صفر تا صد سرطان سنگفرشی پوست

عمولا تصور می کنیم پوست بخشی از بدن است که کمتر به محافظت و نگهداری نیاز دارد. اما این تصور با واقعیت مطابقت ندارد. پوست عضو مهمی از بدن ماست که در صورت بی توجهی به آن، می تواند دچار بیماری های خطرناکی شود که درمانشان دشوار و گاهی ناممکن است. در این مطلب، سرطان سنگفرشی پوست را معرفی می کنیم که از انواع شایع سرطان پوست است و در صورت بی توجهی به پوست مان ممکن است به آن مبتلا شویم. پیش از آنکه به معرفی علائم و علت های ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی پوست بپردازیم، لازم است با انواع سرطان پوست آشنا شوید.

سرطان پوست را به سه نوع اصلی تقسیم می کنند:

• کارسینوم یا سرطان سلول پایه ای پوست
• کارسینوم یا سرطان سنگفرشی پوست
• ملانوما

اگر از نشانه های سرطان پوست آگاه باشید، زودتر می توانید آن را تشخیص دهید. پس توصیه می کنیم حتماً با علائم هشدار دهنده ی آن آشنا شوید تا بدانید هنگام بررسی پوست خود باید دنبال چه چیزی باشید. تشخیص سریع سرطان، قبل از گسترش آن، درمانش را آسان تر می کند.

سرطان سنگفرشی پوست چیست ؟

سرطان سنگفرشی پوست نوعی شایع از سرطان پوست است که در سلول های سنگفرشی ایجاد می شود؛ یعنی در سلول هایی لایه های میانی و خارجی پوست شما را تشکیل می دهند. سرطان سلول سنگفرشی پوست معمولا کشنده نیست، اگرچه گاهی می تواند تهاجمی باشد. در صورت درمان نکردن، این سرطان می تواند رشد کرده یا به سایر بخش های بدن منتشر و منجر به عوارض جدی شود. سرطان سنگفرشی پوست اغلب به علت مواجهه طولانی مدت با تابش اشعه فرابنفش و نور خورشید یا بر اثر استفاده از دستگاه ها و لامپ های برنزه کننده، رخ می دهد. اجتناب از قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید و اشعه فرابنفش می تواند خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی پوست و سایر سرطان های پوستی را کاهش دهد.

علائم و نشانه های سرطان سلول سنگفرشی پوست

سرطان سلول سنگفرشی پوست اغلب در قسمت هایی از پوست که در معرض نور خورشید قرار گرفته است، رخ می دهد همانند پوست سر، پشت دست ها، گوش ها و لب ها. اما این نوع از سرطان می تواند در هر جای دیگری از بدن نیز بروز پیدا کند، مانند داخل دهان، اندام تناسلی و کف پا.

علائم و نشانه های سرطان سلول سنگفرشی پوست عبارتند از:

• برآمدگی های قرمز و سفت
• زخم مسطح همراه با پوسته زبر
• زخمی جدید یا نواحی برجسته روی زخم های قدیمی
• لکه فلسی شکل و زبر بر روی لب ها که می تواند به زخم باز تبدیل شود
• زخم قرمز رنگ یا لکه ای زبر داخل دهان
• لکه های برجسته و قرمز یا زخم شبیه زگیل در داخل یا روی مقعد یا روی ناحیه تناسلی

سرطان به سه طریق به شرح زیر در بدن گسترش می یابد:

• از طریق بافت. سرطان به بافت های نرمال مجاور حمله می کند.
• از طریق دستگاه لنفاوی. سرطان به دستگاه لنفاوی حمله می کند و از راه عروق لنفاوی به دیگر نقاط بدن می رسد.
• از طریق خون. سرطان به سیاهرگ ها و مویرگ ها حمله می کند، و همراه خون به دیگر نقاط بدن می رسد

هنگامی که سلول های سرطان از تومور اولیه (اصلی) جدا می شوند و از طریق لنف یا خون به دیگر نقاط بدن می رسند، ممکن است یک تومور دیگر (ثانویه) تشکیل شود. این فرآیند را متاستاز می نامند. تومور ثانویه (متاستازی) از همان نوع سرطان تومور اولیه است. به عنوان مثال، اگر سرطان پستان به استخوان ها گسترش یابد، سلول های سرطان موجود در استخوان ها در واقع سلول های سرطان پستان می باشند، و بیماری سرطان استخوان نمی باشد، بلکه سرطان متاستازی پستان است.

سرطان پوست غیرملانومی مرحله صفر. سلول های غیرطبیعی در اپیدرم (لایه بیرونی پوست) دیده می شوند.

