عفونت مغز زمانی رخ می دهد که مغز توسط طیف وسیعی از میکروب ها عفونی شوند. تشخیص و درمان زود و ابتدایی در عفونت مغزی بسیار مهم است. مغز ما، طناب نخاعی و ساختارهای اطرافی آنها میتوانند توسط طیف گسترده ای از میکروب ها عفونی شوند که به این بیماری عفونت مغز می گویند. باکتری ها و ویروس ها بیشترین سهم را دارند. انگل ها، قارچ ها و سایر ارگانیسم ها هم میتوانند سیستم عصبی مرکزی را آلوده کنند، هرچند این اتفاق نادر است.
آنسفالیت، همان التهاب مغزی است. دلایل مختلفی برای بروز االتهاب مغزی وجود دارد اما شایع ترین آن عفونت ویروسی است. انسفالیت اغلب فقط علائم و نشانه های مانند آنفلوانزا مانند تب یا سردرد ایجاد کرده یا اینکه ممکن است اصلاً علائمی نداشته باشد. البته گاهی اوقات علائم آن از علائم آنفلوانزا هم شدیدتر است. آنسفالیت همچنین می تواند باعث ایجاد تفکر اشتباه، تشنج یا مشکلات حواسی یا حرکتی برای فرد مبتلا شود.
در موارد نادر، آنسفالیت می تواند زندگی فرد مبتلا را به خاطر بیندازد. به همین خاطر تشخیص و درمان به موقع این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا پیش بینی اینکه ابتلا به آنسفالیت باعث بروز چه عوارض بر روی فرد مبتلا می شود، کار بسیار دشواری است.
عفونت مغزی چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص یک آبسه مغزی پس از شروع ناگهانی یا تدریجی نشانه های خاص و بعد از آزمایش تشخیصی امکان پذیر است. در طول معاینه فیزیکی، پزشک شما یک سابقه پزشکی کامل را درخواست خواهد کرد. همچنین ممکن است پزشک در خصوص سابقه خانوادگی هر گونه مشکل پزشکی سوالاتی را بپرسد. دور سر شما نیز اندازه گیری خواهد شد و با مقیاسی مقایسه خواهد شد که به این صورت می توان محدوده طبیعی و غیر طبیعی سر را شناسایی کرد. همانطور که عفونت رشد می کند و بزرگ تر می شود، می تواند بر مغز فشار وارد کند و باعث افزایش فشار داخل سر شود که به نوبهٔ خود باعث ایجاد علائم درشما خواهد شد.
علت التهاب مغزی چیست؟
علت اصلی بروز بیماری آنسفالیت اغلب ناشناخته است؛ اما شایع ترین علت بروز آن عفونت ویروسی است. علاوه بر این عفونت های باکتریایی و شرایط التهابی غیر عفونی نیز می توانند باعث انسفالیت شوند.
روش های درمان آبسه مغزی
آبسه مغزی یک وضعیت پزشکی جدی است و باید در بیمارستان بستری شوید. فشار ناشی از تورم در مغز می تواند سبب کاهش جریان خون و نهایتاً منجر به آسیب دائمی مغزی شود.
درمان دارویی التهاب مغزی
اغلب پیش از تشخیص قطعی برای کاهش خطر ابتلا به عوارض، درمان با دارو آغاز می شود. اگر آبسه در داخل مغز و یا در عمق2.5 سانتی متر یا کمتر باشد، احتمالاً با مصرف آنتی بیوتیک درمان می شود. آنتی بیوتیک برای درمان هرگونه عفونت اساسی مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً طیف گسترده ای از داروهای آنتی بیوتیک برای از بین بردن انواع باکتری های مختلف تجویز می شود.
در موارد زیر تجویز دارو به جای عمل جراحی توصیه می شود:
- وجود چندین آبسه در مغز
- آبسه کوچک (کمتر از 2 سانتی متر)
- آبسه عمیق در داخل مغز
- مننژیت (عفونت غشای محافظتی که مغز را احاطه کرده) و همچنین تورم مغز
- هیدروسفالی یا تجمع مایع در مغز
به طور معمول پزشکان با هدف درمان آبسه و عفونت اصلی که باعث آن شده، آنتی بیوتیک و یا داروهای ضد قارچ را به طور مستقیم به ورید تزریق می کنند.
