قبل از ورزش صبحانه بخوریم یا بعد ورزش؟

تحقیق درباره صبحانه قبل ورزش

در این تحقیقِ دانشگاهی سه گروه دوچرخه سوار مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه اول بعد از خوردنِ صبحانه، سه ساعت استراحت کرده بودند، گروه دوم دو ساعت قبل از ورزش صبحانه خورده و گروه سوم هم پیش از ورزش ناشتا بودند. در حین تحقیق، گروه اول فقط سه ساعت استراحت کرده بود، ولی گروه دوم و سوم یک ساعت کامل را رکاب زده و دوچرخه سواری کردند. در پایان آزمایش، محققان سطح گلوکز خون و گلیکوژن عضلات داوطلبان را مورد آزمایش قرار دادند؛ نتیجه جالب بود، آن ها دریافتند که خوردن صبحانه باعث افزایش کربوهیدرات سوزیِ داوطلبان در حین انجام ورزش شده و خوردن صبحانه باعث شده تا بدن این افراد، میان وعده بعد از ورزششان را بهتر هضم و جذب کند. می توان گفت این اولین و تنها تحقیقی بوده که تأثیر صبحانه قبل از ورزش را بر روی جذب میان وعده بعد از ورزش مورد بررسی قرار داده است. نتیجه کلی این تحقیق نشان می داد که خوردن صبحانه پیش از ورزش باعث می شود تا فرد ورزشکار وعده غذایی ای که بعد از ورزش میل می کند را زودتر هضم کرده و جذب آن نیز آسان تر شود. همچنین متخصصان علوم تغذیه ای و ورزشی دریافتند که خوردن صبحانه قبل از ورزش باعث افزایش میزان سوزاندن کربوهیدرات در حین ورزش خواهد شد. نکته جالب اینجاست که این میزان کربوهیدراتِ سوزانده شده فقط از صبحانه به دست نیامده، بلکه از کربوهیدرات ذخیره شده در عضلات (گلیکوژن) نیز استفاده شده است.

چرا ورزش با شکم خالی و در صبح؟

تصور بر این است چون چند ساعت از آخرین وعده غذایی یعنی شام گذشته است، بدن غیر از چربی، منابع انرژی دیگری مانند گلیکوژن در اختیار ندارد و این زمان، زمان مناسبی است تا چربی را بسوزانند. بنابراین با معده خالی شروع به ورزش می کنند. در نگاه اول اینطور به نظر می رسد این نوع فعالیت ورزشی اثر گذاری بهتری نسبت به زمانی دارد که شما صبحانه خورده باشید و بعد ورزش کنید. اما یک تفاوت منفی نیز دارد و آن تحلیل رفتن عضلات است! که البته نوع ورزش در آن نقش دارد.

اما چه نوع ورزشی؟

برخی ها صبح و قبل از صبحانه مثلاً به مدت ۲۰ دقیقه پیاده روی آهسته ای انجام می دهند، برخی دیگر با شدت متوسط و زمان طولانی تمرین هوازی مانند دویدن و گروه دیگر تمرینات بدنسازی و یا تمرینات با شدت بالا مانند اینتروال انجام می دهند. گروهی که فقط پیاده روی انجام می دهند، شاید با این زمان پیاده روی و شدت پایینی که دارد کمتر بدن را وادار به سوختن چربی کند و شاید در واقع هیچ تفاوتی در کاهش چربی میان آن ها با کسانی که همان پیاده روی را بعد از صبحانه انجام می دهند، نداشته باشند. اما دیگر گروها وقتی شدت یا زمان تمرین را بالا می برند، بدن را به منظور کالری سوزی وارد فاز تخریب شدن می کنند.