• در مرحله صفر، سلول های غیرطبیعی در لایه سلول های سنگفرشی یا سلول های بازال در اپیدرم (بالاترین لایه پوست) دیده می شوند. ممکن است این سلول های غیرطبیعی سرطان شوند و به داخل بافت نرمال مجاور گسترش یابند. مرحله صفررا کارسینوم درجا هم می نامند.
• مرحله اول سرطان پوست غیر ملانومی. قطر تومور از ۲ سانتی متر بیش تر نیست. در مرحله اول، سرطان تشکیل شده است و قطر تومور ۲ سانتی متر یا کم تر است.
• مرحله دوم سرطان پوست غیرملانومی. قطر تومور از ۲ سانتی متر بیش تر است. در مرحله دوم، قطر تومور از ۲ سانتی متر بیش تر است.
• مرحله سوم سرطان پوست غیرملانومی. توموربه بافت های مجاور و یا غدد لنفاوی موجود در زیر پوست گسترش یافته است. در مرحله سوم، سرطان گسترش یافته و به غضروف، عضلات، یا استخوان واقع در زیر پوست و یا به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته، اما در دیگر قسمت های بدن پخش نشده است.
• مرحله چهارم سرطان پوست غیرملانومی. تومور به دیگر قسمت های بدن، مانند مغز یا ریه گسترش یافته است. در مرحله چهارم، سرطان به دیگر قسمت های بدن گسترش یافته است

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

شاید بپرسید با مشاهده چه علائم و نشانه هایی برای تشخیص سرطان سلول سنگفرشی باید به پزشک مراجعه کنیم؟ هر زمان که دچار زخم یا خراشی شدید که ظرف دو ماه بهبود نیافت یا اینکه لکه ای مسطح و فلسی شکل روی پوست تان ایجاد شد و از بین نرفت، در آن صورت باید به پزشک مراجعه کنید.

علت سرطان سلول سنگفرشی پوست چیست؟

سرطان سلول سنگفرشی پوست زمانی رخ می دهد که سلول های سنگفرشی نازک و مسطح در لایه های خارجی و میانی پوست شروع به جهش و ایجاد تغییر در DNA کنند. DNA سلول شامل دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری را باید انجام دهد. جهش در DNA باعث می شود که سلول های سنگفرشی شروع به رشد خارج از کنترل کنند و زمانی که سلول های طبیعی در حالت عادی می میرند، آنها همچنان به زندگی خود ادامه دهند. بسیاری از جهش های DNA در سلول های پوستی ناشی از تابش اشعه فرابنفش نور خورشید، لامپ ها و دستگاه های برنزه کننده پوست است. اما قرار گرفتن در معرض نور خورشید نمی تواند تنها دلیل ایجاد سرطان پوست باشد، چرا که ممکن است بدون اینکه در معرض نور خورشید باشیم، به سرطان پوست مبتلا شویم. این موضوع نشان می دهد که عوامل دیگری مانند تضعیف سیستم ایمنی نیز در ایجاد سرطان پوست دخالت دارند.

عوامل هشداردهنده سرطان سنگفرشی پوست

برخی عوامل می توانند سبب افزایش خطر ابتلای ما به سرطان سلول سنگفرشی شوند. از جمله عواملی که خطر این سرطان را افزایش می دهند، عبارتند از:

• پوست روشن: هر فردی بدون در نظر گرفتن رنگ پوستش می تواند به سرطان سلول سنگفرشی پوست دچار شود. با این همه، داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست شما سبب محافظت کمتر پوست تان در مقابل آسیب های ناشی از تابش اشعه فرابنفش خواهد شد. اگر شما موی بلوند یا قرمز و چشم هایی روشن دارید یا به راحتی دچار کک و مک و آفتاب سوختگی می شوید، بیشتر از افرادی با پوست تیره در معرض ابتلا به سرطان پوست از جمله سرطان سلول سنگفرشی هستید.

• قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید: به یاد داشته باشید قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش خورشید ریسک سرطان سلول سنگفرشی پوست را افزایش می دهد. اگر مدت طولانی در مقابل نور خورشید قرار دارید، به خصوص اگر پوست تان را با لباس یا کرم ضد آفتاب محافظت نکرده باشید، خود به استقبال خطر رفته اید.

• استفاده از دستگاه های برنزه کننده پوست: افرادی که از دستگاه های برنزه کننده پوست استفاده می کنند، بیشتر از بقیه افراد در معرض سرطان سلول سنگفرشی پوست هستند.