درمان آبسه مغزی با جراحی
اگر آبسه مغزی شما بزرگ تر از 2 سانتی متر باشد، معمولاً تخلیه چرک از آبسه لازم است. با این حال، هنوز هم به یک دوره آنتی بیوتیک بعد از عمل جراحی نیاز دارید. جراحی باید در موارد بسیار شدید انجام شود، یعنی زمانی که آبسه باعث افزایش خطرناک فشار در مغز می شود. پزشک ممکن است جراحی را به عنوان بهترین گزینه در موارد زیر به شما توصیه کند:
- آبسه مغز در معرض خطر پارگی در داخل جمجمه باشد.
- آبسه مغز حاوی گازهایی باشد که گاهی اوقات توسط باکتری تولید می شود.
دو روش جراحی برای درمان آبسه مغزی وجود دارد:
کشیدن آب مغز (آسپیراسیون)
کشیدن آب مغز شامل یک سی تی اسکن برای شناسایی محل آبسه و سپس ایجاد یک سوراخ کوچک در جمجمه است. سپس چرک آبسه تخلیه و سوراخ بسته می شود. آسپیراسیون سوزنی حدود یک ساعت به طول می انجامد. عمل آسپیراسیون باز و اکسیزیون معمولاً با استفاده از یک عمل جراحی موسوم به کرانیوتومی انجام می گیرد.
کرانیوتومی
اگر آسپیراسیون سوزنی برای آبسه مغز مؤثر نباشد یا آبسه مجدداً عود کند، عمل کرانیوتومی ممکن است توصیه شود. در طول عمل کرانیوتومی، جراح یک بخش کوچک از موهای سر را تراشیده و یک قطعه کوچک از استخوان جمجمه را برای دسترسی به مغز جدا می کند.
سپس چرک آبسه تخلیه شده و یا آبسه کاملاً برداشته می شود. ممکن است این عمل با هدایت سی تی اسکن انجام شود تا جراح با دقت بیشتری موقعیت آبسه را شناسایی کند.زمانی که آبسه برداشته شد، تکه استخوان جمجمه به جای خود برمی گردد. این عملیات معمولاً سه ساعت به طول می انجامد که شامل ریکاوری بعد از بی هوشی عمومی است.پس از درمان آبسه مغزی، شما احتمالاً برای چند هفته در بیمارستان بستری خواهید شد تا بدن تان در حین روند بهبودی تحت مراقبت قرار گیرد.همچنین تعدادی سی تی اسکن باید انجام دهید تا پزشک اطمینان یابد که آبسه مغزی شما به طور کامل برطرف شده است.بیشتر افراد به 6 تا 12 هفته استراحت در خانه نیاز دارند تا بتوانند به کار یا تحصیل خود بازگردند.پس از درمان آبسه مغزی، از انجام هرگونه ورزش پربرخورد که در آن خطر آسیب به جمجمه وجود دارد، مانند بوکس، راگبی یا فوتبال اجتناب کنید.
پیش گیری از عفونت مغزی
اکثر انواع مننژیت غیرقابل پیش بینی هستند و نمیتوان از آنها پیش گیری کرد. با این وجود واکسن هایی برای مقابله با انواع خاصی از باکتری ها وجود دارد. واکسن های Hib بسیار ایمن و موثر هستند. این واکسن ها بخشی از ایمنی سازی استاندارد برای نوزادان و کودکان است.یک واکسن علیه مننژیت پنومونی میتواند از سایر فرم های عفونت جلوگیری کند. این واکسن برای نوزادان زیر دوسال موثر نیست اما برای تمام افراد بالای ۶۵ سال و افراد جوان تر با شرایط بیماری مزمن توصیه میشود.
یک واکسن علیه مننژیت مننگوکوک در آمریکا موجود است. این واکسن بصورت برنامه ریزی شده برای افراد ۱۱ تا ۱۸ سال یا افراد با خطر بالا توصیه و استفاده میشود. هم چنین برای کنترل شیوع بیماری در مناطق خاصی از کشور و محیط های شلوغ مانند خوابگاه ها و مسافرین خارج از ایالات متحده استفاده می شود. اطلاعات مناطقی که این واکسن توصیه شده است در مراکز ایالات متحده برای کنترل و پیش گیری از این بیماری موجود است.
