شی باتر یا شیا باتر یک روغن جامد است که از آجیل درخت آفریقایی شیا کاریته به دست می آید و غنی از ویتامین های A و E و F و اسیدهای چرب ضروری شامل اسید اولئیک، اسید استئاریک و اسید لینولئیک بوده و مواد مغذی لازم برای تولید کلاژن در پوست را تولید می کند. درخت شیا بومی سنگال و سودان می باشد و درختی مقدس در آفریقا محسوب می شود. هزاران سال است که مردم آفریقا از روغن شی باتر به دلیل خواص دارویی آن برای سلامتی و پوست و مو استفاده می کنند. روغن شی باتر اگر تصفیه شود به رنگ سفید خالص بوده و اگر تصفیه نشود به رنگ شیری دیده می شود.مصرف روغن شی باتر معمولا به صورت خوراکی معمول نیست، زیرا روغن شی باتر، معمولا به عنوان محصولات مراقبتی و به صورت ماسک استفاده می شود. در مورد مصرف خوراکی روغن شی باتر به طور کلی اختلاف نظر وجود دارد. اما از آنجایی که برخی مطالعات نشان می دهد که مصرف خوراکی روغن شی باتر ممکن است با هضم پروتئین های دیگر تداخل داشته باشد، به همین دلیل، خوردن آن توصیه نمی شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا با فواید و مضرات شی باتر برای پوست، مو و زیبایی بیشتر آشنا شویم:
۱. خلاصی از شر شوره
شوره از جمله مشکلاتی است که معمولا در فصول سرد سال سراغ مو می آید و حتی ممکن است باعث ریزش مو نیز شود. مقداری شی باتر را کف پوست سرتان بمالید و ماساژ دهید. سپس به مدت ۲۰ دقیقه سرتان را با کلاه دوش بپوشانید و سپس، سرتان را با آب بشویید.
۲. حالت دهندگی مو
کره شی نه تنها شوره ی سر را از بین می برد، بلکه از موهای تان در برابر خشکی و زبری محافظت می کند، چربی اضافه را از کف سرتان می زداید، و باعث مرطوب شدن موها می شود. هفته ای دو بار از کره شی استفاده کنید و شاهد نتایج خوشایندی باشید. برای محافظت از مو در برابر اشعه ی فرابنفش نیز می توانید از شی باتر استفاده کنید. استفاده از کره شی می تواند مو را مرطوب نگه دارد و مانند یک سپر دفاعی طبیعی در برابر اشعه ی فرابنفش مقاومت کند. برای موهای بسیار بلند نیز می توانید از کره شی به جای محصولات نرم کننده و حالت دهنده ی مو استفاده کنید.
۳. حفظ زیبایی موهای مجعد
برای زیبا نگه داشتن موهای مجعد، نیازی به پرداخت هزینه های هنگفت نیست؛ بلکه می توانید با استفاده از کره شی موهای مجعد زیبایی داشته باشید.
۴. کاهش خشکی مو و کف سر
کره شی می تواند آسیب های ناشی از رنگ، استفاده از سشوار، و آلودگی هوا را بر موها درمان کند. به علاوه، کره شی برای تسکین خارش سر ناشی از خشکی و شوره ی سر نیز بسیار موثر است. هم چنین، مراقبت از مو به وسیله ی کره شی می تواند آسیب های ناشی از نمک و کلر موجود در آب استخرها را نیز خنثی کند. پیش از شنا مقداری کره شی به کف سرتان بمالید.
۵. نرم کنندگی مو
شی باتر نوعی چربی طبیعی است، و برای نرم کردن موهای خشک، آسیب دیده، و شکننده بسیار مفید است. برای داشتن موهای بلند و نرم می توانید از خواص فراوان کره شی برای زیبایی و سلامتی موهای تان بهره مند شوید. برای اثربخشی مراقبت های زیبایی از موها به وسیله ی کره شی باید مرتبا هفته ای دو بار از آن استفاده کنید تا رشد موها، بافت آن ها، و میزان رطوبت شان بهبود یابد.
۶. دارای آنتی اکسیدان
کره شی حاوی آنتی اکسیدان هایی نظیر ویتامین A و ویتامین E است. این ویتامین ها می توانند از سلول های پوستی در برابر رادیکال های آزاد و آسیب های محیطی که برای سلامت پوست بسیار مضر هستند، محافظت کنند. استفاده از کره شی باعث ایجاد رطوبت، و محافظت از پوست در برابر اشعه ی مضر فرابنفش می شود.
