دهانشویه های زیادی در بازار وجود دارد که هر یک کارکرد متفاوتی دارند. برای مثال دهانشویه های حاوی فلوراید به تقویت دندان های شما کمک می کنند؛ دهانشویه های ضد عفونی کننده که با فساد دندان مبارزه می کنند و نفس بدبو را پنهان می کنند؛ و دهانشویه های گیاهی که فاقد الکل هستند.
انواع دهانشویه:
به طور خلاصه دهانشویه های موجود در بازار به دسته های زیر طبقه بندی می شوند:
- فلورایدی
- زیبایی و بهداشتی
- ضد عفونی کننده
- طبیعی (گیاهی)
- مراقبت کامل
محتویات و ویژگی های دهانشویه خوب
شایان ذکر است که سودمندی بعضی مواد اولیه اشاره شده در فهرست زیر جای سوال دارد و این که آیا تهیه دهانشویه ای حاوی این مواد با توجه به وضعیت دندان ها و لثه های شما مناسب است یا خیر، به نظر تخصصی دندانپزشک و نیازهای خاص شما بستگی دارد.
- الکل (انتخاب شخصی): تمام کارشناسان در مضر بودن الکل در دهانشویه هم نظرند، چون الکل دهان را خشک و زخم و التهاب را تشدید می کند و هیچ فایده ضدعفونی کنندگی ندارد.
- فلوراید (انتخاب شخصی): همان طور که اشاره شد فلوراید ماده بحث برانگیز دیگری است که از یک سو به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند و از سوی دیگر استفاده درازمدت از آن ممکن است عوارض خطرناکی را برای کل بدن به دنبال داشته باشد.
- فنول (انتخاب شخصی): فنول ماده اصلی موجود در دهان شویه های ضدعفونی کننده ای مانند لیسترین است. شکی نیست که فنول باکتری های پلاک را از بین می برد، اما از این نظر به اندازه کلرهگزیدین مفید نیست.
- روغن درخت چای (انتخاب شخصی): روغن درخت چای دهان را مرطوب می کند. به علاوه سودمندی آن در درمان خونریزی لثه و زخم های دهان به اثبات رسیده است.
- کلرهگزیدین: کلرهگزیدین ماده ای ضدپلاک و ضدقارچ است که وجود آن در دهانشویه برای درمان و یا پیشگیری از بیماری های داخل دهان، مانند هالیتوز یا بدبویی دهان ضروری است.
- پراکسید هیدروژن: این ماده به دلیل اثر اکسیدکنندگی پرطرفدارترین سفید کننده دندان به شمار می آید که میکروب ها را واقعاً از بین می برد و همچنین به دلیل واکنش کف کنندگی ذرات پنهان شده را از دندان ها دور می کند.
- کلرید سدیم: کلرید سدیم همان نمک طعام است که برای کشتن باکتری ها، کاهش التهاب، التیام زخم ها و تخلیه چرک از دهان پس از انجام جراحی های دهان یا ابتلا به عفونت عالی است.
مراحل لازم برای داشتن دهان خوشبو
اگر بخواهیم دهان شویه ها را بر اساس نوع کاربردشان تقسیم بندی کنیم، چند نوع دهان شویه داریم؟
گروه اول دهان شویه ها، اثر ضد میکروبی قوی دارند؛ مانند کلروهگزیدین که برای درمان بیماری های لثه و پس از جراحی دهان تجویز می شود.
گروه دوم از این دهان شویه ها که باهدف پیشگیری از پوسیدگی دندان ها استفاده می شود، این نوع از دهان شویه ها حاوی فلوراید است و توانایی توقف و ترمیم پوسیدگی را در مراحل اولیه دارد، همچنین می توانند از پوسیدگی بقیه دندان ها جلوگیری کنند.
آیا با وجود استفاده از مسواک و نخ دندان باز هم لزومی به استفاده از انواع دهان شویه وجود دارد؟
بله، دهان شویه اغلب به عنوان روش کمکی محسوب می شود و جایگزین مسواک، خمیردندان و نخ دندان نیست اما در بعضی از افراد برای کاهش بار میکروبی یا مهار پوسیدگی کاربرد دارد.
