یا داروساز در این زمینه مشورت کنید.

برنج قهوه ای

برنج قهوه ای ممکن است حاوی آرسنیک باشد. اگرچه برنج قهوه ای غذایی کامل و حاوی سبوس است، اما با توجه به محل کشت ممکن است حاوی مقادیر زیادی آرسنیک معدنی نیز باشد. متخصص تغذیه، دکتر مایا فلر (Maya Feller) در این زمینه توضیح می دهد: «آرسنیک در آب و خاک وجود دارد و از طریق روان آب ها ممکن است به آب های زیرزمینی نیز نفوذ کند. این به نوبه ی خود موجب افزایش میزان آرسنیک در آب و مناطقی می شود که برنج قهوه ای کشت می کنند. چون در هنگام مصرف این نوع برنج غلاف آن گرفته نمی شود، ممکن است میزان سم آرسنیک نیز در آن بالاتر باشد. بنابراین، خوردن برنج قهوه ای و مشتقات آن به صورت مداوم خطر مسمومیت با آرسنیک را افزایش می دهد.» دکتر مایا فلر پیشنهاد می کند برنج را قبل از مصرف خوب بشویید و از انواع دیگر غلات سبوس دار هم در رژیم غذایی خود استفاده کنید. فراموش نکنید که احتیاط نکردن در مصرف این مواد غذاییِ سرشار از کربوهیدرات ممکن است حتی موجب مرگ شما بشود.

ماهی تن

با مصرف ماهی تن ممکن است مقدار زیادی جیوه وارد بدن تان شود. ماهی تن سرشار از پروتئین، منیزیم، روی، آهن و اسیدهای چرب امگا ۳ است. متخصصان تغذیه بر این باورند که مصرف چندبار در هفته ی انواع ماهی تن، ممکن است میزان جیوه در بدن تان را افزایش دهد. مسمومیت غذایی با جیوه می تواند موجب ضعیف شدن ماهیچه ها و کاهش بینایی شود. ازاین رو متخصصان تغذیه استفاده از ماهی هوور را به جای انواع دیگر ماهی های تن پیشنهاد می کنند. زنان باردار و کودکان نیز بهتر است میزان مصرف ماهی تن را به کمتر از دو بار در هفته کاهش دهند یا از نوعی ماهی تن استفاده کنند که خطر ابتلا به مسمومیت جیوه ی آن کمتر باشد.

کیمچی

کیمچی سرشار از سدیم است. کیمچی خوراک تخمیرشده سنتی کره ای است که از سبزیجات و ادویه جات گوناگون و البته بیشتراوقات با نوعی کلم چینی به نام بائچو (baechu) و فلفل قرمز درست می شود و سرشار از ویتامین C و باکتری پروبیوتیک (Probiotic) است که برای گوارش غذا بسیار مفید به نظر می رسد. کیمچی غذای گیاهی و مفیدی است، اما باید بدانید که مصرف زیاد آن موجب افزایش سدیم خون می شود. درواقع، ۱۰۰ گرم کیمچی، در حدود ۶۷۰ میلی گرم سدیم دارد که تقریبا یک سوم بیشتر از میزان سدیم روزانه ی بدن است. بنابراین بهتر است این غذا را در مقدار کم و به عنوان دسر یا پیش غذا مصرف کنید، زیرا بالارفتن میزان سدیم خون خطر ابتلا به فشار خون بالا و نارسایی قلبی را به شدت افزایش می دهد.

پودر پروتئین

مصرف زیاد پروتئین ممکن است موجب آسیب به کلیه های شما شود. پروتئین ماده ای مفید است که هم برای استحکام استخوان ها و هم کاهش وزن لازم است. دکتر فلر معتقد است هر فرد سالم به طور میانگین در روز نیازمند ۱/۷۵ گرم پروتئین به ازای هر نیم کیلوگرم وزن است که این میزان با توجه به سن، فعالیت بدنی و دیگر متغیرهای مرتبط با سلامت ممکن است متفاوت باشد. آیا با توجه به نیاز بدن به این مقدار پروتئین، همه ی افراد باید برای فعالیت روزانه ی خود از مکمل پودر پروتئین استفاده کنند؟ دکتر فلر می گوید: «البته که نه، اکثر ما می توانیم پروتئین موردنیاز روزانه ی خود را با داشتن یک رژیم غذایی مفید به دست بیاوریم. زیاده روی در مصرف پودر پروتئین ممکن است موجب صدمه زدن به کلیه ها شود.

همچنین برخی از مکمل ها حاوی فلزات سنگین هستند. به همین خاطر بهتر است قبل از مصرف هرگونه مکملی با پزشک متخصص مشورت کنید.»

روغن نارگیل

ازآنجایی که میزان چربی اشباع نارگیل بسیار بالا است، روغن نارگیل در دمای اتاق به صورت جامد است. هرچند مصرف روغن نارگیل در میان برخی افراد بسیار شایع است، اما هیچ دلیلی مبنی بر سالم بودن این روغن در مقایسه با دیگر روغن ها وجود ندارد. بهتر است روغن زیتون، کانولا، انگور را جایگزین روغن نارگیل کنید. فرقی نمی کند از چه روغنی استفاده می کنید، همه ی روغن های کالری بالایی دارند و زیاده روی در مصرف آنها اصلا توصیه نمی شود.

شیر بادام و شیرهای گیاهی

جایگزین کردن شیر گاو با شیرهای گیاهی مانند شیربادام، شیرجو، شیر سویا، شیرنارگیل و شیربرنج به دلیل فراوری شده بودن آنها و داشتن مقدار زیادی شکر افزوده معمولا پیشنهاد نمی شود. پروفسور دانشکده ی پزشکی آلبرت اینشین معتقد است در تهیه ی شیرهای گیاهی معمولا مقدار بسیار کمی مواد گیاهی استفاده می شود؛ مثلا یک لیوان شیربادام تنها حاوی چهار عدد بادام است.