۷. محافظت از پوست نوزاد
شی باتر ماده ی مرطوب کننده ی طبیعی و عالی است که بدون وجود مواد شیمیایی خطرناک می تواند برای پوست نوزاد و کودک نیز، در تمام سنین، مفید و کاربردی باشد. بعد از حمام کردن نوزاد می توانید کره شی را روی پوست نوزاد بمالید. به علاوه، استفاده از شی باتر می تواند بثورات پوستی ناشی از پوشک بچه را در نوزادان درمان کند.
۸. تحریک تولید کلاژن
از دیگر خواص شی باتر برای زیبایی و سلامتی می توان به قابلیت آن در تحریک تولید کلاژن اشاره کرد. کلاژن به افزایش قدرت و استقامت پوست، بهبود انعطاف پذیری آن، پیشگیری از چین و چروک، و کند کردن فرایند پیری کمک می کند.
۹. یکدست کردن رنگ پوست
آیا در بخش هایی از پوست تان دچار تغییر رنگ شده اید؟ در این صورت، باید از محصولات زیبایی حاوی کره شی استفاده کنید؛ زیرا شی باتر ماده ای طبیعی و بی خطر است که بهتر از هیدروکینون می تواند لکه ها یا تغییر رنگ پوست را محو کند.
۱۰. کرم ضد آفتاب طبیعی
کره شی مانند کرم ضد آفتاب می تواند از پوست در برابر آفتاب سوختگی محافظت کند. از سویی دیگر، شی باتر حاوی ویتامین A است که برای درمان آسیب های پوستی مفید است؛ و هم چنین، حاوی ویتامین D است که می تواند به بازیابی سلول های مرده پوست کمک کند. توجه: باید به همراه کره شی، از کرم ضد آفتاب با SPF ۳۰ استفاده کنید.
۱۱. مراقبت از پوست لب
به منظور پیشگیری از ترک یا خشکی لب، استفاده از شی باتر در طول فصول سرد و گرم سال، به عنوان ماده ی مرطوب کننده ی طبیعی، از جمله کارهایی است که باید انجام دهید. از کره شی می توانید مانند کرم ترک لب استفاده کنید؛ استفاده از این ماده برای درمان خشکی و ترک لب بسیار مفید و موثر خواهد بود.
۱۲. دارای خواص ضد باکتری
کره شی دارای خواص ضد باکتری است و می تواند به درمان زخم ها کمک کند. هم چنین، با استفاده از کره شی می توان لکه های سیاه اطراف زخم های قدیمی و فراموش شده را نیز کاهش داد. نه فقط زخم ها، بلکه جای نیش حشرات نیز با استفاده از کره شی درمان می شوند.
۱۳. درمان اختلالات پوستی
شی باتر علاوه بر کمک به نرم شدن پوست های خشک، می تواند برای درمان اختلالات و بیماری های پوستی زیر نیز استفاده شود:
الف. اگزما
ب. جوش
پ. خارش
ت. اثر تماس با گیاهان سمی
ث. ترک پوست
ج. لکه های سیاه
از سویی دیگر، شی باتر می تواند ترک های پوستی را نیز درمان کند، زیرا حاوی ویتامین E، ویتامین A، و ویتامین F ( اسیدهای چرب ضروری) است که باعث آب رسانی و حفظ رطوبت پوست می شوند.
۱۴. حفظ رطوبت پوست
چربی موجود در کره شی مانند ماده ای است که توسط غدد چربی پوست تولید می شود و با روغن کاری پوست باعث نرمی، انعطاف پذیری، و لطافت آن می شود.
۱۵. اثر ضد پیری
اگر از کره شی استفاده کنید، دیگر به صرف هزینه های زیاد برای خرید کرم های ضد پیری نیاز نخواهید داشت. این ماده می تواند باعث تحریک تولید کلاژن شود و به این ترتیب، قابلیت ارتجاعی پوست را بهبود ببخشد. هم چنین، ویتامین A و ویتامین E موجود در کره شی می تواند به حفظ سفتی و انعطاف پذیری پوست نیز کمک کند.
دیگر خواص شی باتر
۱۶. به درمان سوختگی ها نیز کمک می کند.
۱۷. می توان آن را به جای کرم بعد از اصلاح (افتر شیو) استفاده کنید تا پوستی نرم تر و لطیف تر داشته باشید و از بروز حساسیتپیشگیری کنید.
۱۸. به درمان نیش حشرات روی پوست کمک می کند.
۱۹. به رفع خستگی، درد، و تنش در ماهیچه ها نیز کمک می کند.
۲۰. برای پیشگیری از آسیب ماهیچه ای می توان قبل و بعد از انجام تمرین های ورزشی سخت (جهت آرام کردن ماهیچه ها) از کره شی استفاده کرد.
۲۱. برای درمان آسیب های ناشی از حرارت (آب یا روغن داغ) نیز می توان از کره شی استفاده کرد.