آیا دندان پزشکان روی استفاده منظم از دهان شویه تأکید می کنند؟
کسانی که پوسیدگی دندان هایشان به کندی پیشرفت می کند هفته ای یک بار، از دهان شویه فلوراید استفاده کنند ولی اگر پوسیدگی دندان ها پیشرفت سریعی دارد توصیه می شود باید یک شب در میان از دهان شویه استفاده کنید.
دهان شویه های حاوی الکل اثر بهتری دارند یا دهان شویه های بدون الکل؟
مزیت دهان شویه های حاوی الکل این است که راحت تر جذب مخاط دهان، لثه و… می شوند و اثرگذاریشان بیشتر است. اما مضراتی هم دارند ازجمله اینکه می توانند دهان را خشک کنند و استفاده طولانی مدت از آن می تواند ریسک ابتلا به سرطان های داخل دهانی را بیشتر کند، بنابراین دهان شویه های فاقد الکل گرچه مزیت الکل را ندارند اما مضرات حاصل از آن را نیز ایجاد نمی کنند و ایمن تر هستند.
آیا زیاده روی در استفاده از دهان شویه می تواند عوارض جانبی برای فرد داشته باشد؟
مصرف درازمدت دهان شویه های حاوی آب اکسیژنه موجب تحریک بافت نرم، از دست رفتن کلسیم سطوح دندان ها و رویش موهای سیاه روی زبان می شود. اگر از دوز غیرمجاز استفاده شود؛ تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، تنگی نفس و اختلال هوشیاری از عوارض بلع اتفاقی کلرهگزیدین و استیل پیریدینیوم است که با مشاهده این علائم باید بلافاصله با مرکز فوریت پزشکی تماس گرفت.
کودکان از چه سنی باید دهان شویه فلوراید استفاده کنند؟
پیشنهاد می شود کودکان از ۶سالگی از دهان شویه فلوراید دار استفاده کنند.
استفاده از دهان شویه پس از جراحی های ناحیه دهان چه خاصیتی دارد؟ چه نوع دهان شویه ای برای این کار مناسب است؟
۱. بعضی از دندان پزشکان به عنوان درمان کمکی برخی از بیماری های دهان و دندان یا پاک سازی و بهبود سریع تر، پس از جراحی، دهان شویه های حاوی آب اکسیژنه یا سرم شستشو را تجویز می کنند.
۲. استیل پیریدینویم از محلول های دهان شویه است که می توان برای ضدعفونی یا خوش بو کردن دهان خود، ۲۰ قطره از آن را در نصف فنجان آب حل کرد و هر سه ساعت یک بار، دهان را با آن شست.
۳. کلروهگزیدین از دیگر محلول های دهان شویه است که می توان روزی دو بار، در صبح و شب، پس از مسواک زدن مقدار کمی از آن را به مدت ۳۰ ثانیه دردهان قرقره کرد. این محلول برای ضدعفونی کردن و التیام بخشیدن به بافت لثه به کار می رود.
۴. برای تأثیر بهتر دهان شویه باید تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف، از شستن دهان و نوشیدن مای عات پرهیز کرد.
روش صحیح استفاده از دهان شویه چگونه است؟
برای استفاده درست از دهان شویه باید مراحل زیر را به ترتیب انجام داد:
۱. روش صحیح مسواک زدن، غذا ها و پلاک میکروبی را از سطح دندان ها و لثه ها از بین می برد و سطح آن ها را آماده پذیرش مواد دهان شویه می کند.
۲. مقدار کافی از دهان شویه را مطابق دستور دندان پزشک یا از طریق شیوه مصرف روی بطری، درون درب بطری دهان شویه ریخت.
۳. دهان شویه را وارد دهان کنید و با فشار در دهانتان بچرخانید تا تمام سطوح دندان ها و لثه ها و سطوح بین دندانی با دهان شویه تماس یابد.
۴. معمولاً ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه زمان برای نگه داشتن دهان شویه در دهان کافی است، پس از پایان این زمان بقیه دهان شویه را از دهان خارج کنید.
۵. پس از مصرف دهان شویه باید تا نیم ساعت از شستن دهان، خوردن غذا و نوشیدن مایعات پرهیز کرد تا مواد مؤثر آن در تماس با س طح دندان ها و لثه ها باقی بماند.
آیا درصورتی که طعم دهان شویه برای فرد خوشایند نبود می تواند برای استفاده، آن را با آب رقیق کند؟
خیر، استفاده از آب در مایع دهان شویه تأثیر آن را کم می کند.
