تنگی مجاری ادراری زمانی رخ میدهد که زخم (اسکار) یا ضربه باعث جراحت و تنگی پیشابراه شود. این تنگی می تواند خروج جریان ادرار از مثانه را محدود کند و باعث رخداد انواع مشکلات پزشکی از جمله التهاب یا عفونت در دستگاه ادراری شود. تنگی مجرای ادراری بیشتر در آقایان اتفاق افتاده و می تواند در محل های مختلفی از نوک مجرا گرفته تا مثانه فرد را شامل شود.
به منظور خارج نمودن ادرار از مثانه لوله ای با قطر طبیعی در آن جا قرار گرفته است. در صورتی که قطر مجرای ادراری از اندازه طبیعی و نرمال خود یعنی حدود ۶ الی ۱۰ میلی متر کمتر شود گرفتگی مجرای ادرار رخ داده است. حال باید بگوییم که تنگی نوک آلت تناسلی علل مختلفی دارد.
علائم تنگی مجرای ادرار
- درد هنگام ادرار کردن و قطره قطره بودن ادرار
- تکرر ادرار و احساس نیاز فوری به ادرار کردن
- عفونت مجاری ادرار
- کاهش جریان ادرار
- تخلیه ناکامل مثانه
- دوشاخه شدن ادرار
- سوزش ادرار
علت تنگی مجرای ادرار
- صدماتی که منجر به شکستگی لگن می شود، یکی از دلایل مهم ایجاد تنگی مجرا است.
- اگر ختنه کردن به درستی انجام نگیرد نیز می تواند موجب تنگی مجرای ادرار شود.
- در مواردی هم ممکن است کودک از بدو تولد با تنگی مجرای ادرار متولد شود.
- گاهی هم تنگی مجرای ادرار از عوارض جراحی های انجام شده قبلی، بخصوص پروستات است که درصدی از آن با رعایت ظرافت عمل قابل پیشگیری خواهد بود و در مواردی هم غیر قابل اجتناب می باشد.
- بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا نیز می توانند منجر به تنگی مجرای ادرار شوند. سوزاک یکی دیگر از بیماری های منتقله از طریق تماس جنسی است که از فرد آلوده به پارنتر جنسی او انتقال پیدا می کند و در صورت عدم درمان به موقع و مناسب، می تواند با درصد بالایی تنگی مجرا ایجاد کند.
- یکی از شایعترین علل تنگی مجرای ادرار آسیب به مجرا حین سوند زدن توسط افراد غیر مجرب می باشد. سونداژ باید توسط فرد متبحر انجام شود. اگر سوند رد نشد باید مسیر توسط متخصص ارولوژی آندوسکوپی و علت آن مشخص گردد. اعمال فشار در این کار موجب تنگی مجرا و آسیب دیدگی خواهد شد.
عوارض تنگی مجرای ادراری چیست؟
تنگی مجرای ادراری به عنوان مانعی در جلو عملکرد مثانه جهت تخلیه ادراری می باشد و لذا فشار آن به گردن مثانه افتاده و باعث می شود که :
- ادرار در داخل مثانه باقی بماند
- باعث رسوب و سنگ مثانه شود.
- باعث عفونت های عود کننده و مقاوم به درمان شود.
- ادرار باقیمانده به کلیه ها پس زده و باعث نارسایی کلیه ها می شود.
- فرد دچار احتباس ادراری می شود.
- به علت فشار باعث ضخیم شدن عضلات مثانه و اختلال در پمپاژ مثانه می شود.
تشخیص تنگی مجرای ادرار
اگر به هر یک از نشانه های ذکر شده مبتلا شدید حتماً نزد پزشک متخصص اورولوژی بروید. علائم ظاهر شده را به پزشک معالج خود بگویید. قطعاً وی به شما توصیه خواهد کرد که از مجرای خود عکسی تهیه کنید و نزد پزشک متخصص اورولوژی ببرید. پس از آن که تصویر برداری توسط ماده ای رنگی به نام rug_vcug انجام شد لازم است اقداماتی جهت انجام سیستوسکوپی انجام شود. سیستوسکوپی به فرآیندی گفته می شود که به کمک آن می توان توسط دوربین کوچکی داخل مجرای ادراری را مشاهده کرد. بدین وسیله متخصص اورولوژی تشخیص خواهد داد که فرد به بیماری تنگی مجرای ادرار مبتلا شده است یا خیر.
درمان تنگی مجاری ادراری
راه درمان تنگی مجرا ی مشخص است، رفع تنگی . درمان تنگی مجرای ادراری بسته به محل آن و طول تنگی مجرا به دو روش انجام می شود:
۱- به طریق آندوسکوپی
امروزه بهترین درمان برای تنگی های سطحی مجرا که طول کوتاهی دارند باز کردن تنگی به روش آندوسکوپی می باشد. در این روش با استفاده از یک چاقو که از دوربین عبور داده می شود در ساعت ۱۲ محل تنگی را باز می کنیم و موقتاً برای بیمار ۲۴-۴۸ ساعت سوند گذاشته می شود و سپس خارج می گردد. این عمل به صورت سرپایی انجام می شود. نکته مهم این است که به علت شانس عود تنگی مجرا بیمار باید با فواصل منظم به پزشک معالج خود مراجعه نماید.
۲- درمان جراحی
برای تنگی های با طول زیاد و تنگی های عمقی مجرا بهترین درمان عمل جراحی باز می باشد که در آن با برش روی مجرا که اغلب در ناحیه پرینه و یا میان دو پا و جلو مقعد است قسمت تنگی مجرا را ب جراحی برداشته و محل های سالم را به هم پیوند می زنیم. در صورتی که تنگی خیلی طولانی باشد از گرافت های دیگر اعضای بدن از جمله از مخاط دهان برداشته و به عنوان مجرا جهت پر کردن طول تنگی استفاده می شود.