سابقه آفتاب سوختگی

داشتن یک یا چند تاول ناشی از آفتاب سوختگی در دوران کودکی یا نوجوانی ریسک ایجاد سرطان سلول سنگفرشی پوست را در بزرگسالی افزایش می دهد. آفتاب سوختگی در دوران بزرگسالی هم می تواند عامل خطر محسوب شود.

• سابقه شخصی در ابتلا به ضایعات پوستی پیش سرطانی: داشتن ضایعات پوستی پیش سرطانی مانند کراتوز آکتینیک یا بیماری بوون احتمال خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی پوست را افزایش می دهد.

• سابقه شخصی ابتلا به سرطان پوست: اگر شما یک بار به سرطان سلول سنگفرشی پوست مبتلا شده باشید، بیشتر در خطر ابتلای مجدد به این بیماری قرار دارید.

• سیستم ایمنی ضعیف: خطر ابتلا به سرطان پوست در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بالاست. این موضوع شامل افرادی می شود که مبتلا به سرطان خون یا لنفوم هستند یا کسانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند، مانند آنهایی که پیوند عضو انجام داده اند.

• اختلال ژنتیکی نادر: افراد مبتلا به گزرودرما پیگمنتوزوم که باعث حساسیت شدید به نور خورشید می شود، بسیار بیشتر از افراد دیگر در خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند.

عوارض ناشی از سرطان سلول سنگفرشی پوست

در صورتی که سرطان سلول سنگفرشی پوست درمان نشود می تواند بافت های سالم اطراف خود را از بین ببرد، به غدد لنفاوی و سایر ارگان ها منتشر شود و ممکن است کشنده هم باشد، هرچند این اتفاق نادر است.

به خاطر داشته باشید، خطر سرطان سلول سنگفرشی پوست تهاجمی می تواند به دلایل زیر افزایش یابد:

• جایی که سرطان گسترده یا عمیق باشد.
• سرطان غشای مخاطی مانند لب ها را درگیر کند.
• سرطان افرادی را مبتلا کند که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند کسانی که داروهای جلوگیری از رد پیوند را بعد از جراحی پیوند عضو مصرف می کنند یا افرادی که به سرطان خون مزمن مبتلا هستند.

پیشگیری از سرطان سلول سنگفرشی پوست

• از قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید در اواسط روز پرهیز کنید.

معمولا اشعه خورشید در بین ساعت ۱۰ صبح تا ۳ بعد از ظهر بسیار شدید است. تا جایی که امکان دارد در این ساعات از روز حتی در فصل زمستان و حتی زمانی که هوا ابری است، در فضای باز نباشید.

• از کرم ضد آفتاب در تمام مدت سال استفاده کنید.

از کرم ضد آفتاب با (SPF) حداقل ۳۰ و همچنین از ضد آفتاب هایی که استفاده کنید در برابر تابش اشعه های فرابنفش نوع A و B موثر باشند. میزان کافی از کرم ضد آفتاب خوب را به پوست خود بمالید و با فاصله زمانی هر دو ساعت یک بار ضد آفتاب خود را تجدید کنید. در صورت تعریق یا شنا کردن، در فواصل زمانی کمتری از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.

• لباس های مناسب بپوشید.

از پوست خود با لباس های تیره و دارای بافت محکم که بازوها و پاهای شما را می پوشاند و همچنین با کلاه هایی با لبه های پهن محافظت کنید. برخی شرکت ها لباس های محافظتی مخصوص ارائه می دهند. متخصصان پوست می توانند در این زمینه شما را راهنمایی کنند. استفاده از عینک آفتابی را هرگز فراموش نکنید. از عینک هایی استفاده کنید که جلوی عبور اشعه ماورای بنفش نوع A و B را می گیرند.

از دستگاه های برنزه کننده استفاده نکنید.

به یاد داشته باشید دستگاه های برنزه کننده، اشعه فرابنفش را منتشر می کنند و به همین دلیل خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهند. علاوه بر این، برنزه کردن بدون آفتاب به طرز چشمگیری سرعت پیری پوستتان را افزایش می دهد.

پوست خود را به صورت مرتب کنترل کنید و در صورت بروز تغییرات موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

پوست خود را معاینه کنید تا خیال تان از بابت نداشتن توده های پوستی جدید یا تغییرات در خال های موجود، کک و مک ها، برجستگی ها و خال های مادرزادی راحت باشد. با کمک آینه صورت، گردن، گوش ها و پوست سر خود را کنترل کنید. سینه، تنه بدن، زیر بغل، روی بازو و دست، همچنین پشت و جلوی پاها، کف و بین انگشتان پا، نواحی تناسلی و بین باسن را نیز بررسی کنید.

دلایل ریزش مو و راههای درمان آن