چرا ورزش با شکم خالی درست نیست؟

میزان سطح هورمون کورتیزول (هورمون استرس!) در صبح بالا است. از طرف دیگر فعالیت های ورزشی مانند شرایط استرس زا تلقی شده و موجب ترشح کورتیزول بیشتر می شود، کورتیزول نیز برای یافتن سوخت سراغ تجزیه پروتئین بدن (عضلات) و تبدیل شدن آن به گلوکز می رود! گذشته از این سطح پایین گلیکوژن هنگام فعالیت ورزشی باعث آزاد شدن کورتیزول و منجر به تجزیه پروتئین می شود که گذشته از عضله سوزی، اختلال در سیستم ایمنی بدن را نیز به دنبال دارد. پس در این شرایط شما برای کاهش وزن، عضلات را قربانی می کنید. (کورتیزول از غدد فوق کلیوی ترشح می شود)

پس نتایج تحقیقات قبلی چه می شود؟

مطالعات زیادی در این خصوص انجام شده که نتایج کاملاً متناقضی را نشان داده است، چرا که در این مطالعات اشاره ای به نوع تغذیه فرد در طول روز نشده و فقط ورزش با معده خالی قبل از صبحانه و یا مصرف کربوهیدرات یا پروتئین آن هم به صورت کنترل شده قبل از ورزش بررسی شده است. اما در خصوص تحقیقاتی که ورزش با معده خالی را توصیه کرده اند، اینطور به نظر می رسد که در این تحقیقات به میزان سطح کورتیزول توجهی نشده باشد و فقط مقدار کاهش وزن فرد را مورد بررسی قرار داده اند، از طرف دیگر این امکان نیز وجود دارد که حتی توجه کمتری به این شده باشد که میزان وزن کاسته شده از چربی بوده یا نتیجه تخریب عضله بوده است؟ چرا که در مواردی توصیه شده این روش را در کنار رژیم کم کالری ادامه دهید، این روش در یک بازه زمانی کوتاه می تواند موجب کاهش وزن شود، اما آیا ادامه خواهد داشت و یا وزن از دست رفته بر نمی گردد؟ باید گفت این نوع کاهش وزن در یک جایی متوقف می شود و بدن نسبت به از دست دادن چربی از خود مقاومت نشان می دهد، در کنار این موارد گذشته از پایین آمدن سطح ایمنی بدن، اختلال در سطح قند خون، کاهش بافت عضلانی و افزایش فشار خون می تواند از تبعات افزایش سطح کورتیزول برای شخص باشد.

اگر صبحانه بخورید و بعد از آن ورزش کنید چطور؟

وقتی ماده غذایی وارد بدن می شود که طبیعتاً بخشی از آن کربوهیدرات است، انسولین ترشح می شود، گلوکز خون را ذخیر کرده و مابقی گلوکز صرف فعالیت های می شود که پس از صرف غذا مشغول به انجام آن می شوید. یعنی اگر شما با فاصله کم از صرف صبحانه فعالیت ورزشی را انجام دهید بدن گلوکز خون که نتیجه مصرف صحبانه است را مصرف می کند و پس از اتمام آن سراغ دیگر ذخایر بدن می رود، از طرف دیگر این فاصله کم حتی موجب اختلال در روند هضم غذا می شود. بنابراین لازم است حداقل از یک ساعت و نیم به بالا پس از صرف غذا فعالیت ورزشی را آغاز کنید.

نکات پایانی

بسیاری از ورزشکاران معتقدند که ورزش کردن ناشتا باعث می شود تا آن ها زودتر وارد فاز چربی سوزی شوند، شاید این باور درستی باشد، اما به هیچ وجه برای ورزش های شدتی و هوازی توصیه نمی شود؛ زیرا ممکن است قند خون فرد کاهش زیادی داشته و به شدت پایین بیاید. همان طورکه در این تحقیق مشاهده نمودید، خوردن صبحانه پیش از ورزش نیز فواید خاص خودش را دارد؛ از جمله این که باعث افزایش متابولیسم و جذب سریع ترِ میان وعده ورزشی بعد از تمرین می شود؛ این یعنی با خوردن صبحانه، هم کالری سوزی تان بیشتر می شود و هم با جذب بیشتر میان وعده، کار بدنتان برای عضله سازی بعد از تمرین راحت تر خواهد شد. در نتیجه به جای اینکه صبح ناشتا ورزش کنید و فقط آب بنوشید، نظرتان چیست که صبح و ورزش صبحگاهی تان را با وعده صبحانه شروع کنید. البته دقت داشته باشید که بهتر است بعد از خوردنِ وعده صبحانه، یک ساعت صبر کرده و سپس ورزش را شروع کنید.