۲۲. کره شی به کاهش چین و چروک و هم چنین پف زیر چشم نیز کمک می کند.
۲۳. برای ساخت مواد خوشبو کننده ی خانگی نیز می توان از کره شی استفاده کرد.
۲۴. کره شی برای ساخت کرم پایه ی آرایشی نیز کاربرد دارد.
۲۵. قبل از انجام آرایش روی پلک ها، برای ماندگاری بیش تر آن، می توان از کره شی استفاده کرد.
۲۶. کره شی حتی برای تسکین سوزش بینی هنگام ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا نیز کاربرد دارد.
نحوه استفاده از شی باتر برای مو
شی باتر یکی از مواد کلیدی برای تولید محصولات آرایشی، هم به عنوان ترکیب مکمل و هم به عنوان ماده ی اصلی، است. می توانید کره شی را به عنوان یک ماده ی مرطوب کننده ی طبیعی، با مقداری روغن طبیعی دیگر که جوابگوی نیازهای مو و پوست سرتان باشد، ترکیب کنید. در ادامه به چند روش استفاده از کره شی اشاره می کنیم:
الف. برای موهای خشک
موهای تان را مرطوب کنید و مقداری کره شی را روی مو و پوست سرتان ماساژ دهید؛ سپس موهای تان را با شامپو بشویید. توصیه می شود پیش از ماساژ با کره شی، مو و پوست سرتان را به خوبی بشویید. بعد از ماساژ با کره شی و شستشو با شامپو، حوله ی گرمی را روی موهای تان بپیچید و حدود ۱۵ دقیقه صبر کنید. این کار می تواند به بازگشت شادابی و زیبایی به موهای خشک تان کمک کند.
ب. برای موهای معمولی و چرب
تکه ای از کره شی را با یک چهارم پیمانه روغن زیتون ترکیب کنید و به خوبی به هم بزنید. این ترکیب را روی مو و پوست سرتان ماساژ دهید؛ این کار را حداقل ۶ ساعت قبل از شستشوی موهای تان با شامپو انجام دهید. هم چنین، می توانید ۵ میلی لیتر شی باتر را به بطری ۵۰ میلی لیتری شامپوی مصرفی تان اضافه کنید، تا همیشه هم زمان با شستشو، به حفظ رطوبت موهای تان نیز کمک کنید.
دستورالعمل استفاده از شی باتر برای مو
مواد مورد نیاز
الف. یک فنجان شی باتر
ب. نصف فنجان روغن زیتون
پ. حدود ۱۴ گرم روغن معطر
ت. یک قاشق چای خوری روغن ویتامین E
ث. دستگاه همزن
کره شی را در ظرف مخصوص مایکروویو بریزید. آن را به مدت ۳۰ ثانیه در مایکروویو قرار دهید تا ذوب شود. دقت کنید کره شی کاملا مایع نشود. سپس آن را در کاسه ای بریزید و به وسیله ی دستگاه همزن به خوبی به هم بزنید. آن قدر به این کار ادامه دهید تا شی باتر به صورت خمیر در بیاید؛ سپس روغن زیتون را به آن اضافه کنید و باز هم به خوبی به هم بزنید تا کاملا به طور یکدست با هم ترکیب شوند. در ادامه، روغن ویتامین E و روغن معطر را نیز به آن ها بیفزایید و بار دیگر خوب به هم بزنید. ماده ی حاصل را در ظرف مخصوص مواد آرایشی بریزید، درب آن به خوبی بپوشانید و در مکانی خنک و دور از نور خورشید نگهداری کنید.
عوارض جانبی و خطرات شی باتر
شی باتر به طور کلی ماده ای کم خطر است. حساسیت به این ماده به ندرت دیده می شود. حتی کسانی که نسبت به دانه های خوراکی درختی مانند فندق و… حساسیت دارند هم نسبت به شی باتر واکنش خاصی ندارند. البته شی باتر در دسته این نوع از دانه ها قرار ندارد. علت این است که شی باتر مانند این دانه ها دارای سطح مشابهی از پروتئین نیست و بنابراین نمی تواند موجب تحریک و ایجاد حساسیت بشود. البته اینها به معنی این نیست که شی باتر هیچ عوارضی ندارد. خاصیت کرمی بودن این ماده نشان می دهد که امکان مسدود کردن منافذ پوستی را دارد. به ویژه اگر پوست شما مستعد ایجاد آکنه باشد. بنابراین برای پرهیز از ایجا آکنه و… می توانید هنگام مصرف این کرم و محصولات حاوی شی باتر، آن را با مواد دیگری ترکیب کنید و بعد از استفاده حتما پوست تان را با آب شست وشو بدهید.